Aha! 1: Sống trong tĩnh lặng

Sức mạnh vĩ đại nhất là sức mạnh của sự tĩnh lặng.

Bạn đã bao giờ tự hỏi tại sao các thư viện lại có một bầu không khí đặc biệt yên tĩnh thế không đó là những nơi mọi người tập trung vào vấn đề của riêng mình một cách sáng tạo, tự do, và thư giãn, ở đó có sự hiện diện của những tâm trí điềm tĩnh. Hãy tưởng tượng bạn đang ngồi trong một “thư viện tâm trí”, xem lướt qua “những hiểu biết, thông thái” được tích lũy trên “giá sách cuộc đời” mình – lắng nghe sự tĩnh lặng, chú ý đến sự tĩnh tại. Hãy yêu cầu “Xin giữ trật tự!” với bất kỳ tiếng nói nội tâm nào đến và làm gián đoạn sự chăm chú của bạn. Một tâm trí tĩnh lặng cho phép bạn lắng nghe được trái tim mình và có thể giúp sự sáng tạo nở hoa. Đó là lúc bạn có thể để cho suy nghĩ, ý tưởng, hình ảnh và sự hiểu biết từ trong tiềm thức hiện ra, chiếu lên trên “tấm vải trắng của màn hình nội tâm” của bạn. Giờ đây, bạn như một nghệ sĩ, có thể lựa chọn và cho hiện ra trên “màn ảnh tâm trí” tất cả những gì mình muốn tạo ra. Tất cả chúng ta đều có khả năng làm được điều đó.

Màn ảnh tâm trí có xu hướng hoàn toàn bị chiếm giữ bởi những cuộn phim chiếu lại quá khứ hay những hình ảnh về những điều có thể trong tương lai. Khi đó, con tim bạn đang kiên nhẫn chờ đợi để nói với bạn về những điều thông tuệ và tốt đẹp nhưng nó không thể chen vào được. Lý do là gì? Chính là sự ồn ào.

Chúng ta tiêu phí hầu hết cuộc đời mình để tạo ra và sống trong cái ồn ào được gọi là suy nghĩ. Thế giới bên ngoài ngày càng ồn ào. Chúng ta trở nên bận rộn với việc biến đổi cái ồn ào đó thành những suy nghĩ. Và những suy nghĩ như thế trộn lẫn với những suy nghĩ đến từ ký ức và trải nghiệm. Điều này gây khó khăn cho việc bắt đầu một chuyến hành trình quay trở lại với bình an nội tâm, sự điềm tĩnh và mãn nguyện của chúng ta. Xin đừng hiểu sai, mục tiêu của chúng ta không phải là từ bỏ thế giới, cố tránh né âm thanh của thời hiện đại, mà chỉ đơn giản là làm tăng “âm lượng” của sự tĩnh lặng nội tâm để trao cho chính mình cơ hội nối kết với suối nguồn sức mạnh nội tâm va lắng nghe trái tim mình lên tiếng (đôi khi tiếng nói này còn được gọi là trực giác). Đây không phải là một việc có thể làm ngay tức thì mà là cả một quá trình luyện tập.

Hãy bắt đầu bằng việc nói ít lại trong một ngày bình thường của bạn. Bạn có cần phải nói ra mọi điều không? Không! Vì thế hãy cắt bỏ bớt những điều không cần phải nói. Sau đó, qua một vài ngày, chỉ nói những gì bạn làm, và hãy nói một cách êm dịu hơn. Khi đó, bạn sẽ bắt đầu khám phá trở lại “giai điệu nội tậm” của bạn, bắt đầu cảm thấy thoải mái, dễ chịu hơn với bản thân và với người khác. Khi bạn thực hiện ba điều này – nói ít, nói nhẹ nhàng, nói từ tốn – tâm trí bạn sẽ làm tương tự như thế trong cuộc trò chuyện với chính mình. Bạn sẽ nhận ra mình điềm tĩnh hơn được bao nhiêu và có thêm được bao nhiêu năng lượng nội tâm. Bạn cũng sẽ bắt đầu thấy cả số lượng và chất lượng của những ý tưởng đang tăng lên, rồi khả năng phân biệt và quyết định của bạn trở nên sắc bén dễ dàng hơn. Nhờ đó, bạn sẽ tạo nên một khởi đầu xuất sắc về sự khai sáng trong hành động.

Một thực thể tĩnh lặng, tĩnh tại, không thay đổi đang chờ đợi chúng ta trong ý thức. Đó là nơi mà ta tìm ra được bản thân thật sự, không bị “ô nhiễm” về mặt tinh thần. Đó là nơi mà ta tìm thấy được sự bình an và sức mạnh đích thực. Và khi chúng ta tìm ra bình an nội tâm và sức mạnh nội tâm của mình, chúng ta chưa thể sử dụng ngay được mà phải truyền nó sang các mối quan hệ của mình và cho cả thế giới. Đây là lý do tại sao tĩnh lặng là ngôn ngữ của tâm hồn và tại sao tình yêu đích thực, cũng như sự tĩnh lặng, là ngôn ngữ của con tim.

Sự tĩnh lặng – liều thuốc xoa dịu tinh thần

Hãy quan sát xem điều gì xảy ra khi chúng ta bước vào trong một thư viện hay một phòng thiền. Bạn sẽ cảm thấy tinh thần được bầu không khí tĩnh lặng “xoa” nhẹ và sự bình an đang lan toả trong tâm hồn. Bạn cũng nhanh chóng nhận ra mình đang bắt đầu bình an hơn về tinh thần. Sau đó, hãy suy ngẫm xem tại sao một bầu không khí như thế có thể tạo sự điềm tĩnh cho người khác. Bây giờ hãy đến văn phòng của bạn, phòng khách của bạn và cộng đồng của bạn. Hãy trải nghiệm bằng cách giữ tĩnh lặng trong văn phòng hay tại nhà và quan sát xem nó ảnh hưởng đến những người khác như thế nào. Đây là những gì tạo nên sự bình an trong chúng ta, một trong những điều tuyệt vời mà ta có thể làm cho người khác. Giống như các thiên thể được không gian bao quanh, chúng ta được bao bọc bởi sự tĩnh lặng. Giữa các nốt nhạc là khoảng lặng, đằng sau bức tranh là tấm vải lặng yên và tĩnh lặng. Tĩnh lặng và điềm tĩnh cùng làn sóng sinh học của bạn sẽ tạo nên một bầu không khí yên tĩnh, êm ả, người khác sẽ cảm nhận được và chúng sẽ giúp họ trở nên như thế.

Aha! 2: Hãy buông bỏ

Đừng bó buộc mình với bất cứ điều gì. Tất cả những chịu đựng và đau khổ đều có cùng nguyên nhân – sự khư khư giữ lấy!

Cũng giống như con chim non phải dũng cảm lắm mới thả nhánh cây ra để bay đi, chúng ta cũng cần phải rời khỏi “những nhánh cây” của mình nếu chúng ta muốn biết được niềm sung sướng của việc bay vút lên đến tiềm năng cao nhất của mình. “Những nhánh cây” mà chúng ta bám vào đó là những điều ta vẫn khư khư giữ lấy ở bên trong (suy nghĩ, ký ức, niềm tin…) và bên ngoài con người chúng ta (đồ vật, địa vị, con người, nơi chốn…). Thói quen thông thường nhất được hình thành trong đời mỗi người đó là trở nên gắn bó, rồi phụ thuộc vào điều gì đó hay ai đó để có được hạnh phúc, bình an và sự mãn nguyện. Đây là lý do khiến chúng ta phải gánh chịu đau khổ. Chắc chắn một điều rằng cho đến khi còn muốn giữ chặt bất kỳ điều gì, chúng ta sẽ còn sống trong sợ hãi – sợ sự mất mát, hư hại những gì mà chúng ta đang cố giữ lấy – và do đó chúng ta sẽ không bao giờ có được tự do. Hãy nhìn vào những con chim kia: bằng cách bỏ qua một nhành cây, chúng có thể dành phần còn lại của cuộc đời mình để đậu xuống hàng triệu cành cây khác và thưởng ngoạn cảnh đẹp ở mọi nơi. Bạn có đang bay lên và ngày càng bay cao hơn trong cuộc đời mình không, hay là bạn đang mắt kẹt trên một cành cây nào đó? Chẳng hạn như việc đổ lỗi cho người khác, cho rằng họ là nguyên nhân gây ra bất hạnh và đau khổ, cũng là một “nhánh cây” gai góc mà nhiều người vướng phải, khiến họ không thể bay về tương lai tươi sáng và thanh thảng mà cứ mãi lận đận và khổ sở vì quá khứ. Hãy bỏ qua và tiếp tục bay đi!

Nhưng làm sao có thể buông bỏ được! Bạn hãy để ý mà xem, mọi thứ trong cuộc sống cứ đến rồi đi. Những gì bạn có vào lúc này trong cuộc sống hôm nay là để bạn sử dụng cho mục đích của mình chứ không phải để bạn khư khư ôm giữ chúng. Nếu như bạn cứ cố nắm giữ, tâm trí bạn sẽ sinh ra nỗi sợ. Mà bạn đã biết rằng, nỗi sợ hãi chính là stress, chính là sự đau đớn. Chúng ta từng được học một cách sai lầm rằng sợ hãi là một cảm xúc tốt, lành mạnh và cần thiết cho việc sinh tồn, vì vậy chúng ta không quan tâm, thậm chí không muốn giải thoát mình ra khỏi nỗi sợ. Rốt cuộc, sự sợ hãi giết chết cả người tạo ra nó – là chính chúng ta! Điều này giải thích vì sao hầu hết các căn bệnh đều có liên quan đến một yếu tố thuộc về thần kinh – và nỗi sợ hãi chính là nguyên nhân của yếu tố đó!

Tất cả những gì bạn phải làm là nhớ hai điều: Thứ nhất, bạn là một tâm hồn và không thể sỡ hữu bất kỳ điều gì. Thứ hai, nếu bạn không buông bỏ, chẳng điều gì mới có thể xuất hiện. Nếu như nước cũ không tràn ra khỏi ly thì không có chỗ cho nước sạch chảy vào; bạn càng buông bỏ nhiều, thì càng có nhiều người, nhiều cơ hội và ý tưởng đến với bạn!

Nhưng chúng ta sẽ bắt đầu như thế nào? Hãy viết ra tất cả những điều kiện hiện vẫn đang gắn chặt lấy bạn - cả bên trong (suy nghĩ, ký ức, niềm tin…) và bên ngoài (đồ vật, con người, nơi chốn, địa vị…). Mỗi lần, hãy chọn lấy một điều và tự hỏi xem cuộc sống sẽ như thế nào khi không có chúng, diễn lại cuộc đời bạn mà không có chúng, trở nên quen với cuộc sống khi không có chúng. Khi thực hiện được điều này thì tuy chúng vẫn còn đó nhưng bạn sẽ không còn nắm giữ quá chặt, và nhờ vậy, nỗi sợ hãi sẽ không còn. “Sự buông bỏ” không làm giảm sút địa vị, tiền lương hay làm bớt đi những mục tiêu trong cuộc sống của bạn. Chúng vẫn còn và vẫn quan trọng, nhưng mối quan hệ mới của bạn với những điều đó làm cho bạn được tự do. Điều này cũng có nghĩa là bạn đang được học nghệ thuật giá trị nhất ở tất cả các trường khai sáng tinh thần – đó là sự tách rời.

Giữ lại những điều mình tin tưởng!

Vậy thì, làm thế nào để bạn vượt qua được cái ảo tưởng về quyền sở hữu ẩn bên dưới sự thôi thúc muốn sở hữu và thói quen phụ thuộc vào người khác cũng những sự vật bên ngoài? Thật đơn giản, điều bạn phải làm là thay đổi mối quan hệ với những gì bạn gắn kết, từ sở hữu sang uỷ quyền. Điều đó diễn ra trước tiên trong ý thức rồi thể hiện ra hành động của bạn. Sau đó, việc trở thành một người uỷ quyền (đối với mọi điều trong cuộc sống hiện tại) làm bạn thoát khỏi sự đồng hành với chúng, sẽ không có đau đớn, không đau khổ, chỉ là một sự giải thoát dễ dàng, cùng với sự chấp nhận tự nhiên và tĩnh lặng, thanh bình. Không sở hữu gì ngoài những điều tin tưởng, biết buông bỏ đúng lúc, và tự do thật sự sẽ đồng hành cùng bạn.

Aha! 3: Hãy sống cuộc sống của mình

Can thiệp vào cuộc sống của người khác là một điều vô ích.

Chính vì dành quá nhiều thời gian can thiệp vào cuộc sống của người khác nên chúng ta quên mất rằng mình còn có nhiệm vụ tạo ra cuộc đời của chính mình – dù chỉ là trong suy nghĩ hay trong những việc làm cụ thể hàng ngày. Đây chính là lý do tại sao có nhiều người gần như đến cuối đời mới nhận ra rằng mình đã “sống thay” cho người khác quá nhiều. Khi tiếp xúc với thế giới xung quanh, chúng ta phát hiện ra rằng từ trong suy nghĩ, bản thân mỗi người luôn có xu hướng đánh giá người khác, chẳng hạn như: “Lẽ ra họ không nên làm như thế… Trông họ đáng sợ quá… Bạn đã nghe chuyện về anh ta chưa… Theo tôi, họ nên… Tôi không thể hiểu được làm sao họ có thể…”. Những lúc như thế chính là lúc chúng ta đang lãng phí thời gian của mình chỉ để viết kịch bản cuộc đời cho người khác, mà lại quên viết cho chính mình. Thật ra, chúng ta không có quyền viết kịch bản cuộc đời của người khác. Bất kỳ ai nếu cứ cố làm như thế thì cũng chỉ vô ích, không mang lại hiệu quả gì, và lẽ dĩ nhiên sẽ phải gánh chịu thất bại mà thôi. Vậy thì cứ để cho mọi chuyện như thế đi và hãy học cách trân trọng sự tự do mà bạn có được khi không còn phải lo âu và căng thẳng về chuyện của người khác. Hãy để mỗi người tự viết lấy kịch bản của cuộc đời mình. Đừng phí phạm cuộc đời của bạn trong việc “sống thay” cho người khác, dùng chỉ là một vài phút mà thôi.

Tại sao tất cả chúng ta lại có thể mắc cùng một sai lầm giống như nhau? Đó là bởi vì ngay từ khi còn nhỏ, chúng ta đã được định hình hai niềm tin hoàn toàn sai lầm. Một là, chúng ta có thể kiểm soát người khác; hai là, người khác phải chịu trách nhiệm cho những suy nghĩ và cảm xúc của bản thân chúng ta. Nhưng giờ đây bạn đã hiểu. Bạn biết rằng chẳng ai có thể kiểm soát cuộc sống của người khác và rằng bạn chính là người tạo ra cảm xúc cho mình cho dù xung quanh có xảy ra chuyện gì đi nữa. Vì vậy, tốt nhất chúng ta không nên can thiệp vào chuyến hành trình cuộc đời của người khác trừ phi họ muốn bạn làm điều đó. Và nếu có thì chúng ta cũng không nên can thiệp quá sâu vào cuộc đời họ cũng như và những vấn đế mà họ đang phải đối mặt. Hãy đứng lùi lại một chút, tách biệt một chút, thì sự đóng góp của bạn sẽ có ý nghĩa hơn rất nhiều.

Thậm chí, nếu như bạn đang là một người cha hay một người mẹ thì bạn cũng không có quyền kiểm soát cuộc sống của con mình, vì đó không phải là mục đích cuối cùng của các bậc làm cha làm mẹ. Hãy tạo cơ hội để những đứa con học hỏi và lớn lên dưới đôi cánh bảo bọc của bạn. Các bậc cha mẹ có trách nhiệm đối với những nhu cầu vật chất của các con mình, giúp chúng hiểu biết về thế giới xung quanh để từ đó có thể tự tìm lấy con đường của riêng mình và để được là chính mình. Đừng bắt chúng phải làm theo những gì bạn muốn. Đây chính là lúc bạn phải diễn phần vai của một người cố vấn, người huấn luyện viên, người bạn, người đồng hành, người cha/ người mẹ, và cả của một người thầy. Và trong một chừng mực nào đó, đứa trẻ có thẻ vào vai diễn của một người thầy, các bậc cha mẹ lại trở thành học trò. Cuộc đời chính là một trường học mà trong đó, mỗi ngôi nhà là một lớp học.

Vì thế, nếu một lúc nào đó, khi bạn nhận ra rằng mình đang sắp sửa đưa ra những lời phán xét người khác thì hãy cố gắng trở nên trầm tĩnh hơn bằng cách chuyển đề tài của buổi đối thoại. Điều quan trọng là bạn cần phải học cách chuyển sao cho thật khéo léo. Ban đầu chắc chắn bạn sẽ gặp phải nhiều khó khăn, nhất là trong các mối quan hệ với những người mà bạn biết rõ. Có thể đôi lúc bạn băn khoăn không biết mình nên chuyển sang đề tài gì. Hãy cố gắng làm sao để người nghe hiểu đúng bản chất của những điều bạn muốn góp ý. Đó không phải là bạn đang muốn “đánh gục” cảm xúc hay “ép buộc” những suy nghĩ của bản thân, mà chính là nhằm chia sẻ những trải nghiệm cũng như cách mà bạn đang đón nhận những thử thách ra sao. Chẳng phải bạn cũng đang trong quá trình học hỏi, thay đổi và trưởng thành đó sao? Khi làm như vậy, bạn sẽ nhận ra khi nào nên yêu cầu thay vì kể lể, khi này nên đề nghị thay vì áp đặt, khi nào nên lắng nghe thay vì nói, khi nào nên phản hồi thay vì khẳng định. Theo đó, bạn đã biến buổi nói chuyện của mình trở nên gần gũi với người nghe để học cũng có thể học hỏi, thay đổi và trưởng thành như bạn.