CHƯƠNG 11: ĐẶC ĐIỂM CỦA CÁC MỤC TIÊU

THỨ NHẤT – MỤC TIÊU PHẢI XỨNG
ĐÁNG

Lúc xác lập mục tiêu là lúc
tiếng lòng bạn réo gọi: “Tiến lên, tiến lên!”. Và chân trời bắt đầu rộng mở trước
mắt bạn.

Để có hiệu quả, các mục tiêu
phải xứng đáng (lớn) vì mục tiêu xứng đáng mới kích thích ta cố gắng hoàn
thành. Những mục tiêu tầm thường và không phải ganh đua mấy chẳng kích thích
nổi ai. Thật vậy, những mục tiêu như trả tiền nhà, mua xe, mưu sinh hằng ngày
không có gì phấn khởi cả. Chỉ khi nào phải dốc hết sức mình bạn mới thấy phấn
khởi thực sự, mà điều này chỉ có được khi có mục tiêu xứng đáng.

Trong giới thể thao, người ta
vốn biết là một lực sĩ thi đấu tốt hơn trong những cuộc tranh tài gay go. Các
cầu thủ đánh Golf, quần vợt, túc cầu, các võ sĩ... thường không thích tham dự
những trận đấu nghèo nàn và tầm thường. Đây chính là một trong những lý do gây
“lộn xộn” trong giới thể thao. Trên chính trường cũng giống như vậy. Nếu mục
tiêu nhắm tới “đáng giá” và là một cuộc “tranh tài” thực sự, tất bạn phải dồn
hết nỗ lực vào đó. Nhờ vậy sẽ thấy phấn khởi và chính sự phấn khởi này sẽ giúp
bạn làm việc hiệu quả nhất và giúp bạn thành công.

Khi đã nỗ lực hết sức để đạt
được kết quả tối đa, bạn có thể ngủ yên sau khi tự nhủ: “Hôm nay mình đã cố
gắng tối đa”. Thật phấn khởi khi biết mình không làm việc luống công. Bạn cần
nhìn đời như một cuộc chơi lớn và hào hứng, để hoạch định những mục tiêu cao
cả, một nhà thông thái từng nói: “Đừng đạt ra những kế hoạch nhỏ vì chúng không
đủ sức đánh động lòng người”.

CÁCH BẠN NHÌN ĐỜI SẼ XÁC ĐỊNH
HẦU HẾT NHỮNG THÀNH QUẢ BẠN ĐẠT ĐƯỢC TRÊN ĐỜI. CÙNG một thanh sắt, nếu dùng để
chặt củi, chỉ đáng giá một đô la, đem rèn thành móng ngựa sẽ đáng giá khoảng
năm mươi đô la, và tinh thể thành thép tốt để làm dây thiều cho các đồng hồ đeo
tay cực tốt sẽ đáng giá 250.000 đô la.

Cách bạn nhìn thanh sắt đã tạo
nên khác biệt, và các bạn nhìn chính mình cũng như tương lai mình cũng sẽ tạo
nên khác biệt. Bạn cần một mục tiêu lớn. Dù là ai thì bạn cũng cần có một mục
tiêu lớn. Dĩ nhiên, kích thước mục tiêu tùy từng mỗi người. T. Washington đã
nói: “Bạn nên đo lường mức độ thành công bằng chính những trở ngại phải thắng
vượt để đạt đến mục tiêu”.

THỨ HAI – MỤC TIÊU PHẢI DÀI HẠN

Không có mục tiêu lâu dài, các
thất bại tạm thời sẽ khiến bạn nản chí, vì không ai quan tâm đến sự thành công
của bạn bằng chính bạn. Đôi lúc, bạn tưởng như có người cản trở bước đường
thành công và quyết tâm làm chậm bước tiến của mình, nhưng thực sự thì người cản
trở bạn mạnh nhất lại chính là bạn. Người khác có thể cản trở bạn trong nhất
THỜI NHƯNG CHÍNH BẠN MỚI LÀ NGƯỜI CÓ THỂ CẢN TRỞ MÌNH VĨNH VIỄN.

Hoàn cảnh xảy tới đôi khi nằm
ngoài tầm kiểm soát của bạn vì vậy nếu không có mục tiêu lâu dài, thì những trở
ngại nhất thời có thể khiến bạn thất bại một cách uổng phí. Những khó khăn
trong gia đình, bệnh tật, tai nạn xe cộ hoặc những hoàn cảnh vượt tầm kiểm soát
có thể là những trở ngại lớn nhưng không phải là nguyên do cốt yếu làm bạn thất
bại. Chương sau, tôi sẽ chỉ cho bạn cách phản ứng tích cực trước những hoàn
cảnh tiêu cực bất lợi cũng như có lợi. Bạn sẽ học được điều này, là khó khăn có
trầm trọng đến mấy cũng vẫn có thể là bậc thang giúp bạn bước lên hơn là tảng
đá để bạn vấp té. Khi bạn có mục tiêu lâu dài thì càng dễ, bởi vì BẠN SẼ TIẾN
ĐẾN NƠI MÌNH NHÌN THẤY VÀ KHI ĐẾN ĐÓ BẠN LUÔN CÓ THỂ NHÌN XA HƠN.

Bạn thử nghĩ xem, nếu cứ ngồi
nhà chờ tới khi đèn “xanh” mới đi, bạn sẽ không bao giờ bắt đầu cuộc hành trình
tới đỉnh thành công được.

Khi đặt ra các mục tiêu dài
hạn, bạn đừng cố vượt qua mọi trở ngại trước khi bắt đầu. Nếu mọi trở ngại phải
dỡ bỏ hết rồi mới khởi hành thì mục tiêu chẳng còn ý nghĩa gì nữa. Nếu sáng,
trước khi đi làm, bạn gọi điện hỏi viên cảnh sát trưởng xem đèn đường có xanh
hết không, thì ông ta sẽ nghĩ bạn “điên” là cái chắc. Chỉ khi ra đường, bạn mới
biết rõ mình sẽ gặp những màu đèn nào, để theo đó mà giải quyết. Và nếu trở
ngại nào bạn cũng giải quyết như vậy thì chắc chắn bạn sẽ có ngày tới đích.

THỨ BA – MỤC TIÊU PHẢI THỰC HIỆN
MỖI NGÀY

Không có mục tiêu cụ thể mỗi
ngày thì bạn chỉ là người mơ mộng hão. Người mơ mộng đúng chính là người biết
xây nền cho các giấc mơ của mình bằng cách làm việc đều đặn mỗi ngày để đạt tới
mục tiêu. Charlie Cullen đã nói rất sâu sắc rằng: “Cơ hội dành cho những điều
vĩ đại không tràn như thác đổ mà chảy chậm rãi từng giọt một”.

Sự khác biệt giữa vĩ đại và gần
vĩ đại thường do ý thức rằng: muốn đạt những điều vĩ đại, phải chu toàn NHỮNG
MỤC TIÊU NHỎ BÉ MỖI NGÀY. VẬN ĐỘNG VIÊN CỬ TẠ BIẾT rằng muốn lập một kỷ
lục, anh phải tập luyện hằng ngày cho bắp thịt nở nang và rắn chắc. Những bậc
cha mẹ nuôi con nên người đều được biết rõ là tính tình và niềm tin được xây
dựng hằng ngày nhờ đời sống gương mẫu của họ. Nếu bạn muốn sống đạo đức hơn thì
mục tiêu hàng ngày phải là cố gắng cải thiện mình cho tốt hơn hôm trước. Nếu
muốn thay đổi và cải tiến hoàn cảnh của mình thì ta phải thay đổi và cải tiến
chính bản thân trước đã vì ta phải là cái gì đó trước khi làm được điều gì đó.

Mục tiêu hằng ngày chính là
thước đo và người xây dựng nhân cách tốt nhất. Đây là nơi dành cho sự cống
hiến, kỷ luật và cương quyết, là nơi ta tìm thấy sự hấp dẫn của mục tiêu hay
giấc mộng lớn, dài hạn và nhằm củng cố nền tảng, biến giấc mơ trở nên vận mệnh
của bạn. Các chương bàn về thói quen trong phần sau sẽ đặc biệt giúp bạn xây
dựng thói quen làm việc hướng tới mục tiêu mỗi ngày.

THỨ BỐN – MỤC TIÊU PHẢI ĐẶC
BIỆT

Ở trên, tôi có dùng cụm từ, bạn
phải là: “Một người có ý nghĩa đặc biệt”, chứ không được là “một gã lang thang
vô định”. Để làm sáng tỏ, bạn hãy chọn một ngày nắng gắt rồi mua một cái kính
lúp thật mạnh và một chồng báo. Đặt kính lúp trên chồng báo, rồi chuyển tới
chuyển lui dưới ánh nắng, chồng báo sẽ không sao cả. Nhưng nếu bạn giữ yên và
tập trung vào một điểm, năng lượng mặt trời được hội tụ lại, sẽ khuếch đại lên
và bạn sẽ nhóm được lửa.

Do đó, dù có khả năng, sức mạnh
hoặc thông minh tới cỡ nào, nếu không biết sử dụng cũng như tập trung và duy
trì nó vào một mục tiêu đặc biệt, bạn sẽ chẳng bao giờ hoàn thành được điều gì
trong tầm tay cả. Người thợ săn bắn được chim không phải nhờ bắn cả bầy một lúc
mà nhờ nhắm riêng từng con một.

Nghệ thuật chọn mục tiêu là
biết nhắm vào một đối tượng cụ thể. Giàu có, nhà “đẹp” hay “to”, nghề có “lương
cao”, một nền giáo dục “tốt hơn”, “bán được nhiều hơn”, “làm một cái gì”, làm
nhiều hơn cho cộng đồng, hoặc là một người chồng, một người vợ, một sinh viên,
một người “tốt hơn”... đều là những mục tiêu quá bao quát, thiếu cụ thể.

Chẳng hạn, thay vì một căn nhà
“lớn” hoặc “đẹp”, mục tiêu của bạn nên đi vào chi tiết. Nếu không biết những
chi tiết chính xác, bạn nên thu thập các tạp chí có những hình ảnh và mẫu mã
của những ngôi nhà đáp ứng được yêu cầu của mình. Phối hợp những ý tưởng và
quan niệm đã được trình bày khi các chủ thầu hoặc nhân viên nhà đất giới thiệu
một căn nhà làm sẵn. Xem xét nhiều “ngôi nhà” nhưng đừng để các nhân viên nhà
đất hiểu lầm bạn “đang” là khách hàng nên sẽ lôi bạn đi xem hết nhà này đến nhà
khác, chỉ tổ khiến bạn thêm khó xử và chậm trễ trong việc tìm được ngôi nhà như
ý mà thôi.

Cứ viết rõ những chi tiết ấy
lên giấy, dài rộng bao nhiêu, kích cỡ thế nào, thuộc lô đất loại nào, vị trí ra
sao, bao nhiêu phòng, kiểu nào, màu nào... Rồi nhờ một nhà kiến trúc địa phương
thiết kế đồ án. Trong phần tới, bạn sẽ thấy điều này quan trọng như thế nào.

GIẢI ĐÁP VẤN NẠN – MỤC TIÊU CÓ
THỂ TIÊU CỰC KHÔNG?

Dĩ nhiên là “có”. Mục tiêu có
thể tiêu cực khi vướng một trong ba nguyên nhân sau:

- Thứ nhất, khi bạn không tự
đảm nhận việc hoàn thành và trông chờ ở “may rủi”.

- Thứ hai, mục tiêu quá lớn,
không thực tế.

- Thứ ba, mục tiêu nằm ngoài
lãnh vực của bạn hoặc được đặt ra chỉ để làm hài lòng người khác.

Tuy nhiên, nguyên nhân quan
trọng nhất chính là mục tiêu quá lớn hoặc không thực tế. Nhiều khi nó cố ý được
đề ra để người ta có sẵn lý do bào chữa khi thất bại. Người đề ra những mục
tiêu như vậy tự bản năng đã chuẩn bị thất bại và mong được người khác thông cảm
vì biết họ sẽ không trách cứ khi mình không làm nổi điều không thể thực hiện
được.

Nếu mục tiêu quá lớn, không
thực tế và bạn không thực hiện nổi, thì sẽ tạo nên một ấn tượng hết sức tiêu
cực cho việc hoàn thành những mục tiêu trong tương lai, thậm chí còn ảnh hưởng
mãnh liệt tới con người đến độ không còn muốn cố gắng chút nào nữa. Bởi vậy,
bạn nên khôn ngoan đề ra một mục tiêu cao vừa tầm tay mình.

Mục tiêu cũng tiêu cực khi nằm
ngoài lãnh vực hoạt động của bạn hoặc khi bạn chỉ cố gắng làm cho người khác
được vui. Nếu để người khác đặt định mục tiêu cho mình, bạn sẽ miễn cưỡng thực
hiện và chắc chắn sẽ khó mà đạt thành.

Mục tiêu cũng tiêu cực khi bạn
tin vào sự may rủi. Người ta đạt đến đỉnh thành công vì xác định được mục tiêu,
vì biết sử dụng và luôn trau dồi tài năng của mình bằng một đời sống cống hiến
và chuyên cần.