XXI

ĐÁNG LẼ PHẢI BẮT NẠN NHÂN TRƯỚC

Giave từ xẩm tối đã xếp sẵn một số người đứng canh gác và chính hắn cũng đã
đứng nấp sau hàng cây phố Gôbơlanh đối diện với cái nhà nát Goócbô phía bên kia
đường. Đầu tiên hắn mở “túi” định nhét hai đứa con gái có nhiệm vụ canh phòng
khu xung quanh nhà. Nhưng hắn chỉ tóm được Adenma thôi, còn Êpônin thì không có
mặt ở chỗ canh gác, con bé đã biến mất, Giave không tóm được. Việc đó xong,
Giave đứng rình, lắng tai đợi tiếng báo hiệu đã giao ước. Chiếc xe ngựa đi đi
về về đã làm cho hắn băn khoăn. Cuối cùng hắn sốt ruột. Biết chắc là ở đấy có
một tổ quỷ, chắc chắn là ăn to, vả lại đã nhận ra mặt nhiều tên kẻ cướp đi vào
trong nhà, hắn quyết định cứ vào, không đợi tiếng súng ám hiệu. Ta nhớ rằng hắn
sẵn có cái chìa khóa của Mariuytx.

Giave đến kịp thời.

Bọn kẻ cướp hốt hoảng vớ lấy những vũ khí mà chúng đã vứt bỏ khắp nơi khi
sắp sửa chuồn qua cửa sổ. Chưa đầy một giây, bảy tên cướp đã xếp thành một
khối, kinh khủng, đứng thủ thế, đứa cầm vồ, đứa cầm chìa khóa, đứa cầm chùy,
đứa cầm kìm, cầm kéo, cầm búa. Tênácđiê vẫn lăm lăm con dao trong tay, mụ
Tênácđiê vồ lấy một viên gạch tướng ở góc cửa sổ, viên gạch mà con gái mụ vẫn
dùng để ngồi thay ghế.

Giave đội mũ lại và tiến hai bước vào trong phòng, hai cánh tay khoanh
trước ngực, gậy cặp nách, kiếm trong vỏ. Hắn thét:

- Đứng lại! Chúng mày đừng ra lối cửa sổ, chúng mày hãy ra lối cửa lớn. Thế
đàng hoàng hơn. Chúng mày bảy người, chúng tao mười lăm, không nên xô xát vô
ích, nên biết điều.

Bigrơnay cầm khẩu súng ngắn hắn giấu dưới áo ngoài dúi vào tay Tênácđiê và
ghé tai nói thầm:

- Giave đấy. Tao không dám bắn nó. Mày có dám không?

- Hẳn chứ! Tênácđiê đáp.

- Thì bắn đi!

Tênácđiê cầm khẩu súng và chĩa vào Giave.

Giave đứng cách ba bước, nhìn thẳng vào mặt Tênácđiê, thản nhiên bảo:

- Đừng bắn. Không trúng đâu.

Tênácđiê bóp cò. Không trúng thật.

- Tao đã bảo mà! Giave nói.

Bigrơnay vứt cái búa dưới chân Giave:

- Anh là chúa quỷ. Tôi xin hàng.

Giave hỏi những đứa khác:

- Còn chúng mày?

Cả bọn trả lời:

- Xin hàng.

Giave thản nhiên nói:

- Phải rồi, như thế là tốt! Tao đã bảo chúng mày biết điều mà.

Bigrơnay nói thêm:

- Tôi chỉ xin một điều là khi vào tù, cho tôi hút thuốc lá.

Giave nói:

- Chuẩn y.

Rồi quay gọi ra ngoài:

- Vào đi các anh!

Một tiểu đội vừa cảnh binh vừa mật thám mang gươm gậy, dùi cui nghe lệnh
của Giave xông vào, trói bọn kẻ cướp. Cả bọn người ấy đứng tối om cả cái sào
huyệt chỉ có một cây nến soi sáng.

Giave truyền:

- Khóa tay tất cả lại.

Một tiếng kêu, không phải tiếng đàn ông nhưng cũng không ai bảo tiếng đàn
bà:

- Cứ lại đây!

Mụ Tênácđiê đã lùi vào một góc cửa sổ, vừa gầm lên như thế.

Cả bọn mật thám và cảnh sát lùi lại.

Mụ Tênácđiê đã bỏ cái khăn quàng, chỉ còn đội chiếc mũ; chồng mụ ngồi xổm
sau mụ, cái khăn quàng rơi hầu che lấp hắn đi; mụ lấy cả thân hình mụ che đỡ
cho chồng, hai tay mụ giơ hòn gạch lên quá đầu như một con mụ khổng lồ đang đu
người ném một tảng núi. Mụ thét:

- Coi chừng!

Tất cả mọi người lùi ra phía hành lang. Cả khoảng giữa buồng trống hẳn đi.

Mụ Tênácđiê liếc nhìn bọn kẻ cướp đã đưa tay chịu trói, gầm lên trong cổ
họng, giọng khàn khàn:

- Đồ hèn!

Giave mỉm cười và tiến vào chỗ trống giữa buồng, dưới hai con mắt chòng
chọc của mụ Tênácđiê.

- Chớ lại gần. Cút đi, không tao ném tan xác.

- Quả là lính phảo thủ đây! - Giave bảo. - Nhưng mụ kia, mụ có râu như đàn
ông, mà ta thì lại có vuốt như đàn bà.

Vừa nói Giave vừa tiến lên.

Mụ Tênácđiê, đầu óc tơi bời, mặt mày dữ dội, đứng dạng chân, ưỡn mình ra
sau, cuống cuồng ném hòn gạch vào đầu Giave. Giave cúi xuống, hòn gạch vút qua
phía trên đầu, đập vào bức tường cuối buồng làm lở một mảng vôi lớn, bắn đi bắn
lại gian phòng gần như trống, rồi rơi xuống chân Giave. Cùng lúc ấy Giave tiến
đến gần vợ chồng Tênácđiê. Y đặt mạnh một bàn tay rộng lớn lên vai mụ vợ và một
bàn tay trên đầu thằng chồng, gọi:

- Khóa tay đâu?

Bọn cảnh sát đổ xô vào, chỉ vài giây là lệnh của Giave thi hành xong.

Mụ Tênácđiê rã rời nhìn hai tay mụ và hai tay chồng bị khóa; mụ ngã vật
xuống đất òa lên:

- Các con gái tôi!

Giave trả lời:

- Chúng nó có chỗ ở trong bóng mát rồi.

Cảnh sát cũng vừa nhìn thấy tên kẻ cướp say rượu nằm ngủ lì sau cảnh cửa và
đến đánh thức hắn dậy. Hắn chợt tỉnh lắp bắp hỏi:

- Xong chưa, Giôngđơrét?

- Xong, Giave đáp.

Sáu tên kẻ cướp vẫn đứng, mặt mũi như ma: ba thằng bôi nhọ mặt, ba thằng
đeo mặt nạ.

- Cứ giữ nguyên mặt nạ. Giave bảo.

Giave đưa mắt điểm mấy tên kẻ cướp, kiêu hãnh chẳng khác gì vua Phêrêđêrich
II duyệt binh ở Pốtxđam. Hắn bảo ba tên thợ nạo ống khói:

- Chào anh Bigrơnay, chào anh Bơrugiông, chào anh ĐơMilia.

Rồi quay về phía ba cái mặt nạ, Giave gọi tên kẻ cướp mang cái búa đồ tể:

- Chào anh Giơlơme!

Tên kẻ cướp cầm gậy sắt:

- Chào anh Babe.

Và tên kẻ cướp nói giọng bụng:

- Chào anh Cơlacơxu!

Bây giờ hắn trông thấy người tù của bọn cướp, ông ta từ lúc cảnh sát ập vào
buồng, vẫn đứng cúi đầu không hề nói một tiếng.

Giave ra lệnh.

- Cởi trói cho ông ấy. Và không ai được ra ngoài.

Nói xong, Giave ngồi oai vệ trước bàn, trên bàn vẫn còn cây nến và lọ mực.
Hắn rút một tờ tín chỉ trong túi và bắt đầu làm biên bản.

Khi hắn viết xong những câu mào đầu theo lệ, hắn ngước mắt lên bảo:

- Dẫn ông vừa bị trói đến đây.

Bọn cảnh sát nhìn khắp xung quanh. Giave hỏi:

- Thế nào? Ông ấy đâu rồi?

Người tù của bọn kẻ cướp, tức ông Lơ Blăng, hay ông Uyếchxuyn Phabơrơ,
người cha nàng Uyếchxuyn tức con Sơn ca, người ấy đã biến mất.

Cửa lớn có người gác, nhưng cửa sổ thì bỏ trống. Vừa được cởi trói xong,
trong lúc Giave bận làm biên bản, thừa lúc mọi người đang ồn ào, lộn xộn, lợi
dụng cảnh gian buồng ngổn ngang, bề bộn, tối tăm, khi không ai để ý đến mình,
ông ta đã nhảy qua cửa sổ.

Một viên cảnh sát chạy ra phía cửa sổ nhìn xuống, không có ai ở ngoài cả.

Cái thang
dây vẫn còn rung chuyển.

Giave lẩm
bẩm trong mồm:

- Quái thật!
Ngữ ấy mới là đáng giá nhất!

XXII

ĐỨA BÉ KÊU KHÓC Ở QUYỂN III

(Xem Phần Thứ II, Quyển III, Chương I)

Những biến
cố trên đây trong gian nhà phố Ôpitan xảy ra được một hôm thì ngay ngày hôm sau
một đứa trẻ con hình như từ cầu Auxtéclít tới, đi lên con đường bên phải cầu,
tiến về phía hàng rào Phôngtennơbơlô. Trời đã tối hẳn. Đứa bé xanh xao, gầy
guộc, rách rưới. Giữa tháng hai mà nó mặc quần vải. Nó vừa đi vừa hát vang
lừng.

Ở góc phố
Pơti Băngkiê, một mụ già đang lom khom bới đống rác dưới ánh đèn treo ngoài
phố. Đứa trẻ đi qua chạm phải mụ, lùi lại kêu lên:

- Kìa thế mà
mình tưởng là một con chó kếch sù, kếch sù.

Lần thứ hai
nói tiếng kếch sù hắn rống lên một cách trào lộng. Có lẽ phải viết hoa lên mới
hình dung được cách nói đó: một con chó KẾCH SÙ, KẾCH SÙ.

Mụ già ngẩng
lên, giận dữ, nói nhồm nhoàm:

- Thằng oắt
con! Nếu bà không cúi thì bà đã tống cho mày một đá vào mông.

Đứa bé đã đi
xa:

- Êu! Êu! Nó
kêu lên. Hóa ra mình không lầm.

Mụ già tức
uất người lên, đứng thẳng dậy, ngọn đèn đỏ lòm chiếu rõ cái mặt nhợt nhạt,
xương xẩu, dăn deo của mụ, hai mép mụ nhăn kiểu bàn chân ngỗng. Cả người mụ lẫn
trong bóng tối, chỉ còn trông thấy cái đầu. Có thể nói đây là khuôn mặt của còm
cõi được cắt bằng ánh đèn, trong đêm tối. Đứa bé ngắm mụ nói:

- Thưa bà
cái nhan sắc của bà, thuộc loại tôi không ưa cho lắm!

Đứa bé lại
vừa đi vừa hát:

Vua
Guđơxabô.

Lên đường đi
săn

Đi săn chim
quạ

Hát hết ba
câu, nó ngừng. Nó đã đến ngay trước số nhà 50-52. Thấy cổng đóng, nó lấy chân
đạp, tiếng đạp kêu ầm ầm, hùng dũng, không phải cái bàn chân nhỏ của nó đạp ầm
lên như thế, mà là do đôi giày người lớn nó đang đi. Nhưng chính mụ già nó vừa
gặp ở góc phố Pơti Băngkiê chạy đến đằng sau nó, kêu la om sòm, hoa chân múa
tay:

- Trời ơi!
Cái gì thế, cái gì thế, đứa nào đạp cửa, đứa nào phá nhà tao thế?

Tiếng chân
đạp cửa vẫn ầm ầm.

Mụ già gân
cổ lên hét hết hơi:

- Bây giờ
người ta xử sự với nhà cửa như thế này à?

Mụ bỗng
ngừng lại, mụ nhận ra đứa bé:

- Thế nào?
Lại thằng quỷ Xatăng này ư?

- Kìa! Bà
già! Chào bà Buyếchgôngmúc. Tôi về thăm các cụ tổ nhà tôi đây.

Cái mặt già
nua và xấu xí nhăn lại một cách thù hằn nhưng hoài phí vì đứa bé chẳng nhìn
thấy gì trong bóng tối.

- Chẳng có
ai cả, nhãi ạ!

- Sao! Thế
cha tôi đâu?

- Ở hỏa lò.

- Còn mẹ
tôi?

- Ở nhà pha.

- Ờ! Còn các
chị tôi?

- Ở trong
bóp.

Đứa bé gãi
gãi mang tai, nhìn mụ Buyếchgông kêu:

- Thế à!

Rồi nó xoay
gót một cái, bước đi. Lát sau mụ già đứng trên ngưỡng cửa còn nghe tiếng hát
trong trẻo, ngây thơ của đứa nhỏ, trong khi nó chìm sâu vào bóng đen những cây
du đang rùng mình dưới ngọn gió ngày đông. Nó hát:

Vua Cuđơxabô

Lên đường đi
săn

Đi săn chim
quạ

Cụ đi cà
kheo,

Người chui
dưới Cụ

Phải nộp hai
xu