Chương 14

Về cuộc hành quân Gian-xơn Xi-ty.

Đây là cuộc hành quân trên bộ lớn nhất
trong cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam của đế quốc Mỹ cả về quy mô lực lượng
lẫn mục tiêu nêu ra.

Như bạn đọc đã biết, Bộ tư lệnh quân
đội viễn chinh Mỹ ở Nam Việt Nam cho rằng sở dĩ họ thất bại trong cuộc phản
công chiến lược mùa khô lần thứ nhất là do diện phản công rộng, hướng tiến công
nhiều⁽¹⁾, dẫn tới lực lượng bị phân tán, nên cuộc phản công mùa khô
lần thứ hai này chúng tập trung ưu thế binh hỏa lực vào một chiến trường trọng
điểm là Đông Nam Bộ, vào một mục tiêu chủ yếu là chiến khu Dương Minh Châu. Để
giành thắng lợi chắc chắn, ngoài năm cuộc hành quân thăm dò, nghi binh, tạo thế⁽²⁾,
địch còn có cả một kế hoạch chuẩn bị với nhiều nội dung rất công phu.

(1) Cuộc phản
công mùa khô lần thứ nhất (1965 - 1966) của Mỹ với kế hoạch ra quân ồ ạt đánh
cùng một thời gian trên hai chiến trường Khu 5 và Đông Nam Bộ với năm hướng
(còn gọi là năm mũi tên):

- Tây bắc
Sài Gòn gồm Củ Chi, Bến Cát, chiến khu Đ.

- Đông nam
Sài Gòn gồm từ sông Đồng Nai đến Bà Rịa.

- Nam tỉnh
Phú Yên (Tuy Hoà).

- Bắc Bình Định.

- Nam Quảng
Ngãi.

(2) Năm cuộc
hành quân, nghi binh, tạo thế:

- Cuộc hành
quân Át-tơn-bo-rơ từ 3/11 đến 26/11/1966 vào khu vực Bầu Gòn - Chà Dơ.

- Cuộc hành
quân Xê-đa-phôn từ 18/1 đến 31/1/1967 vào vùng “tam giác sắt” Bến Súc - Củ Chi.

- Cuộc hành
quân Bic-spring từ 12 đến 16/2/1967 vào khu vực sình Bà Đá.

- Cuộc hành
quân Túc Sơn từ 14/2 đến 18/2/1967 vào khu vực Ván Tám, Thị Tính, Long Nguyên.

- Cuộc hành
quân Gát-xđen từ 2/2 đến 21/2 vào tây đường 22.

Từ ngày 25/9/1966 đến 20/2/1967, địch
tiến hành một chiến dịch khai quang dồn dập với trên trên phi vụ máy bay C.47,
C.123 thả chất độc hóa học dọc theo đường 4, tỉnh lộ 13, đường 22, dọc các sông
Sài Gòn, Tha La, Suối Mây, theo hướng biên giới từ Kà Tum đến Tà Nôi. Chú trọng
các trục giao thông và những nơi có cơ quan, nơi đóng quân của đối phương, tiến
hành mở rộng sân bay Trảng Lớn, Suối Đá, Dầu Tiếng, Minh Thạnh, Quản Lợi, sửa gấp
các đường 19, 22, 26, xây dựng các kho tàng dự trữ ở Trảng Lớn, Dầu Tiếng, Hớn
Quản, tăng cường quân sự cho các khu dự kiến triển khai chỉ huy sở hành quân.

Cũng từ tháng 12 năm 1966, địch vận
chuyển ba nghìn chuyến đưa mười nghìn tấn hàng các loại gồm xi măng, bao cát, kẽm
gai, gỗ, đá, ống cống, cốt sắt, máy phát điện, tủ ướp lạnh, xe ủi đất, cầu dã
chiến... từ Sài Gòn lên Tây Ninh. Ngoài ra mỗi ngày địch còn dùng từ 10-15 lần/chiếc
máy bay C.128, C.130 chuyển hàng từ hậu cứ Biên Hòa lên Dầu Tiếng, Trảng Lớn,
Suối Đá, Minh Thạnh, Quản Lợi.

Từ 1 tháng 2 đến 21 tháng 2 địch dùng
trên 80 phi vụ L.19, RB.57, C.47 bay quan sát, chụp ảnh địa hình, thả máy thu
tiếng động, dò hướng VTĐ theo các tuyến đường sông, ven biên giới, trong khu vực
căn cứ; tung thám báo, biệt kích vào khu căn cứ để nghe trộm điện thoại, phát
hiện mục tiêu, điều tra theo dõi dấu vết ta dọc theo các lộ kiểm, lộ ủi.

Càng gần đến ngày N, địch tăng cường
chuẩn bị hỏa lực sát thương ta trước khi bộ binh nhảy vào. Từ ngày 1 tháng 2 đến
ngày 21 tháng 2 (một ngày trước khi mở cuộc tiến công) địch dùng 16 phi vụ B.52
(40-50 chiếc/lần) và 30 phi vụ phản lực (90 chiếc/lần) oanh tạc các mục tiêu Bầu
Cỏ, Trảng Chiến, Chà Dơ, Đất Đỏ, Sóc Mới, suối Nước Đục; dùng 60 phi vụ C.123,
C.47 rải chất độc hóa học xuống các khu rừng còn sót trên sông Sài Gòn, Tha La,
thả bom cháy đốt các trảng trống dự định sẽ đổ quân đóng chốt.

Đêm 21/2/1967, máy bay B.52 oanh tạc
9 lần, mỗi lần từ 3-9 chiếc/lần ném bom rải thảm xuống khu vực Dương Minh Châu.
Xen kẽ giữa các đợt hoạt động của máy bay B.52 và cả ngày 22 là 234 lần xuất
kích của máy bay cường kích chiến thuật.

Có thể nói trong suốt thời gian chuẩn
bị, chờ đợi, tuy chưa trực tiếp đối mặt với quân thù, nhưng âm vang của chiến
tranh làm rung chuyển mặt đất nơi chúng tôi đứng, khói bụi của chiến tranh bay
khắp không gian, nhiều lúc không sao chợp mắt vì những tiếng nổ chát chúa rất gần
dội vào tai, vào óc, nghe nhức nhối khó chịu.

Sau nhiều tháng hối hả chuẩn bị, Bộ
chỉ huy quân đội viễn chinh Mỹ đã tung vào cuộc phản công chủ yếu này 45.000
quân, gồm 26 tiểu đoàn bộ binh, 8 tiểu đoàn tăng - thiết giáp (2.300 xe), 17 tiểu
đoàn pháo binh⁽³⁾ (250 khẩu), 17 phi đoàn máy bay phản lực, máy bay
vận tải, hàng trăm lần chiếc máy bay chiến lược B.52. Quân ngụy tham gia cuộc
hành quân này có một chiến đoàn thủy quân lục chiến (2 tiểu đoàn), một tiểu
đoàn biệt động quân và 12 đại đội biệt kích.

(3) Số đầu
đơn vị tham gia cuộc hành quân: sư đoàn bộ binh số 1 “Anh Cả đỏ” và sư đoàn bộ
binh cơ giới số 25 “Tia chớp nhiệt đới”; 4 lữ đoàn: lữ đoàn không vận 173, lữ
đoàn bộ binh nhẹ 196, lữ đoàn 3 sư đoàn bộ binh số 4, lữ đoàn 1 sư đoàn bộ binh
số 9; trung đoàn kỵ binh thiết giáp số 11.

Bằng lực lượng gần gấp hai lần cuộc
hành quân Xê-đa-phôn, địch mở cuộc hành quân quy mô lớn với thủ đoạn bao vây kết
hợp dùng lực lượng đột kích mạnh thọc sâu chia cắt; dùng đổ bộ đường không thẳng
đứng, nhảy dù, bất ngờ tạo thế bao vây chặt bằng một “vành móng ngựa khổng lồ”
(chữ U lộn ngược) khóa chặt phía biên giới Campuchia và hai bên sườn; đồng thời
dùng lực lượng hỗn hợp bộ binh và cơ giới làm mũi tiến công chủ yếu thọc vào
trung tâm căn cứ nhằm tiêu diệt cơ quan đầu não và lực lượng chủ lực của ta.

Trung tuần tháng 2, các sư đoàn bộ
binh số 1, bộ binh cơ giới số 25 đã chuyển vào vị trí ở hai phía đông và tây dọc
biên giới Campuchia.

Ngày 22/2/1967 khi cuộc hành quân
Gian-xơn Xi-ty chính thức bắt đầu thì cả vùng phía bắc đã bị địch đóng chốt vít
chặt.

Cuộc hành quân do tướng ba sao
Xi-mân, tư lệnh lực lượng dã chiến II của Mỹ đóng nhiệm sở ở Biên Hòa chỉ huy,
dự định tiếp theo ngay sau cuộc hành quân Xê-đa-phôn, đã bị chậm lại một tháng
để có thời gian sửa chữa sai lầm của các cuộc hành quân trước đó.

Về diễn biến chung nhiều tài liệu đã
phản ánh đầy đủ, ở đây xin kể thêm một số chi tiết qua sách báo địch mà chúng
tôi thu thập sau này càng nổi rõ thủ đoạn lắt léo và phức tạp mà địch đã thực
thi.

Ngày N (tức ngày 22 tháng 2), mở đầu
cuộc hành quân đã diễn ra một trong những cuộc cất cánh trực thăng đông đảo nhất
(trong cuộc chiến tranh xâm lược của Mỹ ở Nam Việt Nam), đổ 9 tiểu đoàn bộ binh
thuộc sư đoàn bộ binh số 1, lữ đoàn 196, 173 xuống Sóc Mới, Rùm Đuôn, Ang Khắc.
Một tiểu đoàn còn lại của lữ đoàn 173 gồm 845 quân do 16 máy bay C.130 từ Biên
Hòa chở đến nhảy dù xuống Kà Tum để hoàn thành cánh quân phía bắc của chiếc
móng ngựa và do lữ đoàn 1 của sư đoàn 25 từ đường 22 đánh sang hướng đông bắc.

Ngày N+1 (tức ngày 23 tháng 2), lữ
đoàn 2 của sư đoàn 25 cùng với trung đoàn kỵ binh thiết giáp số 11 (thiếu một
tiểu đoàn) từ phía nam theo đường 4 đánh lên đóng chốt ở Bầu Cỏ, Đồng Pan, Sóc
Kỳ nối liền với Kà Tum, lấy huyện Tà Đạt làm hợp điểm hiệp đồng bao vây bốn mặt
toàn bộ khu vực căn cứ.

Như vậy là bằng phương tiện cơ động
nhiều và hiện đại cao, ngay ngày đầu của cuộc hành quân, tướng Oét-mo-len đã
đưa toàn bộ đội hình chiến dịch cùng hàng trăm xe tăng, xe bọc thép, pháo cối
vào các mục tiêu tiến công, bao vây, án ngữ toàn bộ khu căn cứ trên các hướng,
bằng nhiều lớp bộ binh và hỏa lực.

Đúng là nếu nhìn trên bản đồ hình
thái chiến dịch, ta thấy thế trận hành quân của địch vừa kín lại vừa hiểm, tưởng
chừng đối phương khó có thể lọt qua vòng phong tỏa bằng bộ binh, xe tăng, thiết
giáp và hệ thống hỏa lực ken dày của địch.

Nhân đây xin được kể một chi tiết
ngoài lề:

Tháng 7 năm 1967, tôi được phép của Bộ
tư lệnh Miền, đi trong đoàn anh Nguyễn Chí Thanh, bí thư Trung ương Cục ra Hà Nội
nhận kế hoạch tiến công nổi dậy Xuân 1968, được tin này nhiều bạn bè chiến đấu
cũ đến thăm, hỏi đủ mọi chuyện đi đường, chuyện cảnh vật, nhân tình ở trong đó
và rôm rả nhất là chuyện chiến đấu, chuyện về cuộc hành quân Gian-xơn Xi-ty.

Chả là trong số bạn bè, có một số muốn
hỏi sâu những kinh nghiệm vì các anh đã nhận lệnh đi B.

Mặc dầu người vẫn còn đang mệt, nhưng
đụng đến một vấn đề tâm đắc còn nóng hổi, tôi say sưa kể lại những điều mình chứng
kiến quá trình đối mặt với kẻ thù trong một tình thế cực kỳ hiểm nghèo. Không
khí buổi gặp mặt thân mật mà trầm lắng, tất cả đều chăm chú dõi theo tôi kể, với
gương mặt rạng rỡ như để chia vui với người trong cuộc.

Bỗng có một anh bạn cắt ngang, chậm
rãi xen vào một ý kiến thật lòng:

- Theo dõi những ngày đầu của cuộc
hành quân, mình nghĩ chỉ cần quân ta ra khỏi vòng vây của địch một cách an toàn
là thắng lợi rồi.

- Thoát đấy chứ! Ra đến tận Hà Nội. -
Tôi nói vui.

- Ra hẳn chứ. - Bạn hỏi tiếp.

- Ra nhận nhiệm vụ mới, để lại vào. -
Tôi trả lời.

Xin được trở lại câu chuyện đang kể.

Như trên đã trình bày, chúng ta đánh
địch không bằng kiểu dàn trận, phân tuyến, mà bằng thế trận chiến tranh nhân
dân với ba thứ quân rất đặc biệt, nếu không nói là độc đáo. Khi 45.000 quân địch
với hàng ngàn xe, pháo hình thành vòng vây tiến vào căn cứ, có các mũi đổ bộ bất
ngờ bằng máy bay lên thẳng, thọc sâu bằng bộ binh kết hợp với xe tăng, xe bọc
thép vu hồi vào phía sau, đánh qua các khu vực, đến tận tọa độ đặt cơ quan
Trung ương Cục mà các phương tiện trinh sát của chúng đã ghi sẵn.

Nhưng trước mắt quân Mỹ chỉ là những
lán nhỏ không người, quanh đó là những hầm hào và những bãi mìn, là những đơn vị
du kích cơ quan bí mật ém sẵn, nếu quân Mỹ vượt quá giới hạn cho phép là nhận
lãnh nguy hiểm.

Ngay từ phút đầu đặt chân đến các mục
tiêu được giao, quân Mỹ vốn chủ quan ngạo mạn đã hoang mang sợ hãi, bởi đâu
cũng có trận địa của đối phương đánh chặn.

Quân ta tác chiến không theo đội hình
sư đoàn mà thực hiện chủ động, linh hoạt chiến đấu theo đơn vị tiểu đoàn, trung
đoàn theo các hướng được phân công.

Thực hiện nguyên tắc này, ngày 23
tháng 2, khi lữ đoàn 2, sư đoàn 25 và trung đoàn kỵ binh thiết giáp số 11 tiến
lên phía bắc thực hiện hợp vây, thì trung đoàn 16 luồn xuống phía nam tiến quân
vào đội hình quân địch đang di chuyển. Trung đội đi đầu bị cắt đứt, đại đội 13
thuộc trung đoàn l, trung đoàn 16 địch đã lọt vào trận địa phục sẵn của ta,
hàng chục lính Mỹ chết.

Vào khoảng nửa đêm, sau 54 đợt ném
bom yểm trợ chúng mới cứu thoát số tàn quân rút về phía sau. Ngay đêm đó, trung
đoàn còn tổ chức pháo kích căn cứ hậu cần của địch ở Suối Đá, gây nhiều thiệt hại.

Trong khi du kích Kà Tum nổ súng bắn
rơi 12 máy bay lên thẳng; du kích cơ quan Trung ương Cục ở Rùm Đuôn, Ang Khắc,
bộ đội địa phương Tà Đạt chiến đấu bắn rơi thêm 9 máy bay lên thẳng, thì chúng
tôi lệnh cho các đơn vị thực hiện đánh nhỏ hai bên sườn và sau lưng đội hình
hành quân của chúng: Ngày 26 tháng 2, Trung đoàn 2 vận động tập kích Mỹ ở Trảng
A Lầu, một bộ phặn khác phối hợp với du kích cơ quan đánh địch ở Tà Xia, ngày
và đêm 28 tháng 2, Trung đoàn 16 triển khai phục kích địch ở đông nam Giếng
Thí, tập kích cụm cơ giới Mỹ ở gần cầu suối ông Hùng, bắn rơi ba máy bay lên thẳng.
Các phân đội pháo của sư đoàn, trung đoàn liên tục pháo kích chỉ huy sở quân địch
ở Dầu Tiếng, căn cứ hậu cần địch ở Suối Đá.

Hành quân và chiến đấu trong điều kiện
thời tiết nóng nực, ban ngày bị chặn đánh, ban đêm bị du kích cơ quan quấy rối,
sức khỏe và tinh thần chiến đấu của lính Mỹ giảm sút rõ rệt, số quân ốm đau lên
tới 16%. Từ ngày 1 đến ngày 13 tháng 3, địch buộc phải co lực lượng về giữ chốt
và bảo vệ hành lang tiếp viện theo các trục đường 22, đường 4, tìm cách đánh mới.

Sở chỉ huy sư đoàn liên tục nhận được
điện báo của các đơn vị gọi về, đều có chung một nhận xét: tình hình bớt căng,
cường độ nống lấn của địch có giảm, không rõ vì nguyên nhân gì?

Tôi điện trả lời: Trước hết sư đoàn
biểu dương ý thức báo cáo thỉnh thị kịp thời của các đơn vị. Đúng là địch có
triệu chứng co lại là do ta tích cực chống trả. Các đơn vị cần tổ chức theo dõi
chặt chẽ mọi diễn biến, tuyệt đối không được chủ quan, khẩn trương xốc lại đội
hình, sẵn sàng đánh trả, có khả năng địch thay đổi thủ đoạn hành quân.

Cùng lúc sư đoàn cũng nhận được điện
của Bộ tư lệnh Miền: Địch tiến vào khu căn cứ rộng mà không nắm được mục tiêu
đánh chiếm cụ thể, lại bị ta liên tiếp đánh đòn phủ đầu, chúng bắt đầu dao động.

Từ nhận định trên, Bộ tư lệnh Miền
quyết định cần tập trung chủ lực đánh những đòn tiêu diệt lớn, đánh mạnh vào
tinh thần quân Mỹ, làm thất bại cuộc hành quân của chúng.

Quyết định trên có tính định hướng,
chúng tôi coi đây là mệnh lệnh phải chấp hành. Trên giao quyền cho dưới được chủ
động sáng tạo trong biện pháp, miễn sao tiêu diệt được sinh lực địch. Dễ mà
khó, vì yêu cầu của thế trận chung lúc này chưa cho phép tập trung lực lượng bằng
cách kéo các đơn vị về tổ chức chiến đấu theo đội hình sư đoàn, vì các trung
đoàn vẫn phải đứng chân ở địa bàn quy định, tác chiến phối hợp theo thế ba thứ
quân.

Trong khi đó, từ ngày 1 đến 5 tháng
3, lợi dụng địch co cụm, du kích cơ quan các “xã”, bộ đội địa phương các “huyện”
được dịp bung ra tiến công vào các cụm quân địch ở Bầu Bàng, Ang Khắc, Bầu Lùng
Tùng, Kà Tum, đánh địch vận chuyển trên các đường giao thông, phá hủy, đánh hỏng
85 xe tăng, xe bọc thép. Tin vui mà chúng tôi đứng ngồi không yên, vì lo sao phải
kịp thời phối hợp chiến đấu, chậm là lỡ thời cơ.

Suy nghĩ và trao đổi, nhưng không được
kéo dài, vì diễn biến tình hình đang rất mau lẹ. Chúng tôi quyết định sử dụng
toàn bộ lực lượng Trung đoàn 2 vận động tập kích cụm quân Mỹ ở Đồng Pan, ngày N
tiến công là ngày 10 tháng 3, vì trước đó trung đoàn này có đụng độ với địch một
vài trận nhưng thường nhỏ, lẻ, lực lượng cỡ tiểu đoàn, đang còn sung sức, lại đứng
chân ở vị trí thuận tiện cơ động tiếp cận mục tiêu.

Chúng tôi coi đây là trận đánh then
chốt, nhưng không thành, do chuẩn bị triển khai chiến đấu chậm (một phần có khó
khăn khách quan), quyết tâm của cán bộ chưa cao, đồng chí Trần Xoa trung đoàn
trưởng phụ trách hướng chủ yếu hy sinh trong khi đi chuẩn bị chiến trường.

Đành rằng đây là khuyết điểm của cấp
dưới, nhưng là người chỉ huy chung, tôi thấy mình có phần trách nhiệm. Bài học
rút ra là tình thế càng khẩn trương càng đòi hỏi người chỉ huy phải sâu sát hơn
nữa; sau mệnh lệnh chiến đấu, cần phải quan tâm đúng mức khâu hướng dẫn và kiểm
tra đôn đốc cấp dưới triển khai, thực hiện, được coi như một quy trình của người
chỉ huy trong chỉ huy chiến đấu.

Với tôi đây thực sự là một kỷ niệm
không vui!

Nhưng nhiệm vụ trước mắt đòi hỏi phải
vươn lên, xốc tới.

Tôi lại cùng các anh trong Bộ tư lệnh
sư đoàn lao vào công việc.

Hỏng việc này bày việc khác mà làm.
Lúc này không trách móc, phê phán. Theo kế hoạch vừa được bổ sung, ngay đêm 10
tháng 3 (chỉ sau vài giờ trận đánh Đồng Pan không thành), một tiểu đoàn của Trung
đoàn 2, sau một đợt pháo kích kéo dài ba mươi phút bằng súng cối và ĐKZ đã tiến
công tiểu đoàn cơ giới địch. Trời đêm đỏ rực vì pháo sáng liên tục và bom nổ,
trực thăng lao vào tiếp tế đạn dược và đưa thương binh ra. Vào năm giờ sáng hôm
sau trận đánh mới kết thúc. Đặc biệt, Trung đoàn 16 do tổ chức chiến đấu tốt,
đã liên tiếp pháo kích, tập kích cụm quân địch ở Bầu Cỏ (10/3), Trảng Bầu, Trảng
A Lầu (11/3), ở Tà Xia, Bến Ra... phá hủy, phá hỏng 72 xe tăng, xe bọc thép.

Những trận tiến công trên của sư đoàn
9 cùng với các trận đáng có hiệu quả trong cùng thời gian của lực lượng du kích
cơ quan binh vận Trung ương Cục ở Suối Mây, du kích công binh “huyện” Sóc Kỳ,
du kích xưởng thông tin S3 “huyện” Tà Đạt... đã góp phần làm cho tinh thần chiến
đấu của quân Mỹ càng thêm sa sút.

Ngày 13/3/1967, Mỹ cho máy bay lên thẳng
bốc quân rút khỏi Kà Tum, Bổ Túc và một số cụm ở tây bắc tỉnh Tây Ninh, địch chỉ
còn chốt lại ở Đồng Pan, Bầu Cỏ trên trục đường 4, kết thúc đợt một cuộc hành
quân. Ngày 15 tháng 3, lữ đoàn 173 và trung đoàn kỵ binh thiết giáp số 11 chấm
dứt hoạt động, coi như đã kết thúc cuộc hành quân nghi binh đánh lạc hướng phán
đoán của ta. Thực tế là Mỹ đang ráo riết chuẩn bị cho giai đoạn hai của cuộc phản
công.

Cùng thời gian, Trung đoàn 3 từ quốc
lộ 18 báo cáo về sư đoàn: Có nhiều dấu hiệu địch tăng quân ngược lên phía Hớn
Quản. Đồng thời Bộ chỉ huy Miền cũng điện gấp xuống sư đoàn: Địch đã thua đau
nhưng chưa từ bỏ tham vọng, chúng tiếp tục cuộc hành quân nhưng lật cánh sang
hướng đông, và giao nhiệm vụ cho các lực lượng vũ trang nói chung, Sư đoàn 9
nói riêng cần phải làm để đối phó thắng lợi âm mưu mới của địch.

Công việc chuẩn bị thật bộn bề, mà thời
gian chỉ có năm ngày! Không đợi đến lúc cấp trên nhắc nhở, uốn nắn, chúng tôi tự
thấy phải làm gì. Trong đợt một, Sư đoàn 9 tuy có mở được một số trận tiến công
nhưng do chưa quán triệt quyết tâm và phương châm chỉ đạo tác chiến của Miền,
đã bỏ lỡ nhiều cơ hội, chưa thực hiện được trận đánh thối động nào. Đây là vấn
đề mấu chốt, nổi cộm cần phải giải quyết trong giai đoạn chuẩn bị trước khi bước
vào chiến đấu chống lại bước hai cuộc phản công của địch.

Thường vụ Đảng ủy và Bộ tư lệnh sư
đoàn hội ý trao đổi để rút kinh nghiệm việc đã qua, bàn công việc cần làm ngay.
Một thách thức, nhưng phải đặt ra tức khắc là đánh hay không đánh. Nếu còn lưỡng
lự trong nhận thức tư tưởng thì không thể bàn các vấn đề khác. Một lần nữa tôi
càng hiểu câu nói sâu sắc của anh Thanh: “Dám đánh Mỹ sẽ tìm ra cách đánh Mỹ.”
Nó như một nguyên lý của công tác chính trị tư tưởng lúc này.

Với tinh thần thực sự cầu thị, không
vòng vo lý sự, không né tránh, từ nhận thức ấy chúng tôi tìm được nguyên nhân dẫn
đến khuyết điểm chưa hoàn thành tốt nhiệm vụ trên giao trong đợt một của chiến
dịch là do tư tưởng ngại hỏa lực phi pháo, xe tăng địch, muốn phân tán đánh nhỏ
như hoạt động của các lực lượng du kích cơ quan. Từ đó sư đoàn nêu ra yêu cầu
lãnh đạo tư tưởng lúc này cần phải thể hiện tính chiến đấu cao. Nói cho hết những
khí phách anh hùng, những thành tích có giá trong đợt chiến đấu vừa qua. Đồng
thời phê phán có lý có tình những biểu hiện bi quan đánh giá địch quá cao,
không thấy hết mặt mạnh của ta, củng cố và xây dựng tư tưởng đánh lớn là chức
năng của các đơn vị bộ đội chủ lực. Từ đó các đơn vị tiến hành sinh hoạt chính
trị nhẹ nhàng mà nghiêm túc, nhằm thống nhất nhận thức tư tưởng “dám đánh”, động
viên cổ vũ mọi người phát huy truyền thống đoàn kết, dũng cảm, mưu trí, vượt mọi
khó khăn, hoàn thành nhiệm vụ.

Rõ ràng tư tưởng dẫn đầu nếu được hiểu
đúng, có biện pháp lãnh đạo đồng bộ, phù hợp với thực tế, đâu phải là duy ý
chí, mà trái lại, nó là một nguyên nhân tạo nên các kết quả khác.

Nắm chắc quả đấm chủ lực, đánh cho được
một hai trận lớn, diệt tiểu đoàn, chiến đoàn địch, đó là phương hướng lãnh đạo
tư tưởng của sư đoàn, đồng thời cũng là mệnh lệnh chiến đấu đối với toàn sư
đoàn. Trong đợt hai này lãnh đạo Miền vẫn kiên trì chủ trương đánh địch bằng thế
trận chiến tranh nhân dân, bằng sức mạnh tổng hợp của ba thứ quân, mà quả đấm
chủ lực vẫn là Sư đoàn 9. Không tăng thêm và không thể tăng thêm, vì đưa nhiều
lực lượng chủ lực vào chiến dịch lúc này là không có, vì Sư đoàn 5 vẫn cần thiết
đứng chân ở hướng Bà Rịa đánh địch ở vòng ngoài. Nếu có cũng không cần thiết phải
đưa vào, như vậy sẽ gây ùn, dễ bị địch sát thương.

Để tạo điều kiện cho Sư đoàn 9 có cơ
hội đánh tập trung, lãnh đạo Miền có kế hoạch tăng thêm trang bị vũ khí cho du
kích cơ quan và bộ đội địa phương “huyện”, tổ chức thêm nhiều đội săn cơ giới,
triển khai thêm nhiều bãi mìn ở các trảng, các đường. tiếp tục tiêu hao tiêu diệt
nhỏ, đặc biệt tăng cường diệt xe tăng, máy bay lên thẳng vừa giữ gìn căn cứ vừa
chặn giao thông địch.

Một số cán bộ cơ sở từ phân vân lúc đầu,
nay khi nhận ra vấn đề lại thấy tự tin, tự hào, mặc dầu phía trước còn gặp
không ít thử thách. Số anh em này tự nhận biết, tự thông suốt, tất cả như các
nhà tham mưu cỡ nhỏ mà biết tính toán cỡ chiến dịch, đều thấy bối cảnh lúc này
địch dồn ưu thế binh hỏa lực sang hướng đông trên diện tích hẹp⁽⁴⁾,
nếu ta đưa thêm lực lượng đội hình dễ bị ùn, mật độ bố trí dày, dẫn đến thương
vong cao.

(4) Đợt một
địch đánh vào toàn bộ khu căn cứ có diện tích 1.500km², đợt hai địch
đánh sang khu đông căn cứ có diện tích 600km².

Tin tưởng vào sự lãnh đạo sáng tạo và
đầy bản lĩnh của Trung ương Cục, Quân ủy và Bộ chỉ huy Miền, Sư đoàn 9 đón nhận
quả đấm chủ lực trong một tương quan không cân sức với tinh thần tự tin và
nghiêm túc. Nhưng đánh lớn là thế nào, và đâu là then chốt có sức thối động
trong khi do yêu cầu dàn thế, lực lượng bố trí lại phân tán hơn trong đợt một.
Quán triệt tư tưởng chỉ đạo của lãnh đạo Miền, sư đoàn điều Trung đoàn 1 từ tây
đường 22 ngược lên phía bắc, đứng chân ở bắc Bổ Túc làm lực lượng dự bị, sẵn
sàng đón thời cơ, đánh địch tập trung diệt các cụm hành quân của địch trên lộ
Đá Đỏ ở khu vực Bổ Túc, Sóc Con Trăng hoặc Trảng Ba Vũng; Trung đoàn 3 tiếp tục
bám quốc lộ 18 đánh địch vòng ngoài. Lực lượng đánh lớn chỉ còn Trung đoàn 2 và
Trung đoàn 16, trong khi về nguyên tắc đòi hỏi phải có ưu thế binh lực, đánh đội
hình sư đoàn hoặc sư đoàn tăng cường.