Phần XIV

Chương. - 6 - 7 -

Sau khi bàn bạc thêm một lúc với viên thủ lĩnh người
cô-dắc về cuộc tấn công ngày mai, mà trong khi đứng nhìn quân Pháp hình như
Denixov đã quyết định dứt khoát là về tiến hành, chàng thúc ngựa quay trở lại.

- Nào thôi, bây giờ đi sưởi cho khô đã anh bạn ạ, -
Chàng bảo Petya.

Đến gần trạm kiểm lâm Denixov dừng ngựa lại nhìn vào
trong rừng. Ở giữa các hàng cây thấy một người đang bước nhẹ nhàng trong từng
bước dài trên đôi chân cao lỏng khỏng, hai tay dài đung đưa, mình mặc áo ngắn,
chân đi giày gai, đầu đội mũ kazan, vai khoác súng trường, lưng dắt một cái
rìu. Trông thấy Denixov, người ấy hối hả ném một vật gì vào bụi rậm rồi cất cái
mũ ướt sũng vành cụp cả xuống, đến trước mặt viên chỉ huy. Người ấy là Tikhon.

Khuôn mặt rỗ hoa và nhăn nheo của anh ta với đôi mắt
ti hí sáng long lanh sáng bừng lên vì một niềm vui đầy tự mãn. Anh ta vênh mặt
nhìn Denixov, có vẻ như đang cố nhịn cười.

- Thế nào, đi đâu mất mặt thế hả? - Denixov hỏi.

- Đi đâu mất mặt à? Đi kiếm mấy thằng Pháp, - Tikhon
mạnh dạn và vội vã đáp, giọng trầm hơi khàn nhưng ngân nga.

- Nhưng sao lại làm giữa ban ngày thế hả? Đồ súc sinh!
Thế sao không bắt được à?

- Bắt thì có bắt được đấy ạ, - Tikhon nói.

- Thế nó đâu rồi?

- Thì thoạt tiên tôi bắt được một thằng từ mờ sáng, -
Tikhon nói tiếp, hai chân bèn bẹt đi giày gai choạc rộng ra, - Thế rồi dẫn nó
vào rừng. Tôi biết ngay là thằng này chẳng được tích sự gì. Tôi nghĩ bụng chi
bằng đi bắt một thằng khác chững chạc hơn.

- Chà thằng bợm già, tôi biết mà, - Denixov nói với
viên thủ lĩnh cô-dắc. - Thế tại sao mày không dẫn thằng ấy đến?

- Thì dẫn đến làm gì? - Tikhon vội vã ngắt lời, có vẻ
phật ý - Không được tích sự gì hết mà lại. Chả lẽ tôi không biết ngài cần loại
nào hay sao?

- Đồ súc vật! Thế sao?

- Tôi đi tìm thằng khác, - Tikhon nói tiếp, - Tôi bò
vào rừng như thế này này, xong nằm rạp xuống. - Tikhon đột nhiên nằm sấp xuống
một cách mềm mại, để cho mọi người thấy rõ mình đang nằm xuống như thế nào. -
Thế là một thằng đi qua, - Tikhon nói tiếp. - Tôi mới chồm lên người nó như thế
này này. - Tikhon nhẹ nhàng và nhanh nhẹn nhảy chồm lên. - Đi đi, tôi bảo, đi
đến gặp đại tá. Nó mới kêu rống lên. Thế là có bốn thằng chạy. Chúng cầm gươm
xông vào tôi. Tôi mới vung rìu lên thế này này: chúng mày muốn gì, tôi bảo thế,
Chúa cứu vớt linh hồn chúng bay, - Tikhon quát lớn hai tay hoa lên, mày cau lại
ra vẻ dữ tợn, ngực ưỡn ra.

- Thế cái lúc mà chúng tớ thấy cậu ba chân bốn cẳng
chạy qua mấy cái đầm là thế đấy hẳn, - Viên thủ lĩnh cô-dắc nói, hai mắt sáng
long lanh ti hí lại chỉ còn hai khe hở nhỏ.

Petya muốn cười lắm, nhưng cậu ta thấy mọi người đều
đang nhịn cười. Cậu đưa mắt rất nhanh nhìn hết Tikhon lại nhìn mặt viên đại uý
không hiểu như thế nghĩa là thế nào.

- Đừng có giở trò hề nữa, - Denixov vừa nói vừa ho
húng hắng ra vẻ tức giận. - Tại sao lại không đưa thằng thứ nhất về đây?

Tikhon bắt đầu đưa một tay lên gãi lưng, tay kia gãi
đầu, rồi bỗng nhiên cả cái mồm của anh ta bạnh ra thành một nụ cười ngu ngốc và
rạng rỡ đế lộ cái răng sún (chính vì vậy mà anh ta được gọi là Secbaty).

Denixov cười tủm tỉm, còn Petya thì vui sướng cười phá
lên, Tikhon cũng cất tiếng cười theo.

- Thì ngài còn bảo sao, nó chẳng tươm tất tí nào hết,
- Tikhon nói, - Nó thì ăn mặc rách bẩn thế thì đưa đến làm gì? Đã thế lại còn
thô tục nữa, Gớm chửa, hắn bảo thế, tao đây cũng là con nhà tướng đấy tao không
đến đâu, hắn ta bảo thế.

- Đồ súc vật! - Denixov nói. - Ta đang cần hỏi nó…

- Thì tôi cũng hỏi nó rồi, - Tikhon nói. - Nó bảo: tôi
không biết. Quân chúng tôi đông lắm, nó bảo thế, nhưng chả ra gì chỉ cái tên
thôi. Các anh cứ thét lên cho to, nó bảo thế là bắt sống được ráo thôi, -
Tikhon kết luận, mặt vui vẻ và quả quyết nhìn thẳng vào mặt Denixov.

- Ta cho mày nếm thử một trăm roi thật sốt dẻo xem mày
có làm hề được mãi không, - Denixov nói, giọng nghiêm nghị.

- Thôi ngài giận làm gì - Tikhon nói, - Gớm, dễ thường
tôi không biết ngài cần những thằng Pháp như thế nào hay sao? Cứ để trời tối
một cái là tôi sẽ đem đến cho ngài mấy thằng thật vừa ý, ba thằng cũng được ấy
chứ.

- Thôi ta đi đi, Denixov nói. Và suốt dọc đường đến
trạm gác chàng im lặng ngồi trên mình ngựa, cau mày bực tức.

Tikhon đi ở phía sau, và Petya nghe mấy người cô-dắc
cười nhạo anh ta về những đôi ủng gì đấy mà anh ta vừa vứt vào bụi.

Khi đã hết buồn cười về những câu nói và cái miệng sún
nhoẻn ra cười của Tikhon, và chợt hiểu ra rằng cái anh chàng Tikhon kia đã giết
người, Petya bỗng thấy rờn rợn. Cậu liếc nhìn chú lính đánh trống bị bắt, và có
một cái gì nhoi nhói lên trong tim cậu. Nhưng cảm giác ấy chỉ thoáng qua trong
khoảnh khắc. Cậu thấy cần phải cất cao mái đầu lên hơn nữa, dạn dĩ lên và làm
ra vẻ quan trọng hỏi viên thủ lĩnh cô-dắc về công việc dự định ngày mai, để cho
xứng với những người xung quanh.

Viên sĩ quan được phái đi đã về đón Denixov trên đường
đi để báo tin rằng Dolokhov sắp thân hành đến ngay và về phía Dolokhov mọi việc
đều ổn.

Denixov lập tức vui vẻ trở lại và gọi Petya đến.

- Nào cậu kể cho tôi nghe hết chuyện đi. - Chàng nói.

7.

Sau khi rời Moskva, Petya đã từ giã gia đình đến trung
đoàn và ít lâu sau được bổ làm sĩ quan tuỳ tùng cho một viên tướng chỉ huy một
chi đội lớn. Từ khi được thăng chức sĩ quan và nhất là từ khi gia nhập bộ đội
chiến đấu đánh trận Vyazma, Petya luôn luôn có một tâm trạng phấn khời, sung
sướng vì nghĩ rằng mình đã thành người lớn, và cậu chỉ nơm nớp lo sợ bỏ lỡ mất
cơ hội nào, có thể thực hiện một hành động anh hùng thật sự. Petya rất sung
sướng về những điều mà cậu được trông thấy và thể nghiệm trong quân đội, nhưng
đồng thời cậu cứ luôn có cảm tưởng là nơi nào hiện không có cậu ta thì chính là
nơi diễn ra những việc quan trọng nhất, anh hùng nhất. Và Petya vội vã tìm cách
đến những nơi hiện không có mặt cậu ta.

Ngày hai mươi mốt tháng mười, khi viên tướng của Petya
tỏ ý muốn phái người đến đội du kích của Denixov, Petya khẩn khoản xin đi một
cảnh thảm thương đến nỗi viên tướng không sao từ chối được. Nhưng khi phái
Petya đi, viên tướng nhớ lại hành động điên rồ của cậu ta ở trận Viazma: lần ấy
đáng lẽ phải đi đến nơi được phái đến bằng con đường người ta chỉ định cho mình
thì Petya lại phi ngựa lên tiền tiêu dưới hỏa lực của quân Pháp và bắn hai phát
súng tay ở đấy. Cho nên khi phái Petya đi, viên tướng cấm ngặt Petya không được
tham gia vào bất cứ hoạt đông nào của Denixov.

Chính vì thế mà Petya đỏ mặt lúng túng khi Denixov hỏi
xem cậu ta có ở lại được không. Trước khi đến ven rừng, Petya vẫn tự nhủ là
phải thi hành mệnh lệnh cho thật đúng và trở về ngay. Nhưng khi trông thấy
Tikhon và được biết đêm nay họ nhất định tấn công, thì với cái khả năng thay
đổi ý kiến rất nhanh của tuổi trẻ, cậu ta tự nhủ rằng viên tướng của cậu ta,
người mà cậu ta rất kính trọng, là một lão Đức bất tài, rằng Denixov là một
trang anh hùng, viên thủ lĩnh cô dắc cũng là một trang anh hùng, cả Tikhon cũng
thế, và trong giờ phút khó khăn này mà bỏ họ ra đi thì thật là xấu hổ.

Trời đất xâm xẩm tối khi Denixov cùng với Petya và
viên thủ lĩnh cô-dắc đến gần ngôi trạm gác rừng. Trong ánh hoàng hôn nhá nhem
thấp thoáng những con ngựa đã đóng yên, những người cô-dắc, những người lính
phiêu kỵ đang lấy cành cây làm lán ở khoảng đất quang và đốt lửa ở dưới khe
núi, để cho quân Pháp khỏi trông thấy khói. Trong gian phòng trước cửa ngôi
trạm nhỏ, một người cô-dắc ống tay xắn cao đang chặt thịt cừu. Ở nhà trong có
ba viên sĩ quan trong đội du kích của Denixov đang lấy cánh cửa ghép thành bàn.
Petya cởi chiếc áo ướt đem hong cho khô và lập tức bắt tay vào giúp viên sĩ
quan dựng bàn ăn.

Mười phút sau, bàn đã dựng xong, mặt bàn phủ một chiếc
khăn bông, Trên bàn có bày rượu vodka, rượu rum đựng trong một cái lọ, mấy
khoanh bánh mì trắng và mấy súc thịt cừu rán có rắc muối.

Ngồi ăn với các sĩ quan và xé miếng thịt cừu béo thơm
với mấy ngón tay nhầy nhụa những mỡ, Petya có một tâm trạng phấn khởi trẻ con,
cái tâm trạng làm cho người ta thấy yêu mến mọi người, và do đó mà tin chắc
rằng những người khác cũng yêu mến mình như vậy.

- Thế anh nghĩ sao hở anh Vaxili Fiodorovich, - Cậu
nói với Denixov, - Tôi ở lại với các anh một hôm được chứ? - Và không đợi câu
trả lời, cậu tự đáp cho mình nghe: - Họ sai tôi đến tìm hiểu tình hình, thì tôi
tìm hiểu chứ sao… Miễn là các anh để cho tôi đến đúng vào…, chỗ nào chủ yếu
nhất… Tôi không cần khen thưởng gì. Tôi chỉ muốn… - Petya nghiến răng đưa mắt
nhìn quanh, lắc mái đầu đang ngẩng lên và khua tay.

- Chỗ nào chủ yếu nhất… - Denixov mỉm cười nhắc lại.

- Chỉ xin một điều là các anh cho hẳn tôi một đội để
tôi chỉ huy, - Petya nói tiếp, - Thì các anh có mất gì đâu? À, anh cần dao à? -
Cậu ta nói với một viên sĩ quan đang loay hoay muốn cắt miếng thịt cừu. Đoạn
cậu đưa dao xếp cho viên sĩ quan.

Viên sĩ quan khen con dao.

- Anh cứ lấy mà dùng. Tôi có nhiều chiếc như thế… -
Petya nói với viên thủ lĩnh cô-dắc. - Tôi mua được của lão bán hàng rong ở đơn
vị một chiếc ấm rất tuyệt! Đồ của lão toàn loại thượng hảo hạng cả. Mà lão ta
rất thật thà. Cái ấy mới là cái chính. Thế nào tôi cũng sẽ gửi biếu ông. À hay
có lẽ ông đã hết lửa(1) rồi cũng nên? Thường cũng có khi như vậy. Tôi có mang
theo, đây này… - Cậu ta chỉ mấy cái túi dết, - Có một trăm thỏi đá lửa. Tôi mua
được rất rẻ: ông cần bao nhiêu xin cứ lấy mà dùng, lấy hết đi cũng được. - Rồi
bỗng đâm hoảng, không biết mình nói như vậy có quá chăng, Petya im bặt mặt đỏ
bừng.

(1) Vào thời kỳ (1812) ở kíp súng trường và súng tay
có lắp một thỏi đá lửa mài nhọn. Khi kíp bật xuống đá lửa phát ra một tia lửa
làm cháy ngòi thuốc

Cậu ta bắt đầu nhớ lại xem vừa rồi mình có làm điều gì
ngu xuẩn nữa không. Ôn lại những việc xảy ra trong ngày, cậu sực nhớ đến chú
đánh trống người Pháp. "Chúng ta thì sung sướng thế này, nhưng nó thì sao?
Họ để nó ở đâu rồi? Họ có cho nó ăn không? Họ có hành hạ nó không?" -
Petya nghĩ thầm. Nhưng nhận thấy mình vừa nói nhảm về chuyện đá lửa, cậu ta đâm
ra sợ sệt.

- Không biết xin có được không? - Cậu ta nghĩ, - Sợ họ
lại bảo mình cũng là trẻ con nên mới thương thằng trẻ con ấy. Mai ta sẽ cho họ
thấy ta có trẻ con hay không! Ta mà xin thì có gì xấu hổ không nhỉ? Ờ, cần nhìn
các sĩ quan xem họ có ý chế giễu gì chăng.

- Gọi thằng bé bị bắt vào đây có được không ạ? Cho nó
ăn dăm ba miếng… có lẽ…

- Được chứ, khổ thân thằng bé, - Denixov nói, hẳn là
chàng không thấy có gì đáng hổ thẹn trong việc nhắc đến chú bé, - Cho gọi nó
vào đây. Nó tên là Vincent Bos. Gọi nó vào.

- Tôi gọi cho, - Petya nói.

Gọi đi, gọi đi. Khổ thân thằng bé, - Denixov lặp lạị

Petya đang đứng ở cửa khi Denixov nói câu này. Cậu ta
len qua đám sĩ quan đến sát cạnh Denixov.

- Anh cho phép tôi hôn anh một cái, anh nhé? - Cậu ta
nói. Ô tuyệt quá thích quá! - Và sau khi hôn Denixov cậu chạy ra ngoài.

- Bos Vincent! - Petya đứng lại ở cửa cất tiếng gọi.

- Ngài cần gọi ai ạ? - Trong bóng tối có tiếng hỏi.
Petya đáp là cần gọi thằng bé người Pháp vừa bắt được hồi sáng.

- À thằng Vexenny ấy phải không ạ? - Người cô-dắc nói.

Tên chú bé Vincent đã được những người cô-dắc đổi
thành Venxenny, còn nông dân và binh sĩ và binh sĩ thì đổi thành Vixenya. Trong
cả hai cách cải biến này ý nghĩa mùa xuân đều phù hợp với hình ảnh cậu bé măng
sữa(2).

(2) Venxenny là tính từ phái sinh của Vexna. - Mùa
xuân. Visenya cũng có một âm hưởng khen gợi ý Vexna.

- Chú bé đang ngồi sưởi ở đống lửa đằng kia. Ê,
Vixenya! Vixenya! Vixenya. - Trong bóng tối có nhiều tiếng truyền đi và tiếng
cười khúc khích.

- Thằng bé láu lỉnh lắm, - Người lính phiêu kỵ đứng
cạnh Petya nói. - Chúng tôi vừa cho nó ăn lúc nãy. Nó đòi khiếp đi được.

Trong bóng tối có tiếng những bước chân không đâm lép
bép trong bùn, rồi chú lính đánh trống đến gần khung cửa.

- À anh đấy à - Petya nói. - Có muốn ăn không? Đừng
sợ, chẳng ai làm gì anh đâu, - Cậu ta nói thêm, rụt rè và thân ái đưa tay chạm
vào chú bé. - Vào đi, vào đi.

- Cám ơn ông ạ, - Chú lính đánh trống đáp, giọng non
nớt run run, rồi bắt đầu quệt hai bàn chân lấm bùn vào ngưỡng cửa.

Petya muốn nói thật nhiều với chú bé, nhưng không dám.
Cậu cứ đứng cạnh chú bé ở phòng ngoài, hết đứng chân này lại đổi sang chân bên
kia. Rồi cậu nắm lấy tay chú bé mà xiết trong bóng tối.

- Vào đi, vào đi! - Petya chỉ nhắc lại, giọng thầm âu
yếm.

"Chao, biết làm gì cho chú bé bây giờ, - Petya tự
nhủ, đoạn mở cửa rồi tránh sang một bên cho nó bước vào phòng.

Khi chú lính đánh trống đã vào trong gian phòng nhỏ
hẹp, Petya cố ngồi cách xa chú bé, nghĩ rằng mình mà tỏ ra chú ý đến nó thì e
mất phẩm giá. Cậu chỉ nắn nắn lấy mấy đồng tiền trong túi, lòng ngần ngại không
biết là đem cho chú lính đáng trống kia thì có gì xấu hổ không?