Hạ non

h.n

“thành phố thời anh mười bảy tuổi

viển vông cay đắng u buồn”

(Lưu
Quang Vũ)

*

Năm mười chín tuổi,
tôi nhận ra mình chưa bao giờ thực sự hạnh phúc. Tôi không bất hạnh, tôi không
cô độc nhưng đồng thời tôi cũng không hạnh phúc. Mọi chuyện diễn ra đều đặn như
bốn mùa, xuân hạ thu đông và chẳng có nơi đâu để dừng lại. Cứ như vậy, tôi trải
qua việc lớn lên một mình, nghe nhạc, đọc sách, đôi khi tôi cũng viết nữa, dù
chỉ là một chút ít thôi, khi tôi vướng phải điều gì đó không thể dễ dàng nói
cho ai nghe được. Đó là khoảng thời gian sau khi tôi tốt nghiệp trung học được
một năm. Thay vì thi vào một trường đại học nào đó, tôi ở nhà. Bố mẹ nói, nếu
không đi học trong nước thì con hãy mau chọn lấy một trường mà con thích ở nước
ngoài đi, nước nào cũng được. Những chuyện sau đó, có rất nhiều thứ đã xảy ra
nhưng kể lại vào đây thì sẽ dài dòng lắm, nên tôi chỉ nói đại ý với bạn vậy
thôi, đại để là cuối cùng sau khi đã bàn tới bàn lui, tôi cũng chọn được một
trường đại học có cả hệ cao đẳng, tôi nghĩ ngành học thích hợp với tôi hơn cả
là dinh dưỡng, tôi thích ăn uống và hơn nữa tôi cũng để ý tới cân nặng và vóc
dáng của mình. Được đấy, bố tôi nói. Mùa hè năm tôi mười chín tuổi và đợi đến
hai mươi, tôi ở nhà, ăn táo, uống nước chanh cả ngày, chờ kết quả. Vào một buổi
chiều, khi tôi đang xoay xở với việc bản thân mình chưa từng biết hạnh phúc ra
sao, tôi đã gặp người phụ nữ ấy.

Đúng ra, tôi gặp cô
ta trong một quán cà phê nhỏ có ban công nhìn ra mặt nước. Thông thường không
bao giờ tôi lui tới những quán cà phê nơi người đi đường có thể dễ dàng dòm vào
tận trong để soi xem các thực khách đang uống gì. Không, tôi hay chọn những
quán kín đáo hơn, tối một chút, chẳng ai nhìn rõ ai mà người ta chỉ mải nhìn cô
nhạc công đang hát những ca khúc da vàng. Chuyện vì sao tôi lại đến quán cà phê
hở hang kia một mình để rồi gặp cô ta ngồi trong góc là một thiên truyện dài
không hẳn là kì lạ. Lúc đó tôi đang trên đường ra hiệu sách thì mắc mưa, thế là
tôi phải mau chóng tấp xe vào một quán nào đó. Trước khi đi mẹ đã cảnh báo tôi
phải quan sát những dấu hiệu rõ rệt của bầu trời. Mây đen từ đằng tây kéo đến
che kín cả ánh sáng, những tòa cao ốc bình thường to lớn và rực rỡ trở nên tối
mịt và ảm đạm như những công trình bị bỏ hoang, gió nổi lên và bụi bặm từ các
công trường tỏa ra bốn phía. Đứng từ ban công, tôi có thể thấy rõ thành phố ban
nãy hãy còn tươi sáng và quang đãng bỗng biến thành một phiên bản tận thế yêu
thích của các nhà làm phim phương Tây.

Vậy là bất chấp những
lời cảnh báo từ bầu trời mùa hè ban chiều, tôi lên đường. Giữa chừng mưa bắt đầu
nặng hạt dần nhưng do chủ quan, tôi mặc kệ. Đi thêm một chút nữa gió mạnh lên
và cơn giông thực sự kéo tới. Những cây lớn giũ lá trong không trung tạo thành
một bản hợp âm rùng rợn, tôi vừa đi vừa nhìn trước ngó sau. Người ta gần như dừng
hết lại vì gió lớn, điều khiển xe trong điều kiện thời tiết như thế này gần như
là không thể. Tôi nhìn thấy biển hiệu của quán cà phê đúng lúc người đàn ông
đang đi trước mặt tôi bị những cơn lốc nhỏ giật xuống đường, bác ta loạng choạng
tìm cách đứng lên nhưng không được vì chuyện bất ngờ quá, chưa kịp định thần đã
bị cả cái xe cồng kềnh đổ vào chân. Vài người dân xung quanh đội áo mưa ra giúp
còn tôi vội vã tấp xe vào lề đường.

Có rất nhiều người ở
trong quán cà phê. Mọi người hầu như đứng phía bên ngoài, gần cửa để quan sát sự
tình. Họ bàn tán xôn xao, kể cả chẳng ai quen nhau trong đám người đó hết. Tất
cả chen chúc đứng nhìn và bình luận đủ kiểu, trời nóng quá, các ông các bà thấy
đấy, nhìn con sấm kia xem, lúc này mà còn ở ngoài đường thì xui phải biết, và đủ
thứ chuyện. Trong lúc đó tôi tranh thủ lẩn vào cái bàn khuất và gọi một tách cà
phê đen. Nếu vào quán quen thuộc của tôi, tôi sẽ gọi cà phê sữa đá. Tôi cũng
thích cà phê đen nhưng tôi chỉ uống vào buổi sáng, đấy là thói quen và theo như
tôi biết thì những thói quen tốt chẳng việc gì phải gỡ bỏ. Tuy nhiên lúc này, để
cho hợp thời và hợp cảnh, tôi tự hợp thức hóa bản thân vào một cuốn tiểu thuyết
cũ xưa, hơi rẻ tiền, lấy bối cảnh những năm 60, địa điểm là một con phố nhỏ
đang oằn mình chống chọi cơn bão lớn, mọi người run lên vì sợ hãi còn tôi là một
thám tử tư nhỏ bé đội mũ phớt che kín mặt và mặc áo bành tô, miệng ngẩm tẩu,
ung dung thư thả uống cà phê và phá án. Lúc này tôi chọn một đĩa nhạc của Dolly
Parton trong bộ nhớ và mở bản Jolene. Tôi ngâm nga trong lúc lau tóc bằng giấy
ăn và chỉnh lại quần áo. Đúng lúc đó, trong góc, một làn khói thuốc mỏng mọc
ra.

Mùi thuốc ban đầu
không làm tôi chú ý lắm, mặc dù nó đã phảng phất ở đó từ lúc tôi bước vào. Có lẽ
mùi ẩm ướt của nước mưa đã rù quyến tôi và trong một chốc, tôi lang thang trong
cuốn tiểu thuyết trinh thám nhỏ của mình. Vậy là, ở trong góc, có ai đó đang ngồi.
Cái góc nhỏ, tối vì không được mở đèn, đối diện với chỗ ngồi nhìn ra cửa của
tôi. Khói thuốc, chúng bay ra từ đó thành cụm nhỏ, xoắn xuýt vào nhau như một
lũ bông gòn. Nếu nhìn kĩ, tôi có thể bắt được những đường nét lờ mờ của một
khuôn mặt sắc cạnh, dáng người nhỏ nhắn và đôi bàn tay gầy. Trong một lúc lâu,
tôi cứ nhìn chằm chằm vào bóng tối.

Cà phê được người
ta mang ra sau khi tôi đã quên mất sự hình thành của nó. Tôi để tách cà phê
trên bàn, bị kích thích một chút bởi thứ mùi hương đậm đặc quen thuộc của loại
cà phê hòa tan mà tôi thường hay uống. Cà phê được pha trong một cái tách nhỏ,
rất nóng và nên uống chậm nếu không sẽ làm lưỡi bị bỏng. Cái bóng người trong
góc thu hút hết sự chú ý của tôi và cùng tiếng mưa rơi ngoài kia, tôi bắt đầu
lên kế hoạch cho một cuốn tiểu thuyết khác. Đó là một người phụ nữ, nếu phải
áng chừng thì cô ta hơn tôi khoảng mười tuổi. Tuy nhiên cái điều mà tôi dựa vào
để phán đoán độ tuổi của cô ta không phải là sắc phục hay thần thái hay cách
nhìn và bàn tay đưa thuốc. Cái tôi dùng ngay lúc đó để đưa ra nhận xét về người
phụ nữ này là lấy chính mình làm thước đo. Tôi dựa vào cảm giác mà người phụ nữ
mang lại và ngay lập tức tôi đã hình thành loại ý nghĩ rằng phải rồi, cô ta hơn
mình ít nhất là mười tuổi. Tôi đã nghĩ như vậy, vào cái khoảnh khắc người phụ nữ
trượt vào bể ánh sáng khi cô ta đứng dậy, đẩy cái bàn con sang một bên tạo
thành một khe hẹp và lách về phía tôi. Người phụ nữ mặc một chiếc váy đen bó,
loại váy cổ điển bạn biết đấy, cô gái nào cũng nên có một cái treo trong tủ,
vòng ngọc trai đeo trên cổ và đồng hồ đính đá trên tay. Những móng tay dài được
mài giũa kĩ càng và phủ một lớp sơn bóng dưỡng. Nước da tạo cảm giác trong suốt
và hoàn toàn không trang điểm, ngoại trừ đôi môi tô một lớp son đỏ như những
trái anh đào. Khi cô ta đứng trước mặt tôi, không cách nào tôi dừng nhìn thẳng
vào cô ta, một cái nhìn trực diện và xiên thấu như những mũi dao sắc nhọn, và dù
biết như vậy là khiếm nhã tôi cũng không thể quay đầu đi hay nhắm mắt lại. Bên
tai, tôi nghe được tiếng mưa dữ dội như những sợi dây đàn đang rung lên trước
khi bị giật đứt.

“tôi ngồi đây được
không? Trong góc kia tối quá” – người phụ nữ nói. Dolly thì thầm, Jolene,
Jolene, Jolene.

“được thôi” – tôi
đáp. Được thôi, dĩ nhiên rồi. Cô có thể ngồi ở bất kì đâu cô muốn. Trên người
tôi chẳng hạn, cô nghĩ sao.

“mưa lớn quá nhỉ” –
người phụ nữ nói, cô ta đan hai tay trước mặt và đặt cằm xuống, thuần thục như
những đứa trẻ con – “cô cũng phải ghé vào đây trú mưa à?”.

“vâng. Tôi đang đi
mua sách” – tôi nói, chỉ cho người phụ nữ cái túi đựng sách mà tôi đã mang
theo. Đây không phải những cuốn tôi đã mua, đây là những cuốn tôi mang đi để
bán. Một vài cuốn đã cũ và tôi không thực sự cần đến chúng nữa. Có một chỗ thu
mua mà tôi quen nên tôi mang lên đó, nếu không bán được tôi sẽ đổi lấy những cuốn
mới hơn.

“tôi cũng mê đọc
sách lắm” – người phụ nữ tiếp tục nói, cô ta mỉm cười với tôi và dùng đôi mắt
màu nâu ghim chặt lấy tôi, không cách nào cựa quậy. Khi cô ta châm thuốc hay
khi cô ta đưa tách cà phê lên miệng, đôi đồng tử vẫn bám lấy tôi không buông
tha như những con thú nhỏ từ chối chứng kiến cái chết của cha mẹ chúng bằng
cách nhìn thẳng vào đôi mắt trắng dã của gã thợ săn. Nói thật là cách cô ta
quan sát làm tôi sợ. Tôi nghĩ tôi sẽ bị bóc trần dù cô ta không nói ra. Một điều
gì đó bị giấu kín trong lòng tôi mà tôi cũng chẳng biết là điều gì sẽ bị lộ tẩy.
Đột nhiên tôi lo lắng.

“ban nãy ấy mà, để
tôi kể cô nghe, tôi đã cãi nhau với bạn trai đấy. Cậu ta trẻ, trẻ hơn tôi nên
cũng ngu ngốc hơn một chút, đàn ông mà” – người phụ nữ phả khói ra đằng mũi,
trông cô ta tôi hình dung ra Audrey đang ngồi trước mặt tôi với cái tẩu mảnh dẻ
của nàng – “đàn ông trẻ tuổi thì lại rặt một tụi ngu đần. Vậy là chúng tôi cãi
nhau trong phòng của cậu ta, thế rồi tôi nói, ồ được thôi và tôi xách túi cùng
các thứ khác ra khỏi nhà, cậu chàng kêu ghê lắm rồi bảo là cậu ta sẽ chết đấy
nhưng tôi không thèm nghe, hay chưa?”.

“nếu là tôi tôi
cũng làm vậy thôi” – tôi nói.

“vậy à” – người phụ
nữ mỉm cười với tôi – “cô bao nhiêu tuổi rồi? Mười sáu, hay mười bảy? Cô đã yêu
ai trẻ hơn cô chừng năm tuổi chưa?”.

“thú thật là chưa”
– tôi đáp.

“tôi biết” – người
phụ nữ châm một điếu thuốc khác và sau khi rít một hơi dài, cô ta chăm chú nhìn
tôi, đôi môi cô ta hé mở như những đóa hoa hồng – “nói cho cô thêm một chuyện
này nữa, ghé tai vào đây nào”.

Tôi đổ người về
phía cô ta. Cái đầu tôi quay nghiêng và với tầm nhìn ấy, tôi trông rõ có một
cái cây lớn bị lốc quật ngã, người ta rú lên như những con thú nhỏ bất lực và bị
thương, ngoại trừ họ đứng yên và họ sửng sốt, chẳng thể làm được gì. Cơn mưa vẫn
tiếp tục quăng những mũi kim bỏng rát xuống mặt đường như thách thức cả thế
gian về sự tồn tại vĩnh hằng của nó. Và tôi nghe người phụ nữ nói, cô ta nói,
tôi nghe được cả tiếng cười nhỏ nhẹ và dịu dàng của cô ta, trong khi cô ta nói,
rồi cậu ấy chết thật.

“vậy à?” – tôi đưa
tách cà phê lên miệng – “cậu ta tự sát à?”.

“tôi đâu có biết” –
người phụ nữ nhún vai và dập điếu thuốc vào gạt tàn. Dưới đáy gạt tàn có một ít
nước trà. Những đầu lọc thuốc cháy nham nhở trôi nổi dập dềnh trong thứ bóng tối
cuộn xoáy và bẩn thỉu đó như những rãnh cống ngầm. Ở dưới đó, có lẽ cái xác của
cậu trai trẻ tuổi ấy đang bơi sải cùng tụi tiên cá và lũ bào ngư.

“chị đến đây bằng
gì thế?” – tôi đẩy cái gạt tàn sang một bên cho khuất mắt và đổi lọ hoa vào.
Cái bông hoa cúc ấy xấu xí lắm nhưng có còn hơn không.

“tôi đi bộ đấy, nhà
cậu ta ngay đằng kia mà” – người phụ nữ trỏ về phía nào đó tôi không để ý lắm,
cô ta chỉ đơn giản là gửi đi một thông điệp rằng, này, ở đằng đó có một đứa
trẻ vừa chết vì tôi.

“chị đi trước khi
cơn bão bắt đầu à?” – tôi lau tay một lần nữa và đặt những cuốn sách lên đùi.
Chúng có mùi ẩm mốc, chúng là những cái xác khô đang phân hủy. Tôi mà không
nhanh tay đem chúng đến cái hiệu sách cũ kia và để chúng ở đó thì tôi sẽ mang
tiếng là một kẻ sát nhân. Ý nghĩ đó làm tôi bồn chồn.

“dĩ nhiên” – người
phụ nữ tỏ ra ngạc nhiên rồi sau đó tôi để ý, cô ta im lặng quan sát tôi trong
lúc mỉm cười và thong thả châm thêm một điếu thuốc – “tôi vừa yên vị trong góc
thì những người đi đường ghé vào đây. Họ ướt sũng, tôi thật may mắn, cô biết đấy”.

“chị thật may mắn”
– tôi gật đầu đồng ý với sự may mắn trời cho của cô ta.

Chúng tôi không nói
gì thêm nữa. Trong yên lặng, chúng tôi đôi khi nhìn ra bên ngoài và xem xét cơn
mưa theo lối riêng tư của mỗi người. Có lúc tôi mong cơn mưa sớm dừng lại để
tôi có thể hoàn thành công việc và được trở về nhà, nhưng cũng có một lúc nào đấy
tỉ dụ như khi tôi lén nhìn người phụ nữ kia và mong rằng cô ta không để ý, khi
tôi đột nhiên nhận ra ngoài thứ mùi rẻ tiền nhưng dễ chịu của loại cà phê hòa
tan đang dần nguội đi trong chiếc tách sứ, bên cạnh mùi mưa ẩm tanh nồng tràn
ngập không gian và tồn tại ở một dạng song song nhưng mảnh hơn so với dải khói
thuốc, ngoài ra còn một thứ mùi nữa trau chuốt và sạch sẽ như một chiếc lá trà
ướt đẫm sương đêm. Tôi nhận ra thứ hương thơm đó bắt nguồn từ da thịt của người
đàn bà trước mặt, khi cô ta quay nghiêng để theo dõi những diễn biến nhỏ lẻ
đang nối tiếp nhau, khi cô ta áp má lên hai tay đang ôm chặt vào nhau và một lọn
tóc mai của cô ta vương trên vành tai trắng muốt. Cơn mưa có thể, thật đấy, mày
được phép kéo dài thêm, nhưng chỉ một chút thôi, nhớ lấy.

Mưa ngớt dần, tuy thế
chớp vẫn còn và chúng thi thoảng nhá lên, bầu trời có màu tím sẫm và những tia
chớp lộng lẫy như một con cú hoang bị nguyền rủa. Tôi chờ người phụ nữ lên tiếng
trước. Không còn lí do gì để ở lại đây, tôi nghĩ thầm nhưng tôi vẫn ngồi đó, chần
chừ kết thúc ngụm cuối cùng trong tách cà phê và mân mê những quyển sách.

“cô này” – người phụ
nữ nói – “tôi thích mua sách lắm”.

“vậy à” – tôi đáp –
“tôi đang tiện đường đến đó đây”.

“may quá” – người
phụ nữ đứng lên và đeo chiếc xắc nhỏ lên vai – “tôi đúng là may mắn, cô thấy thế
không?”.

“quả là như thế” –
tôi mau chóng đứng lên và theo cô ta ra cửa.

Những gì tôi nhớ được
sau đó là tôi đưa người phụ nữ hơn tôi mười tuổi, mới quen, có dáng vẻ một thiếu
phụ đến từ thế kỉ trước này tới hiệu sách quen để mua ba cuốn của Hemingway và
Kerouac. Cô ta bảo rằng mình rất thích sách nhưng lại không có nhiều thời gian.
Tôi giới thiệu thêm cho cô ta cuốn Gatsby vĩ đại và truyện trinh thám của
Poe. Cô ta không ngừng lặp lại với tôi về sự may mắn đáng chết của mình. Điều
đó dù ít dù nhiều và có hơi xấu hổ, lại khiến tôi vui lòng.

Sau cơn giông,
thành phố như rộng thêm. Mát mẻ và quang đãng, người ta có thể thoải mái đi dạo
loanh quanh với người yêu, gia đình. Tôi gửi xe rồi tôi hỏi tên người phụ nữ.
Khi cô ta mỉm cười, một lần nữa làm tôi say mê, bảo rằng tên cô là Viên, tôi đã
đánh bạo hỏi liệu cô có muốn cùng tôi đi dạo thêm chút nữa.

“được chứ” – Viên
đáp, cô xách cái túi lớn đựng đầy sách và tay kia cô đung đưa quanh cái xắc nhỏ
của mình.