Ba tháng hè, khoảng thời gian mơ ước của bất cứ giáo viên nào vì
sẽ được cuộc sống thảnh thơi. Không phải lo soạn giáo án. Không phải lo
đi dạy đúng giờ giấc. Như một ngôi nhà từ lâu bị đóng kín vì chủ nhân
bị đau ốm hay đi vắng, bây giờ những cánh cửa được mở tung đón chủ nhân
trở về, đón ánh nắng ban mai rực rỡ, đón những ngọn gió đêm tươi mát
thổi vào. Trong ba tháng hè, tâm hồn và hành vi của giáo viên cũng được
mở tung sau chín tháng bị đóng cửa.

Tất cả những người bạn giáo
viên của Kha đã được sống thảnh thơi trong mùa hè. Họ đã được trở về quê
nhà hay đi đến một thành phố khác để nghỉ xả hơi, để được sống tự do
không bị những đôi mắt dòm ngó, phê phán của học sinh và các phụ huynh.
Tưởng tượng sống ở một nơi không bị những đôi mắt đó theo dõi, thật sung
sướng biết bao.

Nhưng Kha đã không được sung sướng biết bao. Không được sống thảnh thơi như các bạn trong ba tháng hè tại thị trấn này.

Kha
phải ở lại để dạy các lớp hè hai buổi sáng và dạy thêm lớp toán ban
đêm. Chàng muốn dành dụm một số tiền để lo đám hỏi người yêu của chàng ở
quê nhà vào dịp cuối năm nay. Không có nàng chắc chàng đã theo thằng
bạn dạy văn đi rong chơi. Dù cho bao tử có đói, chàng tin cũng sẽ được
sống một thời gian thảnh thơi và thích thú. Nhưng vì nàng, vì những đòi
hỏi của gia đình nàng. Kha đã phải tiếp tục đóng kín những cửa sổ tâm
hồn trong ba tháng hè.

Những lớp toán ban đêm, Kha dạy ngay ở căn
phòng trọ. Chàng đã phải khó nhọc giảng giải những bài toán cho học sinh
hiểu. Không phải những bài toán đó quá khó hay học sinh chậm hiểu mà vì
Kha biết chính chàng cũng không thích giải những bài toán đó một tí
nào. Ðấy không phải là thời gian để giải những bài toán hình học, đại
số, hóa học. Ðấy là thời gian phải được dành cho nàng. Cùng nàng đi dạo
chơi dọc theo bờ sông Hương trong đêm hè nóng bức. Cùng nhau vào trong
thành nội có những cây nhãn lá mướt xanh và hương hoa sen tỏa ra thơm
ngát. Cùng nàng vào ngồi một quán nước có âm nhạc dịu dàng và ăn những
ly chè hạt sen ngọt lịm…

Nhưng ở lại chốn này, Kha chỉ biết cùng
học trò cặm cụi giải những bài toán khô khan, chán ngắt. Khi nghe những
cậu học trò hỏi : “Ba tháng hè, thầy không về thăm nhà hả thầy? Dạy
nhiều vậy thầy không sợ bể phổi sao thầy?” Kha đã phải bóp vụn cục phấn
trong tay, để khỏi bạt tai chúng và môi chàng đã mím chặt để khỏi cau
có. Chúng đâu có biết gì, chúng còn vô tư. Chàng nghĩ vậy để xoa dịu cơn
giận dữ.

Còn nàng có biết gì không? Hay nàng cũng vô tư? Thắc mắc
này đã khiến Kha nổi điên đập vỡ mấy ly bia khi chàng ngồi uống một
mình trong căn phòng trọ vắng lặng sau những buổi dạy đêm.

Thật ra
Kha không sống cô độc khi phải ở lại đây ba tháng hè vì chàng đã có
những người bạn chân tình ở địa phương này. Nhưng họ chẳng giúp được gì
cho chàng. Những chai bia cũng chẳng giúp gì được cho chàng. Tất cả đều
biết chuyện tình của chàng và nàng nhưng tất cả đều không hiểu tình yêu
của chàng dành cho nàng.

Ngay cả thằng bạn dạy văn ở cùng phòng
(nay đã đi xa) cũng không hiểu tình yêu đó. Hắn đâu đã yêu một cô gái
nào bao giờ đâu mà hiểu chàng. Hắn chỉ yêu cây trúc đào sau vườn và say
sưa nhìn ngắm những nụ hoa đỏ hồng lóng lánh sương đêm hé nở mỗi sáng
như say sưa nhìn ngắm đôi môi người tình mỉm cười. Thấy dáng vẻ si mê
điên khùng của hắn, đã có lần chàng nổi điên cầm dao định đốn cây trúc
đào nếu hắn không đứng ôm chặt gốc cây che chở cho những nụ hoa.

Chàng
không yêu đương lãng mạn lẩm cẩm như thằng bạn kỳ cục đó. Tuy sinh ra ở
một thành phố thơ mộng nhưng Kha không yêu những đóa hoa vớ vẩn, chàng
yêu một cô gái cùng quê hương và dự định phải kết hôn bằng được với
nàng. “Tình chỉ đẹp khi còn dang dở”. Cái “đẹp đó chàng xin dành cho
thằng bạn dạy văn”.

Gia đình nàng rất giàu, có gian hàng lớn buôn
bán đủ thứ ở phố chính. Còn gia đinh chàng ở miền quê sống nhờ những
vườn cau trổ trái bốn mùa. Ðám hỏi và đám cưới của chàng khỏi phải lo vụ
trầu cau vì đã có sẵn “cây nhà lá vườn” đủ biếu cho ngàn người. Chàng
chỉ còn lo mấy thứ lỉnh kỉnh : rượu, trà, bánh su sê, vòng, nhẫn, áo
cưới, xe hoa… Mấy thứ đó tuy lỉnh kỉnh nhưng cũng làm chàng điên cái
đầu.

Cả hai gia đình đều sẵn sàng giúp đỡ chàng mấy thứ lỉnh kỉnh,
sẵn sàng đùm bọc đời sống vợ chồng chàng, nhưng Kha từ chối sự giúp đỡ
và đùm bọc đó. Bài học đầu tiên chàng học được ở Ðại học Sư phạm không
phải là phương pháp dạy dỗ học sinh mau hiểu mà là ý thức tự lập. Chàng
muốn một gia đình do chính tay chàng tạo ra. Cưới nàng xong chàng sẽ
thuê nhà cho hai người ở rồi dành dụm tiền mua nhà, rồi dành dụm tiền
cho những đứa con, rồi dành dụm tiền cho đủ thứ. Nhưng trước tiên chàng
phải dành dụm cho đám hỏi nàng vì vậy chàng đã ở lại thị trấn để dạy hè.

Kha
không nhận được lá thư nào của nàng trong suốt ba tháng hè. Ở đây,
chàng chỉ có một địa chỉ duy nhất là ngôi trường chàng dạy. Ba tháng hè
trường đóng cửa những giấy tờ công văn đều được trực tiếp chuyển bằng
tay từ Phòng Giáo dục đến trường, còn những thư từ riêng chẳng thể gửi
đến vì không có người đi nhận. Kha có thể mượn địa chỉ của một người bạn
địa phương để cho nàng gửi thư nhưng chàng sợ những lá thư của nàng gửi
cho chàng trong dịp hè sẽ khiến chàng không còn can đảm ở lại đây. Nhìn
những con dấu bưu điện mang tên quê hương mến yêu và đọc những dòng chữ
mảnh mai nàng viết, Kha dám có quyết định trở về quê nhà gặp nàng ngay
cho bớt nhớ nhung. Trở về quê nhà, bỏ dạy cours làm sao chàng còn có thể
dành dụm đủ tiền đi hỏi nàng?

Mùa hè đã chấm dứt. Kha nôn nóng
chờ đợi ngày khai giảng niên học mới để được nhân thư nàng. Cách một
tuần trước ngày khai giảng. Kha đã gửi cho nàng một lá thư bảo đảm để
nàng biết dự tính của chàng đã thành. Chàng đã dành đủ tiền cho đám hỏi.
Nàng hãy gửi thư trả lời cho chàng biết ý kiến gấp qua địa chỉ nhà
trường.

Ngày khai giảng đến, Kha vội vã đến trường nhưng chàng
chẳng nhận được lá thư nào. Nhìn các cô cậu học sinh vui vẻ cười đùa với
bạn bè sau những ngày hè tạm biệt, Kha đã buồn cho hoàn cảnh của mình!
Ðiều chàng nôn nóng đợi chờ ở niên học mới đã không đến.

Chàng tự
hỏi phải chăng nàng đã đi lấy chồng trong mùa hè vừa qua? Ồ, đâu có
chuyện lạ lùng đó được. Nàng phải chờ mình chứ. Mình đã trung thành với
nàng vậy nàng bắt buộc cũng phải trung thành với mình. Hay nàng đã bị
bệnh cúm nên chẳng thể viết thư trả lời? Giả thuyết này có thể tin được
vì ở quê hương chàng mùa này mưa nắng bất thường và ai cũng có thể mắc
bệnh cúm – chàng lẩm bẩm – chứ nàng đừng mắc bệnh nôn nóng lấy chồng.

Nửa
tháng sau ngày khai giảng đã trôi qua. Kha đã gửi cho nàng hai lá thư
bảo đảm nhưng vẫn không thấy hồi âm. Bố khỉ người yêu! Chàng lẩm bẩm khi
ngồi một mình trong phòng giáo viên đợi giờ dạy. Ðột nhiên Kha bật
cười, chàng nghĩ chàng đã thốt ra hai tiếng “Bố khỉ” kỳ quặc một cách vô
thức và chẳng hiểu chúng có nghĩa gì? Thằng bạn dạy văn luôn miệng thốt
ra hai tiếng đó và chàng không ngờ chúng đã xâm nhập vào đầu óc chàng
lúc nào không hay. Bố khỉ đầu óc! Kha lẩm bẩm khi quẹt diêm châm một
điếu thuốc.

Hai giờ đầu buổi sáng nay thật nản. Kha chẳng dạy được
gì, có một bài toán nhỏ mà chàng giải ba lần vẫn sai khiến cả lớp cười
ồ. Ðầu óc chàng bay bổng đâu đâu và chàng đã chờ đợi tiếng kẻng báo hiệu
giờ ra chơi ngay khi mới bước chân vào lớp. Rồi tiếng kẻng chờ đợi đã
vang lên. Kha bẻ đôi cục phấn đang viết ném xuống bục gỗ như người trút
khỏi gánh nặng trên vai. Chàng cố nở một nụ cười chào học sinh và định
nói vài lời xin lỗi nhưng chẳng thể hé môi, chàng đành lắc đầu bước ra
khỏi lớp. Mong các em sẽ hiểu và thông cảm cho tôi. Mong các em sẽ hiểu
khi các em cũng nôn nóng chờ đợi một cái gì…

Phòng giáo viên đã có
mặt những cô giáo mặc áo dài đủ màu ngồi nói chuyện “thiên trời địa
đất” với các ông giáo. Kha rót ly nước trà uống một hơi rồi kéo ghế ngồi
dựa lưng vào tường. Chàng muốn ngủ một giấc ngắn – chỉ năm phút thôi –
cũng đủ giúp chàng khỏe khoắn dạy những giờ kế tiếp. Khổ nỗi những tiếng
trò chuyện cười đùa của các vị đồng nghiệp vang lên như bầy kiến lầm lì
bò vào tai, khiến Kha không chợp mắt được.

“Thầy có thư”.

Kha
tỉnh người, ngồi thẳng dậy nói cám ơn bác bảo vệ khi đưa tay nhận lá
thư. Chắc là thư của nàng rồi, ít ra nàng cũng đủ thông minh để hiểu
rằng mình đang nôn nóng đợi thư của nàng chứ. Chẳng thấy tên người gửi
đề ngoài bì thư, nhưng nhìn nét chữ Kha cũng biết đây không phải là thư
của nàng. Chàng thở dài, vậy mình đã mừng hụt. Không phải thư của nàng
thì thư của ai đi nữa chàng cũng muốn quăng vào sọt rác.

Nhìn kỹ
nét chữ Kha nhận ra thư của thằng bạn dạy văn. Chàng không muốn đọc thư
của thằng bạn kỳ cục làm gì, chàng chỉ muốn ngủ nhưng những tiếng cười
đùa vẫn tiếp tục vang lên. Thôi thì đọc thư xem hắn viết gì. Hắn là giáo
viên dạy văn biết đâu văn của hắn sẽ giúp mình ngủ được.

“Kha,

Mày
nói với Ông Hiệu trưởng tao chưa thể đến trường ngay được. Vì bị xe
đụng gãy chân, còn đang bó bột. Như thế, tao chưa thể tiếp tục đi dạy
được, dù lúc này rất muốn đi dạy sau ba tháng hè rong chơi.

Hãy
chịu khó thay tao tưới nước, bắt sâu ở cây trúc đào mỗi ngày. Hãy chịu
khó quét dọn phòng sạch sẽ. Hãy chịu khó giữ vững niềm tin thế nào rồi
tao cũng sẽ trở về.

TH.”

Bố khỉ thằng bạn văn! Kha rủa thầm
và xé lá thư ném vào sọt rác. Viết văn như thế không hiểu sao hắn lại
được người ta xuất bản cho một tập truyện ngắn! Văn chương gì chỉ khiến
mình mất ngủ.

Chẳng còn kiên nhẫn đợi thư của nàng, đêm nay Kha đã
đem hết số tiền dành dụm được nhờ dạy thêm ba tháng hè ra đãi bạn bè
nhậu. Một bữa tiệc linh đình mừng người hết lo đợi chờ : gà quay, chim
cu quay, heo quay, vịt quay, đủ thứ quay cộng thêm những chai rượu
Johnny “đi bộ” đã giúp Kha có những trận cười ha ha.

Bữa tiệc tàn,
bạn bè ra về hết, Kha vẫn còn ngồi nhâm nhi một đùi gà quay với ly rượu
vàng óng ánh trong căn phòng trọ vắng lặng và bề bộn những đồ nhậu trên
nền xi măng. Chàng đã dạy học trò tỉ trọng của rượu là 0,8 gram nhưng
không hiểu sao nó lại làm đầu chàng nặng trình trịch. Phải chăng tỉ
trọng đích thực của rượu là một tấn? Kha lắc lắc cái đầu muốn nó văng ra
khỏi cổ cho nhẹ người, nhưng cái đầu vẫn bám chặt vào cổ chàng. Chẳng
biết gì hơn Kha đứng dậy tìm giấy viết thư. Phải viết cho nàng một lá
thư nữa – chàng nghĩ – không biết đây là lá thư thứ mấy mình gửi cho
nàng mà nàng không thèm trả lời nhưng thây kệ hãy viết thêm cho nàng một
lá thư cuối cùng nữa. Kha bóc một tờ lịch và viết ở phía sau để khỏi
mất công ghi ngày tháng. Dù say khướt nhưng chàng vẫn đủ tỉnh táo để
quẹt diêm châm một điếu thuốc và viết :

“Này người anh yêu.

Chắc em nghĩ em là mẹ anh nên anh có bổn phận phải viết thư vấn an em đều đều phải không?

Hay tại lúc này giấy đắt, mực đắt, tem đắt nên em “thắt lưng buộc bụng giữ eo” không viết thư trả lời?

Chắc
em cũng biết, yêu nhau đâu phải là làm cha mẹ nhau mà chỉ được quyền
làm cha mẹ những đứa con của nhau mà thôi. Nhưng chúng ta đâu đã có đứa
con nào vậy chúng ta chỉ là người tình của nhau. Là người tình thì phải
chịu khó viết thư hỏi thăm sức khỏe nhau, chứ đâu có thể lơ là như em
chẳng cần biết anh sống chết như thế nào trong ba tháng hè xa cách.

Vì
vậy, anh rất buồn mà báo tin cho em biết, đám hỏi em đã được anh sửa
đổi thành “đám nhậu” với bạn bè. Mong rằng hơi rượu sẽ mãi mãi ở trong
tim anh như hình bóng em.

KHA.”

Chẳng thèm đọc lá thư để sửa
lỗi chính tả, Kha gấp tờ lịch bỏ vào bì thư màu xanh có sẵn tem và dán
lại. Chàng biết khi đọc xong thư này, nàng sẽ chửi rủa chàng là người vô
học, mất dạy, du côn và nhiều thứ nữa. Nhưng tất cả những tiếng chửi đó
không làm chàng buồn. Chàng chỉ thật sự buồn và hiểu rằng ở kiếp này
hay triệu triệu kiếp sau nàng cũng không có đủ thông minh để hiểu rằng
chàng tha thiết yêu nàng… Chỉ có Chúa mới biết được tình yêu của chàng
dành cho nàng. Nhưng Chúa là người quá nghiêm trang, chắc Ngài chẳng bao
giờ thèm “mách lẻo” tình yêu của chàng cho nàng biết.

Kha cố gắng
đứng thẳng người rồi loạng choạng bước ra khỏi nhà đi bỏ thư vào một
thùng thư đặt trước Bưu điện quận ở cuối phố. Chàng phải đi bỏ thư ngay
lúc này nếu không ngày mai chàng sẽ không còn hứng thú đi gửi thư nữa.

Trời
mới mưa buổi chiều. Không khí mát mẻ nhưng đầu óc Kha vẫn nóng bừng.
Ðêm tối đen. Những ngôi nhà quanh căn phòng chàng trọ đều đã tắt đèn.
Kha nghiêng ngã bước đi không còn nhận ra phương hướng chiếc cổng sơn
xanh đóng kín nằm ở đâu. Thình lình chàng đâm sầm vào một gốc cây ngã
nhoài xuống đất, những giọt mưa còn đọng trên lá rơi tới tấp xuống mặt
chàng mát lạnh. Kha tỉnh dần, chàng đưa tay quờ quạng trên mặt đất ướt
để tìm lá thư đánh rơi và chàng chỉ bắt gặp những đóa hoa trúc đào rơi
rụng. Chàng giận dữ vò nát một đóa hoa trong tay và Chúa ơi nếu có thằng
bạn dạy văn ở đây chắc hắn sẽ cười chàng bể bụng, khi hắn nhận ra chàng
đang khóc.