40. Tạm biệt ngôi
nhà mơ ước

Thuyền trưởng Jim
được chôn trong khu nghĩa địa nhỏ bên kia cảng, rất gần nơi bé Joy nằm ngủ. Họ
hàng của ông cho dựng một tấm “bia” rất đắt tiền, rất xấu… một tấm bia mà ông
hẳn sẽ láu lỉnh trêu cợt nếu nhìn thấy lúc còn sống. Nhưng tấm bia kỷ niệm thực
sự của ông nằm trong tim những người quen biết ông, và trong cuốn sách sẽ sống
qua nhiều thế hệ.

Leslie khóc vì
thuyền trưởng Jim đã không còn sống để chứng kiến thành công vang dội của nó.

“Hẳn ông sẽ vui
sướng với những bài bình sách biết bao… gần như tất cả đều hết sức tốt đẹp. Và
nhìn thấy cuốn sách cuộc đời của mình dẫn đầu danh sách bán chạy… ôi, giá mà
ông còn sống để nhìn thấy điều đó, Anne ơi!”

Nhưng Anne, dù đau
buồn, lại tỏ ra thông thái hơn.

“Cái ông quan tâm
là cuốn sách, Leslie ạ… chứ không phải điều mọi người nói về nó… và ông đã có
nó. Ông đã đọc xong. Cái đêm cuối cùng ấy chắc hẳn là một đêm hạnh phúc nhất
đời ông… với cái kết nhanh chóng, không đau đớn mà ông đã hy vọng vào lúc bình
minh. Mình mừng cho Owen và cho cậu rằng quyển sách đã thành công đến vậy…
nhưng thuyền trưởng Jim đã thỏa mãn rồi… mình biết.”

Ngôi sao hải đăng
vẫn giữ gác hằng đêm; một người giữ đèn thay thế đã được cử đến, cho đến lúc
một chính quyền hết-sức-sáng-suốt có thể quyết định ai trong số các ứng viên là
người thích hợp nhất cho vị trí đó… hoặc ai là người có động lực nhất. Con Bạn
Đầu về sống trong căn nhà nhỏ, được Anne và Gilbert và Leslie yêu thương, và
được chịu đựng bởi một Susan không ưa thích gì lắm mấy con mèo.

“Tôi có thể chịu
đựng nó vì thuyền trưởng Jim, cô bác sĩ thân mến ạ, vì tôi thích ông già. Và
tôi sẽ đảm bảo nó được ăn được uống, và được mọi con chuột nó tóm được. Nhưng
đừng bắt tôi làm nhiều hơn thế, cô bác sĩ thân mến. Mèo là mèo và cứ nhớ lấy
lời tôi là chúng nó sẽ không bao giờ là cái gì khác được. Và ít nhất, cô bác sĩ
ạ, giữ nó tránh xa thằng bé ra. Cô cứ thử hình dung sẽ khủng khiếp như thế nào
nếu nó hút mất hơi của thằng bé cưng ấy.”

“Cái đấy mới đúng
là một thảm-họa-mèo đấy,” Gilbert nói.

“Ôi, cậu cứ cười
đi, nhưng mà chuyện đó không đùa được đâu nhá.”

“Mèo không bao giờ
hút hơi trẻ con,” Gilbert nói. “Đấy chỉ là một điều mê tín cũ mèm thôi, cô
Susan ạ.”

“Ôi thì, có thể là
mê tín có thể không, cậu bác sĩ ạ. Tôi chỉ biết là, chuyện đó đã từng xảy ra. Con
mèo của vợ thằng cháu trai của chồng chị tôi đã hút hơi đứa bé nhà họ, và thằng
bé tội nghiệp đã đi mất rồi khi họ tìm thấy nó. Và mê tín hay không, nếu tôi mà
thấy con quái vật lông vàng đấy lảng vảng gần thằng bé nhà mình là tôi lấy que
cời tôi quất đấy, cô bác sĩ thân mến ạ.”

Ông bà Marshall
Elliott đang chung sống thoải mái và hòa hợp trong căn nhà màu xanh. Leslie bận
rộn thêu thùa, vì cô và Owen sẽ cưới vào giáng sinh. Anne tự hỏi mình sẽ làm gì
một khi Leslie đi khỏi.

“Thay đổi diễn ra
suốt mà. Vừa lúc mọi thứ trở nên thật dễ chịu thì chúng lại thay đổi,” cô nói
với một tiếng thở dài.

“Căn nhà cũ của
Morgan trên Glen đang rao bán đấy,” Gilbert nói, chả có liên quan gì đặc biệt.

“Thế ạ?” Anne hỏi
vẻ thờ ơ.

“Đúng. Giờ khi ông
Morgan đã mất, bà Morgan muốn đến sống với con cái bà ấy ở Vancouver. Bà ấy sẽ
bán rẻ, vì một căn nhà rộng như thế trong một ngôi làng nhỏ như Glen sẽ không
dễ gì mà bán được.”

“À, đấy chắc chắn
là một căn nhà đẹp, thế nên chắc là bà ấy sẽ tìm được người mua thôi,” Anne lơ
đễnh đáp, tự hỏi liệu cô nên khâu giua hay khâu mũi chữ chi cho mấy bộ đồ soóc
của bé Jem. Tuần sau thằng bé sẽ được chuyển sang mặc đồ ngắn, và chỉ nghĩ đến
chuyện đó thôi Anne đã thấy muốn khóc.

“Thế giả sử chúng
mình mua nó?” Gilbert nhỏ nhẹ nói.

Anne đánh rơi bộ đồ
khâu và trợn mắt nhìn anh.

“Anh không nói thật
đấy chứ Gilbert?”

“Anh nói nghiêm túc
đấy em thân yêu ạ.”

“Và rời bỏ nơi chốn
thân thương này… căn nhà mơ ước của chúng ta?” Anne nói đầy hoài nghi. “Ôi,
Gilbert, chuyện này… chuyện này không thể nghĩ được!”

“Em hãy kiên nhẫn
mà nghe anh nói đây này, em yêu. Anh biết chính xác em cảm thấy như thế nào về
chuyện này. Cảm xúc của anh cũng vậy. Nhưng chúng ta đã luôn biết rằng rồi có
ngày mình sẽ phải chuyển đi mà.”

“Ôi, nhưng không
sớm thế chứ, Gilbert… không phải ngay lúc này chứ.”

“Chúng ta có thể sẽ
không bao giờ có được một cơ hội như thế nữa. Nếu chúng ta không mua nhà Morgan
thì có người khác sẽ mua… và không có căn nhà nào khác ở Glen chúng ta sẽ muốn
mua nữa cả, và cũng không có địa điểm đẹp nào khác để xây nhà. Căn nhà nhỏ này…
ừ, nó đã và đang là thứ mà không một căn nhà nào khác có thể là đối với chúng
ta, anh công nhận, nhưng em cũng biết ở dưới này quá hẻo lánh đối với một bác
sĩ. Chúng ta đã cảm nhận được sự bất tiện, mặc dù chúng ta đã cố gắng hết sức
mình. Và bây giờ thì nó đã hơi chật rồi. Có lẽ, trong một vài năm nữa, khi Jem
muốn có phòng riêng, nó sẽ trở nên quá chật.”

“Ôi, em biết… em
biết,” Anne nói, lệ dâng đầy trong mắt. “Em biết tất cả những gì là điểm yếu
của căn nhà này, nhưng em yêu nó biết bao… và ở đây mới đẹp làm sao.”

“Rồi em sẽ thấy ở
đây rất cô đơn sau khi Leslie đi… và thuyền trưởng Jim cũng đã đi rồi. Nhà
Morgan cũng đẹp, và theo thời gian chúng mình sẽ yêu nó. Em biết lúc nào em
cũng ngưỡng mộ nó mà, Anne.”

“Ôi, vâng, nhưng
mà… nhưng mà… chuyện này có vẻ đường đột quá, Gilbert à. Em thấy xây xẩm mặt
mày. Mười phút trước em chẳng có ý nghĩ nào rời bỏ chốn thân thương này. Em còn
đang tính sẽ định làm gì cho nó vào mùa xuân… định làm gì trong vườn. Và nếu
chúng ta rời bỏ chỗ này thì ai sẽ lấy nó? Nó đúng là hẻo
lánh, thế nên rất có thể một gia đình nghèo, vụng, lang thang nào đó sẽ thuê
nó… và giày xéo nó… và ôi, thế thì thật là báng bổ. Em sẽ đau khổ kinh khủng.”

“Anh biết. Nhưng
chúng ta không thể hy sinh lợi ích của riêng mình vì những suy nghĩ như vậy
Anne ạ. Nhà Morgan hợp với chúng ta trong tất cả mọi phương diện… chúng ta thật
sự không thể để lỡ một cơ hội như vậy. Hãy nghĩ về cái bãi cỏ lớn ấy với những
cây cổ thụ hùng vĩ; và rừng cây gỗ cứng tuyệt diệu đằng sau nó… mười hai mẫu
Anh. Sẽ là chỗ chơi tuyệt vời cho con cái chúng ta! Có một vườn cây ăn quả rất
đẹp nữa, và lúc nào em cũng ngưỡng mộ bức tường gạch cao quanh khu vườn với
cánh cửa trên đó còn gì… em luôn nghĩ nó thật giống một khu vườn trong sách
truyện. Và khung cảnh nhìn ra cảng và đồi cát từ nhà Morgan cũng đẹp như từ đây
vậy.”

“Ta không thể nhìn
thấy được ngọn hải đăng từ đó.”

“Có, ta có thể nhìn
thấy từ cửa sổ gác xép. Đó là một lợi thế nữa đấy Anne cưng… em
thích những cái gác xếp to lắm mà.”

“Không có suối
trong vườn.”

“Ừ thì không, nhưng
có một con suối chảy qua rừng bu lô vào hồ Glen. Và bản thân cái hồ cũng cách
đó không xa. Em có thể hình dung mình sở hữu một hồ Nước Lấp Lánh của riêng
mình một lần nữa.”

“Thôi, anh đừng nói
thêm gì về chuyện đấy ngay lúc này nữa, Gilbert. Cho em thời gian suy nghĩ… để
làm quen với ý tưởng đó đã.”

“Được rồi. Dĩ nhiên
không quá vội. Có điều… nếu ta quyết định mua, sẽ tốt hơn nếu chuyển nhà và thu
xếp xong mọi thứ trước mùa đông.”

Gilbert đi ra
ngoài, và Anne cất đám quần áo ngắn của bé Jem đi với bàn tay run rẩy. Ngày hôm
ấy cô không thể may vá thêm tí nào nữa cả. Với đôi mắt đẫm nước cô lang thang
quanh địa hạt nhỏ bé nơi cô đã trị vì như một nữ hoàng với xiết bao hạnh phúc.
Nhà Morgan đúng như những gì Gilbert đã nói. Sân nhà đẹp, còn căn nhà thì đủ cũ
để có phẩm giá và sự đĩnh đạc và truyền thống, và đủ mới để vẫn thoải mái và
hiện đại. Anne đã luôn ngưỡng mộ nó; nhưng ngưỡng mộ không phải là yêu; và cô
yêu căn nhà mơ ước này quá nhiều. Cô yêu tất cả mọi thứ về nó…
khu vườn mà cô đã chăm sóc, mà rất nhiều người phụ nữ khác đã chăm sóc trước
cô… sự lấp lánh long lanh của căn suối nhỏ tinh nghịch trườn qua góc vườn… cánh
cổng giữa hai cây linh sam kẽo kẹt… bậc thang cũ bằng sa thạch đỏ… những cây
dương Lombardy chững chạc… hai cái tủ kính cổ nhỏ xíu trên lò sưởi trong phòng
khách… cái tủ chạn cong cong trong bếp… hai cái cửa sổ áp mái buồn cười trên
gác… chỗ xóc nhỏ trên cầu thang… chao ôi, những thứ này là một phần của cô! Làm
sao cô rời chúng cho được?

Và căn nhà nhỏ này,
đã được thụ phong bằng tình yêu và niềm vui, đã được tái thụ phong với cô bằng
hạnh phúc và đau buồn của chính cô! Ở nơi đây cô đã trải qua tháng trăng mật
của mình; nơi đây bé Joyce đã sống một ngày ngắn ngủi; nơi đây sự ngọt ngào của
tình mẹ đã lại đến với cô qua bé Jem; nơi đây cô đã lắng nghe tiếng nhạc tuyệt
vời của tiếng cười thầm thì con trẻ; ở đây những người bạn thương yêu đã ngồi
bên đống lửa. Hạnh phúc và buồn đau, sự sống và cái chết, đã vĩnh viễn hóa
thiêng liêng căn nhà nhỏ ước mơ này.

Và giờ cô phải rời
bỏ nó. Cô biết, ngay cả lúc cô cưỡng lại ý kiến đó với Gilbert. Căn nhà này đã
trở nên quá nhỏ bé. Lợi ích của anh làm sự thay đổi là cần thiết; công việc của
anh, dù thành công, đã bị chỗ ở của anh gây khó dễ. Anne nhận ra rằng điểm cuối
đoạn đời của họ ở chốn thân thương đã đến gần, và rằng cô phải đối diện thực tế
đó một cách dũng cảm. Nhưng trái tim cô mới đau làm sao!

“Sẽ hệt như rứt bỏ
một cái gì đó ra khỏi đời mình,” cô khóc. “Và ôi, nếu mình có thể hy vọng rằng
một gia đình dễ mến nào đó sẽ đến thế chỗ bọn mình… hay thậm chí giá nó có thể
để không. Thà như thế còn tốt hơn để cho nó bị giày xéo bởi một đám người nào
đó chẳng biết chút gì về địa lý của vùng đất ước mơ, và chẳng biết chút gì về
cái lịch sử đã mang đến cho căn nhà này linh hồn và danh tính của nó. Và nếu
một đám người như thế đến đây thì căn nhà sẽ chẳng mấy chốc mà bị tàn phá… một
căn nhà cũ sẽ xuống cấp rất nhanh nếu không được chăm sóc tử tế. Họ sẽ phá tung
khu vườn của mình… và để hàng dương Lombardy xơ xác… và đám cọc rào sẽ trông
như một cái mồm sún mất một nửa số răng… và mái nhà sẽ dột… và bả sẽ rơi… rồi
họ sẽ chèn gối và giẻ rách vào những ô cửa sổ bị vỡ… và mọi thứ sẽ cũ mòn nham
nhở.”

Trí tưởng tượng của
Anne vẽ ra viễn cảnh hoang tàn của căn nhà nhỏ thân yêu của cô mãnh liệt đến
nỗi cô đau lòng dữ dội như thể hành động đó đã hoàn tất. Cô ngồi xuống cầu
thang và khóc một trận thật lâu, thật cay đắng. Susan tìm thấy cô ở đấy và hỏi
han đầy vẻ quan tâm rằng có vấn đề gì.

“Cô không cãi nhau
với cậu bác sĩ đấy chứ, cô bác sĩ thân mến? Nhưng nếu cô có cãi, cũng đừng lo
lắng. Đấy là chuyện rất dễ xảy ra với các cặp vợ chồng mà, tôi nghe bảo thế,
mặc dù tôi chẳng có kinh nghiệm gì về chuyện đó cả. Cậu rồi sẽ hối lỗi thôi, và
cô cậu sẽ sớm làm lành ấy mà.”

“Không, không,
Susan à, chúng cháu không cãi nhau. Chỉ là … Gilbert sắp mua nhà của gia đình
Morgan, và chúng ta sẽ phải đến đó và ở trên Glen. Và nó sẽ làm tim cháu tan
vỡ.”

Bà Susan không hề
cảm thông với tâm trạng của Anne chút nào. Chính ra, bà còn tỏ ra khá là vui
sướng với viễn cảnh được sống ở Glen. Điều phàn nàn duy nhất của bà về chỗ ở
của mình trong căn nhà nhỏ là vị trí hẻo lánh của nó.

“Chao ôi, thế thì
tuyệt quá. Nhà Morgan mới to đẹp làm sao.”

“Cháu ghét mấy cái
nhà to,” Anne khóc.

“Ôi giời, cô sẽ
không ghét đâu khi cô có nửa tá con,” Susan bình thản nhận xét. “Và giờ căn nhà
này đã quá chật với chúng ta rồi. Chúng ta chẳng còn phòng trống nào, từ khi bà
Moore về ở đây, và chạn bếp ấy là cái chỗ bực mình nhất tôi từng phải xoay xở
làm việc ở trong. Quay chỗ nào cũng chạm góc. Hơn nữa, ở đây xa xôi hẻo lánh
quá. Thật chẳng có gì ngoài phong cảnh.”

“Hẻo lánh với cô,
có lẽ, Susan à… nhưng không phải với cháu,” Anne nói với nụ cười yếu ớt.

“Tôi không hiểu cô
đấy, cô bác sĩ thân mến ạ, nhưng dĩ nhiên tôi không được học hành nhiều. Nhưng
nếu bác sĩ Blythe mà mua nhà Morgan thì cậu ấy sẽ không lầm đâu, và điều đó cô
có thể tin chắc. Họ có nước trong nhà nhé, và tủ kho với cả tủ chạn rất là đẹp
nhé, và khắp đảo Hoàng Tử Edward không có một cái hầm chứa nào như vậy đâu, tôi
đã được nghe bảo thế. Chao ôi, cái hầm ở đây, cô bác sĩ ạ, làm tôi đau hết cả
tim, cô biết quá rõ rồi đấy.”

“Ôi, cô đi đi, cô
Susan, đi đi mà,” Anne tuyệt vọng nói. “Hầm chưa với tủ chạn với tủ kho không
làm nên một mái ấm. Sao cô không khóc cùng những người đang khóc
chứ?”

“À, trước giờ tôi
chả giỏi khóc lóc đâu, cô bác sĩ ạ. Tôi thà dỗ dành và khích lệ người khác hơn
là khóc cùng họ. Nào, thôi cô đừng khóc nữa mà hỏng mất đôi mắt đẹp. Căn nhà
này rất tốt và đã phục vụ cô hết mình, nhưng đã đến lúc cô có một căn nhà tốt
hơn.”

Quan điểm của bà
Susan có vẻ như là của hầu hết mọi người. Leslie là người duy nhất cảm thông
thấu hiểu với Anne. Cô cũng khóc ròng, khi nghe tin. Rồi họ cùng lau nước mắt
và bắt tay vào sửa soạn chuyển nhà.

“Đã phải đi rồi thì
hãy để chúng ta đi càng sớm càng tốt và làm cho xong đi,” Anne tội nghiệp nói
với vẻ nhẫn nhịn cay đắng.

“Cậu biết cậu sẽ
thích căn nhà cũ đáng yêu ở Glen sau khi cậu đã sống trong đấy đủ lâu để có
những ký ức thân yêu đan vào đấy mà,” Leslie nói. “Bạn bè sẽ đến đó, như họ đã
đến đây… hạnh phúc sẽ vinh danh căn nhà ấy cho cậu. Giờ, với cậu nó chỉ là một
căn nhà… nhưng năm tháng sẽ biến nó thành một mái ấm.”

Anne và Leslie lại
có một trận khóc nữa vào tuần sau khi họ mặc quần áo ngắn cho bé Jem. Anne cảm
nhận rõ bi kịch cho mãi đến buổi chiều tối khi cô lại tìm thấy đứa con thân yêu
của mình trong bộ đồ ngủ dài.

“Nhưng rồi sẽ đến
áo yếm… rồi quần dài… và chẳng mấy chốc nó sẽ lớn mất thôi,” cô thở dài.

“Ừ, cô sẽ không
muốn thằng bé lúc nào cũng là một đứa bé chứ, cô bác sĩ, phải không nào?” bà
Susan nói. “Chúa phù hộ trái tim vô tội của nó, trông nó ngọt ngào quá đỗi
trong bộ đồ soóc; của mình, với đôi chân xinh xinh thò ra ngoài. Mà cứ nghĩ đến
việc tiết kiệm được khoản ủi đồ đi, cô bác sĩ.”

[Chúc bạn đọc sách vui vẻ tại www.gacsach.com-gác nhỏ cho người yêu sách.]

“Anne, mình vừa
nhận được một lá thư từ Owen,” Leslie nói, bước vào với khuôn mặt tươi rói. “Và
ôi! Mình có tin tuyệt lắm. Anh ấy viết cho mình rằng anh ấy sẽ mua lại căn nhà
này từ hội đồng nhà thờ và giữ nó để nghỉ hè ở đây. Anne, cậu có mừng không?”

“Ôi, Leslie, ‘mừng’
không phải là từ dành cho nó! Điều này dường như quá tốt để thành sự thật. Giờ
mình sẽ không buồn đến một nửa khi mình biết nơi chốn thân thương này sẽ không
bao giờ bị báng bổ bởi một đám người phá hoại, hay bị để cho đổ vỡ trong hoang
tàn. Thật tuyệt vời! Thật đáng yêu!”

Một sáng tháng Mười
nọ Anne thức dậy để nhận ra rằng cô đã ngủ đêm cuối cùng dưới mái nhà thân yêu
của mình. Ngày hôm ấy quá bận rộn để chìm vào nuối tiếc và khi chiều buông căn
nhà đã bị dọn sạch, Anne và Gilbert ở lại một mình để nói lời tạm biệt. Leslie
và bà Susan cùng bé Jem đã lên đường đi Glen cùng với chỗ hòm xiểng cuối cùng.
Ánh hoàng hôn tràn vào qua những ô cửa sổ không rèm.

“Trông nó có một vẻ
thật đau lòng, thật trách móc, phải không anh?” Anne nói. “Ôi, đêm nay ở Glen
em sẽ rất nhớ nhà.”

“Chúng ta đã rất
hạnh phúc ở đây, phải không Anne thân yêu? Gilbert nói, giọng anh đầy cảm xúc.

Anne nghẹn ngào,
không trả lời được. Gilbert đợi cô ở cánh cổng linh sam, trong khi cô đi khắp
căn nhà và nói lời giã biệt với từng phòng. Cô sắp đi; nhưng căn nhà cũ sẽ vẫn
ở đó, nhìn ra biển qua những ô cửa sổ của mình. Những cơn gió mùa thu sẽ thê
lương thổi quanh nhà, mưa xám sẽ rơi và sương trắng sẽ tràn vào quấn lấy nó từ
biển; ánh trăng sẽ buông xuống thắp sáng những lối đi cũ nơi thầy giáo và cô
dâu của thầy từng đi. Ở kia trên bờ cảng cũ, bùa mê của quá khứ vẫn còn vương
vất; gió sẽ vẫn thổi đầy cám dỗ qua những cồn cát bạc; sóng sẽ vẫn vẫy gọi từ
những vũng đá đỏ.

“Nhưng chúng ta thì
đã đi rồi,” Anne nói qua nước mắt.

Cô bước ra, đóng
rồi khóa cửa lại sau lưng. Gilbert đang đợi cô với mộ nụ cười. Ngôi sao hải
đăng đang chiếu sáng về phương Bắc. Khu vườn nhỏ, giờ chỉ còn nở những bông cúc
vạn thọ, đã tự phủ mình trong những chiếc bóng.

Anne quỳ xuống hôn
lên bậc thềm cũ mòn mà cô đã bước qua với tư cách một cô dâu.

“Tạm biệt, căn nhà
nhỏ yêu dấu của những giấc mơ,” cô nói.

Hết.

Thực hiện bởi

nhóm Biên tập viên Gác Sách:

Ariko Yuta – Nhàn Nhã – Tiểu Bảo Bình

(Tìm-Chỉnh sửa – Đăng)