Chương 16

Cắt tóc

Đã
gần một năm trôi qua kể từ ngày Bruno về nhà và thấy Maria đang gói
ghém đồ đạc của cậu, và mọi ký ức của cậu về Berlin hầu như đã phai nhạt
hết cả. Khi nghĩ lại cậu chỉ nhớ được rằng Karl và Marin là hai trong
số ba người bạn thân nhất trần đời của cậu, nhưng cố hết sức cậu cũng
không nhớ nỗi đứa thứ ba tên gì. Và rồi có một chuyện xảy ra có thể
khiến cậu rời khỏi Ao Tuýt trong hai ngày và trở về ngôi nhà cũ: bà đã
mất và cả nhà phải về chịu tang.

Khi về đó, Bruno nhận ra mình
không còn nhỏ như dạo cậu chuyển đi bởi vì cậu có thể nhìn thấy ngang
tầm mắt nhiều thứ mà trước đây cậu không thể thấy và khi họ lưu lại
trong nhà cũ cậu có thể nhìn qua cửa sổ tầng thượng thấy khắp Berlin mà
không cần kiễng chân.

Bruno đã không gặp bà nội kể từ khi rời
khỏi Berlin nhưng ngày nào cậu cũng nghĩ về bà. Những điều cậu nhớ nhất
về bà là các tác phẩm mà bà cùng cậu và Gretel biểu diễn trong các dịp
Giáng sinh, sinh nhật và chuyện bà luôn có trang phục hoàn hảo phù hợp
cho cậu bất kể cậu diễn vai gì. Ý nghĩ rằng họ sẽ không bao giờ còn làm
được điều đo nữa khiến cậu thực sự vô cùng buồn.

Hai ngày trải qua
ở Berlin cũng là những ngày vô cùng buồn. Đám tang diễn ra, Bruno cùng
Gretel, cha mẹ và ông nội ngôi ở hàng ghế đầu, cha cậu mặc bộ đồng phục
ấn tượng nhất của ông, bộ đồ còn nguyên lần hồ được là ủi phẳng phiu và
có rất nhiều đồ trang trí. Mẹ Bruno bảo cha buồn lắm vì bởi vì cha đã
tranh cãi với bà và hai người chưa kịp giảng hòa trước khi bà mất.

Có
rất nhiều vòng hoa được gửi tới nhà thờ và cha cậu rất tự hào vì một
trong số đó là do Quốc trưởng gửi, nhưng khi nghe vậy mẹ cậu lại bảo
rằng nếu biết có vòng hoa ấy ở đó thì bà nội ở dưới mồ sẽ không yên.

Bruno
cảm thấy gần như phấn khởi khi họ quay trở lại Ao Tuýt. Ngôi nhà ở đó
giờ đây đã trở thành nhà cậu và cậu đã thôi không còn băn khoăn chuyện
nó chỉ có ba tầng chứ không phải là năm và cũng chẳng bận lòng đến những
tên lính hết vào lại ra như thể bọn họ sở hữu nơi ấy nữa. Cậu dần dần
hiểu ra rằng xét cho cùng mọi thứ ở đó không đến nỗi quá tệ, đặc biệt là
từ khi cậu gặp Shmuel. Cậu biết rằng có rất nhiều điều cậu nên cảm thấy
hạnh phúc, ví như sự thật dạo này cha mẹ cậu dường như lúc nào cũng vui
vẻ và mẹ cậu không còn phải ngủ giữa chiều hay uống rượu sherry thuốc
nhiều như trước nữa. Còn Gretel thì đang trải qua một giai đoạn – nguyên
văn lời của mẹ - và có xu hướng tránh xa cậu.

Cả một chuyện này
nữa, đó là trung úy Kotler đã chuyển đi khỏi Ao Tuýt và không còn suốt
ngày loanh quanh khiến Bruno tức giận hay buồn rầu nữa. (Sự ra đi của
anh ta hết sức đột ngột, đêm đó còn có rất nhiều tiếng quát to giữa cha
mẹ cậu về chuyện ấy, nhưng anh ta đã đi, chắc chắn như vậy, và sẽ không
trở lại; Gretel tới giờ vẫn chưa nguôi ngoai). Cậu còn hạnh phúc vì một
điều khác: không ai gọi cậu là “bé con” nữa.

Nhưng điều tuyệt vời nhất vẫn là cậu đã có một người bạn tên là Shmuel.

Chiều
chiều cậu khoan khoái bước dọc theo hàng rào rồi mừng rỡ khi thấy dạo
này bạn mình vui lên nhiều và mắt nó có vẻ không còn quá trũng sâu, mặc
dù cơ thể nó vẫn gầy gò đến kỳ lạ và gương mặt nó vẫn xám ngoét một cách
đáng buồn.

Một hôm, trong khi ngồi đối diện với nó ở nơi thường lệ, Bruno nhận xét,”Đây là tình bạn lạ lùng nhất tớ từng có đấy.”

“Tại sao?” Shmuel hỏi.

“Bởi
vì tất cả các cậu bạn khác tớ từng kết thân đều là người mà tớ có thể
chơi cùng,” cậu trả lời. “Trong khi chúng ta chưa bao giờ chơi gì cùng
nhau. Tất cả những gì chúng ta làm là ngồi đây nói chuyện.”

“tớ thích ngồi đây nói chuyện,” Shmuel nói.

“À,
tất nhiên tớ cũng rất thích,” Bruno nói. “Nhưng thật tiếc vì thỉnh
thoảng ta không thể làm gì đó hào hứng hơn. Khám phá một chút chẳng hạn.
Hay đá bóng. Thậm chí chưa khi nào bọn mình có thể nhìn nhau mà không
có cả cái hàng rào thép gai này chặn lối.”

Bruno thường bình luận
những câu kiểu này bởi vì cậu muốn vờ như cậu phủ nhận tình bạn với
Shmuel hồi vài tháng trước là chưa bao giờ xảy ra. Chuyện ấy vẫn còn
giày vò tâm trí cậu và khiến cậu cảm thấy mình thật tồi tệ, mặc dù
Shmuel, theo như cậu tin, đã quên mọi điều về nó.

“Có thể một ngày nào đó chúng ta sẽ được chơi cùng nhau, Shmuel nói. “Nếu có bao giờ họ thả bọn tớ ra.”

Bruno
bắt đầu nghĩ nhiều hơn nữa về hai phía của hàng rào và về lý do ban đầu
đã khiến nó xuất hiện ở đó. Cậu tính nói chuyện với cha mẹ để hỏi nhưng
lại ngờ rằng họ sẽ nổi giận với cậu vì đề cập tới điều ấy hoặc nói với
cậu những lời không hay về Shmuel và gia đình nó, thế nên thay vì thế
cậu làm một việc bất thường hơn. Cậu quyết định nói chuyện với “trường
hợp vô vọng”.

Phòng Gretel đã thay đổi khá đáng kể tính từ lần
cuối cùng cậu ở đó. Trước hết là không còn nhìn thấy con búp bê nào nữa.
một buổi chiều cách đây chừng một tháng, đâu đó quanh quanh thời điểm
trung úy Kotler rời khỏi Ao Tuýt, Gretel đã quyết định rằng cô không còn
thích búp bê nữa rồi và tống tất cả chúng và bốn chiếc túi lớn rồi
quẳng đi. Thế vào chỗ chúng, cô treo tấm bản đồ châu Âu mà cha đã tặng
cô, và hằng ngày cô đính những chiếc ghim lên đó và liên tục di chuyển
chúng sau mỗi lần đọc báo ngày. Bruno nghĩ có thể cô đang bị điên. Tuy
nhiên, cô không còn trêu chọc và bắt nạt cậu nhiều như trước đây, nên
cậu nghĩ nói chuyện với cô có lẽ cũng không hại gì.

“Xin chào,” cậu nói, lịch sự gõ cửa phòng cô bởi vì cậu biết nêu cậu cứ thế mà vào thì thể nào cô cũng nổi cáu.

“Em muốn gì?” Gretel hỏi, cô đang ngồi bên bàn trang điểm, thử nghiệm các kiểu tóc.

“Không có gì,” Bruno nói.

“Thế thì đi đi.”

Bruno gật đầu nhưng vẫn đi vào và ngồi xuống mép giường. Gretel liếc mắt quan sát cậu nhưng không nói gì.

“Gretel,” cuối cùng cậu lên tiếng, “em hỏi chị một điều được không?”

“Miễn là em hỏi nhanh nhanh vào,” cô nói.

“Mọi thứ ở đây tại Ao Tuýt...” cậu bắt đầu, nhưng Gretel ngắt lời cậu ngay lập tức.

“Không
phải gọi là Ao Tuýt đâu, Bruno,” cô tức giận nói, như thể đây là sai
lầm tồi tệ nhất mà một người từng tạo ra trong lịch sử thế giới. “Sao em
không thể phát âm cho đúng nhỉ?”

“Đúng là Ao Tuýt mà,” cậu cự nự.

“Không phải,” cô khăng khăng rồi phát âm lại chính xác tên khu trại cho cậu.

Bruno vừa chau mày vừa nhún vai. “Thì em cũng đọc như thế còn gì,” cậu nói.

“Không,
không hề. tóm lại chị sẽ không tranh cãi với em nữa,” Gretel nói, giờ
đã mất kiên nhẫn hoàn toàn, bởi vốn dĩ từ đầu cô đã có rất ít kiên nhẫn.
“Tóm lại là gì nào? Em muốn biết gì?”

“Em muốn biết về dãy hàng
rào,” cậu kiên quyết nói, cho rằng đây là điều quan trọng nhất trước
hết. “Em muốn biết tại sao nó lại ở đó.”

Gretel xoay người trên ghế và nhìn cậu bằng ánh mắt dò hỏi. “Ý em là em không biết ấy hả?”

“Không,”
Bruno nói. “Em không biết vì sao chúng ta không được phép sang bên hai
hàng rào. Chúng ta có gì không ổn tới mức không được phép sang bên đó
chơi?”

Gretel nhìn cậu chằm chằm rồi bỗng nhiên cười phá lên và chỉ dừng lại khi thấy rằng cậu đang hoàn toàn nghiêm túc.

“Bruno
à,” cô nói bằng giọng nựng trẻ con, như thể cô đang nói một chuyện hiển
nhiên nhất trên đời, “hàng rào không đứng đó để ngăn chúng ta sang bên
kia. Nó là để ngăn bọn họ sang bên này.”

Bruno suy ngẫm nhưng lời giải thích ấy chẳng làm chuyện sáng tỏ thêm chút nào. “Nhưng tại sao chứ?” cậu hỏi.

“Bởi vì bọn họ phải được giam giữ cùng nhau,” Gretel giải thích.

“Với gia đình họ, ý chị là thế?”

“Ừ, phải, với gia đình họ. ngoài ra còn với cả dòng giống của họ.”

“Ý chị là gì? Dòng giống của họ?”

Gretel
thở dài lắc đầu. “Với những người Do Thái khác, Bruno. Em không biết
điều đó sao? Đó là lý do tại sao họ phải được giam giữ cùng nhau. Họ
không thể hòa trộn vào chúng ta.”

“Người Do Thái,” Bruno nhắc lại,
thử nói to từ đó. Cậu khá thích âm thanh của nó. “Người Do Thái,” cậu
nhắc lại. “Tất cả mọi người phía bên kia hàng rào đều là người Do Thái.”

“Phải, đúng thế,” Gretel nói.

“Chúng ta có là người Do Thái không?”

Gretel
há hốc miệng như thể cô vừa bị tát mạnh vào mặt. “Không, Bruno,” cô
thốt lên. “Không, tuyệt đối đương nhiên chúng ta không phải là thế. Và
thậm chí em còn không nên nói ra những điều như vậy.”

“Nhưng tại sao chứ? Thế chúng ta là gì?”

“Chúng
ta là...” Gretel mở lời, nhưng rồi cô phải dừng lại để suy nghĩ về điều
đó. “Chúng ta là...” cô nhắc lại, nhưng không chắc lắm đâu mới là lời
giải đáp cho câu hỏi này. “Ừm, chúng ta không phải là người Do Thái,”
cuối cùng cô nói.

“Em biết điều đó rồi,” Bruno nói với vẻ thất
vọng. “Em đang hỏi chị, nếu chúng ta không phải là người Do Thái, vậy
chúng ta là gì?”

“Chúng ta đối ngược với họ,” Gretel lập tức trả
lời và có vẻ hài lòng với cậu trả lời này hơn rất nhiều. “Phải, đúng thế
đấy. chúng ta đối ngược.”

“Được rồi, Bruno nói, hài lòng vì cuối
cùng mọi điều đã được sắp xếp ổn thỏa trong đầu cậu. “Thế là người Đối
Ngược sống ở bên này hàng rào còn người Do Thái sống ở bên kia.”

“Đúng thế, Bruno.”

“Thế người Do Thái không ưa người Đối Ngược à?”

“Không phải vậy, chúng ta mới là người không ưa bọn họ, đồ ngốc.”

Bruno chau mày, Gretel đã bị đe hết lần này đến lần khác rằng không được phép gọi cậu là đồ ngốc, thế mà cô vẫn tiếp tục gọi.

“Ừm, thế tại sao chúng ta không thích họ?” cậu hỏi.

“Bởi vì họ là người Do Thái,” Gretel trả lời.

“Em hiểu rồi. vậy là người Đối Ngược và người Do Thái không hòa thuận.”

“Không,
Bruno,” Gretel đáp, nhưng cô nói điều này chậm chạp vì cô vừa phát hiện
ra cái gì đó bất thường trên mái tóc và mải xem xét nó cẩn thận.

“Thế, chẳng lẽ không ai có thể đưa họ lại bên nhau và...”

Bruno
bị cắt lời bởi một âm thanh khi Gretel đột ngột thét lên dữ dội, một
tiếng thét đủ để đánh thức mẹ cậu khỏi giấc ngủ chiều và khiến bà chạy
vào phòng Gretel để xem đứa con nào của bà đã sát hại đứa kia.

Trong
khi thử nghiệm các kiểu tóc Gretel đã tìm thấy một cái trứng bé tí,
không to hơn đầu đinh ghim. Cô cho mẹ xem, bà nhìn xuyên qua mái tóc cô,
vội vã tách từng sợi ra, rồi đi về phía Bruno và làm tương tự với cậu.

“Ôi,
mẹ không tin nổi,” mẹ cậu bực bội thốt lên. “Biết ngay là ở một nơi như
thế này thì thể nào cũng có chuyện thế này xảy ra mà.”

Hóa ra cả
Gretel và Bruno đều có chấy, thế là Gretel phải điều trị bằng thứ dầu
gội đặc biệt có mùi rất kinh và sau đó cô ngồi lì trong phòng suốt nhiều
giờ liền khóc hết nước mắt.

Bruno cũng phải dùng dầu gội đó,
nhưng rồi cha cậu quyết định cách tốt nhất là bắt đầu lại từ đầu, thế
nên ông lấy dao cạo cạo sạch tóc của bé, khiến cậu khóc òa lên. Vụ cạo
đầu diễn ra chóng vánh, Bruno ghét phải nhìn tóc mình rơi hết xuống sàn
nhà dưới chân cậu, nhưng cha cậu bảo phải làm thế thôi.

Sau đó
Bruno soi gương ở phòng tắm và cậu thấy phát ốm. Giờ đây cả cái đầu cậu
trông thật dị dạng khi mà cậu trọc lóc còn đôi mắt như thể quá to so với
mặt. Cậu gần như thấy sợ hình ảnh của chính mình trong gương.

“Đừng lo,” cha cậu cam đoan. “Nó sẽ mọc lại mà. Chỉ mấy tuần thôi.”

“Chính
rác rưởi quanh đây đã gây ra chuyện,” mẹ cậu nói. “Giá mà một số người
có thể nhận thấy nơi này tác động tới tất cả chúng ta như thế nào.”

Khi
nhìn chính mình trong gương Bruno không thể không nghĩ giờ đây cậu
trông giống Shmuel biết bao, và cậu tự hỏi phải chăng vì mọi người ở
phía bên kia hàng rào đều có chấy nên cũng phải cạo trọc đầu hết.

Khi
cậu gặp bạn mình vào ngày hôm sau, Shmuel bật cười trước dáng vẻ của
Bruno, điều này chẳng giúp cho lòng tự tin đang suy giảm của cậu chút
nào.

“Giờ tớ trông giống y như cậu,” Bruno rầu rĩ nói như thể đó là một điều kinh khủng phải thừa nhận.

“Chỉ có điều mập hơn,” Shmuel cũng thừa nhận.