Mọi ý tưởng trong cuộc họp mang quyết tâm tái chiếm Thành cổ giữa những sĩ quan chỉ huy gan dạ, giàu kinh nghiệm trận mạc vào loại sừng sỏ nhất của khối Quân lực Sài Gòn ấy đã được thể hiện ngay sau đó một ngày.

Bắt đầu là pháo.

Những loạt pháo không thi nhau cấp tập lấy được xuống khu thành nữa mà được bắn từng đợt, mỗi đợt có cường độ dày mỏng, cao thấp, xa gần khác nhau. Tưởng là xong, nó lại bắn tiếp. Tưởng là bắn tiếp, nó lại đột ngột dừng. Chính cái kiểu bắn vừa đỏng đảnh vừa ranh ma, lúc thì như ngái ngủ lúc lại như ăn cướp ấy đã gây cho các trận địa phòng thủ rơi vào thế lúng túng, bất ngờ, khó đoán trước nên đã để xảy ra không ít những thương vong đáng tiếc.

Như trận địa phòng thủ của tiểu đội Tạ, chỉ nội trong mươi đợt pháo, quân số đã thương vong tới một phần ba, mà toàn là thương vong lãng xẹt không đâu vào đâu. Thương vong khi đứng trong giao thông hào, thương vong khi nhao lên mặt đất, thậm chí thương vong ngay khi ngồi bó gối trong hầm.

Tạ nổi điên văng tục:

- Đ... mẹ! Nó chơi kiểu gì thế này?

Sen trầm tĩnh hơn, sau một hồi quan sát các điểm rơi của pháo, nhân lúc pháo dừng, anh bò đến bên Tạ vừa nói vừa vạch tay vào không khí:

- Anh có thấy bắt đầu nó dùng pháo chụp như mọi lần để xua ta xuống hầm, sau đó nó lại dùng pháo khoan để buộc ta phải trồi lên, đã trồi lên rồi là dứt khoát sẽ dính loại pháo mảnh toàn phạt ngang của nó. Bộ đội mình chết là chết ở chỗ này.

Tạ ngớ ra, nhìn trân trân vào bàn tay của Sen, thán phục:

- Cậu... cậu giỏi quá! Bấy lâu tớ đang được chỉ huy một thiên tài pháo binh mà không hay. Vậy bây giờ phải làm sao?

- Đơn giản, anh cứ lệnh cho anh em khi nó pháo, ai ở đâu ở yên đấy đừng chuyển động.

- Nhưng lỡ nó chơi pháo ục, tức là pháo khoan, khoan từ lòng đất khoan lên thì bỏ mẹ!

- Trường hợp đó đành chịu nhưng còn đỡ hơn rất nhiều khi vội vã trồi lên.

- Nhất trí! Tớ sẽ cho triển khai ngay.

Nói rồi với cái thân hình quằn quèo như chão rừng, anh bò nhanh đến các hầm khác trong tiểu đội.

Sau pháo là bom. Một đợt bom oanh tạc vừa dứt, khu thành còn đang chìm trong khói bụi màu vàng đen, cả tiểu đội đã tràn hết ra chân tường thành. Những nòng súng lăm lăm chĩa về phía trước. Im lặng... Đợi chờ...

Tạ dụi mắt sốt ruột:

- Mẹ, các chú mày định chơi kiểu gì mà pháo dứt một lúc vẫn chưa chịu lên như mọi bận? Trưa trầy trưa trật rồi chứ còn sớm sủa con mẹ gì nữa. Đáng lẽ các chú phải nhổng đít bò vào từ lâu rồi chứ?... Hay là chán rồi, bỏ rồi, chịu thua các bố mày rồi?

Sen nghiêm mặt:

- Không nên lạc quan quá, rất có thể đây là dấu hiệu đổi quân, quân đổi cách đánh cũng đổi.

Tạ nhìn sâu vào mắt Sen:

- Cậu sao nói cái gì cũng giống như chính ủy mặt trận ấy nhỉ?

- Bởi vì kẻ thù của chúng ta không hèn và ngu như chúng ta tưởng.

- Tốt, lại ní nuận! Miễn ní nuận, mà sao cậu hay ní nuận thế?

Sen im lặng. Còn Cường lại nhìn sang Tiểu đội trưởng như ngầm ý bảo rất có thể anh Sen nói đúng đó, phải coi chừng.

Vừa lúc, Tú chợt tròn mắt kêu lên:

- Lính! Lính ở đâu ra nhiều quá, anh Tạ ơi!

- Lính nào? - Tạ gắt. - Mày quáng gà đấy à?

Nhưng rồi chính mắt anh cũng trợn tròn: Phía trước, vừa nãy còn là bãi đất đá hoang phế thì giờ đây đã lổn nhổn đầy mũ sắt lính, cả những chiếc mũ nồi thay vì màu nâu đã biến thành màu đỏ và phía dưới không phải là những bộ rằn ri mà là bộ kaki xám chật chội. Chúng đang rùng rùng đội đất hiện lên như thổ thần thổ địa rồi quăng thân qua khoảng trống hệt một bầy khỉ đột về những địa hình che đỡ che khuất có lợi nhất, vừa quăng vừa nhả đạn, động tác thuần thục như đang biểu diễn xiếc.

Tạ bật chửi:

- Thằng Sen nói đúng! Bọn dù đã thay bằng bọn thủy quân lục chiến. Mẹ, mày thích độn thổ à? Vậy các bố mày cho độn luôn. Nào, các cậu theo tôi!

Theo cái vẫy tay của Tạ, cả tiểu đội nhảy hẳn lên bức tường thành đã bị san gần thành bình địa, nhảy tới sát vị trí đối phương vừa trồi lên, chờ một chút... rồi đồng loạt găm những đường đạn rất căng xuống những hình nhân mang dáng khỉ voọc vừa trồi lên từ hư vô đó. Bất ngờ bị bất ngờ lại, đám lính mũ nồi đỏ không kịp trở tay đã bị hứng đạn ngã gục hàng loạt nhưng đám lính khác lại tiếp tục từ cỏ lác tràn lên...

Cả khu Thành cổ rung giật dữ dội. Đối phương đông hơn gấp bội nhưng do dàn thế xung phong ở địa hình trống trải nên cái trò độn thổ bất ngờ ban đầu đã nhanh chóng bị trơ khấc để trong phút chốc lại trở thành những mục tiêu sống cho những đường đạn chính xác từ tất cả các địa hình đổ vỡ trong thành nhả ra.

Thời gian bị đốt cháy trôi khét lẹt trên hoang tàn. Mặt trời đang ngả dần phía bên kia sông lúc nào không hay nhưng trận đánh vẫn không hề giảm cường độ, thậm chí từng chỗ từng lúc còn khốc liệt hơn. Khốc liệt đến nỗi không chỉ cán bộ tiểu đoàn mà cả cán bộ trung đoàn, các trợ lý phòng ban, nhân viên điện đài, y tá, anh nuôi... cũng rời chỉ huy sở vác súng ống lao ra hết.

Trong đó nổi bật lên cái dáng gầy gầy của Trung đoàn trưởng Thành. Với khẩu AK báng sứt trên tay, khẩu K54 để trần giắt hông, ông lao như con thoi giữa các khu hầm, vừa trực tiếp bóp cò vừa lia mắt loang loáng nhìn nhận cục diện. Chỉ thấy bàn tay ông huơ lên hạ xuống lúc khoan thai lúc mạnh mẽ, ngẫu hứng như một nhạc trưởng dày dạn. Có lúc ông bụm tay vào miệng gào lên nhưng không ai nghe thấy gì khiến cậu công vụ lại phải dịch lại bằng cái giọng lanh lảnh nhưng có vẻ cũng sắp khàn đến nơi.

- Thủ trưởng trung đoàn nhắc chúng đã thay đổi cách đánh, các đơn vị cứ bình tĩnh, cứ giữ cách đánh truyền thống là phòng thủ đi đôi với vận động, luôn vận động để chúng không biết đường nào mà lần. - Cậu quay sang Trung đoàn trưởng, thấy ông gật đầu hài lòng, vẻ khoái chí thì giọng nói càng dõng dạc. - Và nên nhớ, thưa các đồng chí, Thành cổ không đơn độc. Xung quanh chúng ta, trên toàn bộ mặt trận Quảng Trị luôn có ba sư đoàn mạnh bảo vệ, tiêu diệt chúng ở vòng ngoài.

Cậu cần vụ nói xong, như hụt hơi, ngồi thụp xuống ho một chập. Trung đoàn trưởng nhìn xuống cậu, bật cười rõ tươi, ra cái ý: “Cái thằng này, hằng ngày mày ù ị như nắm cơm mà hôm nay mày nói còn hay hơn cả tao!”

Trước ông, một cán bộ cầm súng ngắn bị thương đang co giật trên bãi trống. Một chiến sĩ khác nhao lên định cứu nhưng liền bị trúng đạn tiếp. Một chiến sĩ khác nữa không nhào mà áp bụng bò tới nhưng vẫn bị những luồng đạn lia sát đất găm vào mông. Lại một chiến sĩ khác định lên nhưng rồi trúng đạn, quặn người nhủi đầu xuống.

Ông quát:

- Ngu, dừng lại!

Rồi lập tức tháo súng, tháo giày, hạ lưng nằm ngửa sát đất, dùng gót chân trườn lên từng phân một. Đạn bay gần như cháy trên ngực trên bụng ông nhưng không viên nào chạm vào được. Cứ thế, ông đến được chỗ người thương binh ban đầu, dùng tay kéo về, vẫn trong tư thế nằm ngửa.

“Làm tiếp đi!” Ông nói phào phào âm được âm mất và lại xách súng định chạy đi thì một chiến sĩ hốt hải lao đến:

- Báo cáo, đường dây bị đứt, toàn bộ liên lạc bị mất tín hiệu.

Ông hét, không hiểu sao lần này lại phát ra tiếng đàng hoàng:

- Hả? Đứt ở đâu? Sao lại đứt?

- Dạ, có thể ở sông ạ!

Cùng với cậu công vụ, ông lao người qua mọi địa hình rải đầy xác chết, lao nhanh ra phía bờ sông, nơi mặt trời sắp lặn.

★

Không hiểu cái tên Bến Vượt này đã có từ xa xưa hay là chỉ khi cuộc phòng thủ Thành cổ được khởi màn thì nó mới mang cái tên gọi mộc mạc ấy, và rồi sau này, không hiểu hai từ Bến Vượt rất đỗi đơn sơ kia có ghi ấn vào lịch sử chiến tranh như một địa danh đau thương, hào hùng nhất hay không nhưng tối nay, bất kỳ một du khách nào nếu có mặt ở đây thì chắc chắn sẽ không thể nào tin được.

Dòng sông lửa? Không, chỉ đúng phần nào. Dòng sông chết? Cũng chưa chính xác. Có lẽ ba tiếng Dòng sông máu mới nói lên đầy đủ được cái hình hài quặn đau kinh hoàng của nó.

Thương binh đang được chuyển qua sông đen đặc bằng đủ các loại phương tiện có thể và không thể. Những tốp bộ đội bổ sung vượt ngược chiều cũng đen đặc và cũng bằng đủ các loại phương tiện mà nếu sau này có nhà sử học nào tỉ mẩn nói lên thì cũng chưa chắc đã có độ tin cậy. Số người được chuyển qua sông để về trạm phẫu, về lòng đất bao nhiêu thì số bổ sung sang lại tương đương bấy nhiêu và đêm hôm sau, mọi sự chuyển động sống và chết ấy lại được lặp lại đúng như vậy, như một quy luật, quy luật máu. Pháo sáng đỏ trời. Pháo nổ dựng đáy sông. Khi các cột nước ập xuống, nằm im không dựng lên nữa thì mới lộ ra những xác người, xác thuyền trồi lên, trôi bập bềnh theo dòng nước loang màu đỏ.

Trên bờ, Trung đoàn trưởng Thành với chiếc đèn pin trên tay đôn đáo chạy chỗ này, chỗ kia, gầm lên, chém tay, quát tháo ra lệnh cho các đơn vị trưởng phải ổn định lại trật tự vượt sông. Nhưng tất cả những tiếng gào thét của ông đều bị dòng nước nuốt chửng và đạn pháo xé tan. Ông đành dừng lại, đứng như trời trồng, đau đớn, bất lực, nước mắt chảy tràn trên gò má nhọn hoắt, đen sạm.

Bỗng ông chau mày nhìn ra mặt nước. Tại đó có một người lính thông tin đang bơi ra giữa dòng, trên tay cầm một đầu dây điện thoại bị đứt. Anh bơi khó nhọc, thỉnh thoảng lại bị một cột nước đánh bật trở lại hoặc dìm sâu xuống đáy. Lại bơi, lại bị đánh bật. Có lúc chìm nghỉm hồi lâu tưởng chừng đã bị trúng đạn không trồi lên được nữa, nhưng rồi cái đầu tóc ngắn của anh lại ngóc lên, nhấp nhô bơi tiếp về phía bờ bên kia. Vừa bơi anh vừa khổ sở lặn hụp tìm cái gì giống như một người đang mò tôm cá. Thi thoảng lại vấp một thây người, một mảnh thuyền trôi xuống khiến anh phải bơi tránh qua một bên... Thế rồi, khi chỉ còn cách bờ bên chừng vài chục thước, cái anh cần tìm đã tìm được. Đó là một đầu dây bị đớt từ phía bên kia. Nhưng do thiếu hụt nên dù đã vận hết sức, hai đầu dây bướng bỉnh vẫn không chạm được vào nhau để nối xoắn. Pháo vẫn nổ chi chít. Đã có những trái pháo đánh sóng trào lên trùm kín người khiến anh tuột tay, lại vật vã mò tìm lại từ đầu. Tìm được, sợ tuột nữa, không còn cách nào khác, anh quyết định đưa hai đầu dây vào giữa hai hàm răng, nghiến chặt để tạo sự liền mạch, thành mối nối qua thân thể... Một trái pháo nổ gần, toàn thân anh tung lên, dập xuống nhưng răng vẫn không rời mối dây. Pháo sáng chiếu vào hình ảnh kiêu hùng và tội tình ấy như một biểu tượng cho ý chí kiên cường của người lính trong sóng nước hiểm nguy.

★

Mùi hôi thối nồng nặc xộc ra từ hầm phẫu.

Bác sĩ Lê đang chuẩn bị cưa khúc chân bị hoại tử thối rữa của một người lính còn rất trẻ. Anh càu nhàu:

- Hết bố nó đồ gây tê rồi, thằng em ráng chịu đau, đừng kêu mất sức!

Nói rồi, anh ngáng một thanh gỗ vào giữa hai hàm răng người thương binh, nhờ hai chiến sĩ bị thương nhẹ đứng gần đấy giữ chặt chân tay đầu cổ cho. Không blouse, không khẩu trang, không mũ y tế, anh bắt đầu cưa. Máu phọt lên mặt, phọt cả lên trần nhà. Người thương binh quằn người lên, răng nghiến vào thanh gỗ ken két như tiếng mọt gặm trong đêm, mồ hôi vã ra, vẻ đau đớn tột cùng. Lưỡi cưa đẫm máu vẫn nghiến xoèn xoẹt vào xương người, thỉnh thoảng lại vấp cái cục! Lại quằn lên, căng giật, thanh gỗ ngáng miệng văng ra để bật lên một tiếng thét man dại: “Con chết mất mẹ ơi!...” Lưỡi cưa đành dừng lại. Máu từ đó chảy xuống thành vũng dưới nền xi măng.

Vừa lúc Hồng chạy từ ngoài vào. Nước da trắng hồng ngày nào đã chuyển màu xanh sạm, khuôn mặt gầy đi rất nhiều, đôi mắt không còn long lanh như cũ nhưng lại cháy sáng một đốm lửa bên trong như không thể dập tắt. Tiếng nói của cô cũng trầm hơn, thoáng mệt mỏi:

- Báo cáo, thuyền chở thương bổ sung đã đến ạ!

- Tốt! - Bác sĩ Lê không nhìn lên. - Giờ cô ngồi xuống đây, hát một bài gì đó đi, hát thật ngọt vào, hát thay cho thuốc mê.

Hiểu ra, sau một chút ngập ngừng, cô đưa tay áo lau nhanh giọt mồ hôi trên má rồi khẽ ngồi xuống cạnh người thương binh, cầm lấy bàn tay run bắn của anh, vỗ nhè nhẹ, ánh mắt tỏa ra vẻ xót xa, rất đỗi dịu dàng của người mẹ, người chị, người em. Và cô hát. Hát một làn điệu dân ca thao thiết, thăm thẳm buồn của vùng đất Quảng Trị. Lời hát bay lên, lan tỏa vào tất cả các ngóc ngách chật đặc thương binh, lan sâu vào đôi mắt đang mở to đau đớn của anh. Đôi mắt ấy nhìn lên cô như cái nhìn của một đứa trẻ được mẹ hiện ra vỗ về. Cô vẫn hát. Tiếng hát là lời tâm sự của một người yêu tiễn người yêu đi xa, của một người mẹ cầu mong đứa con ra khơi vượt qua muôn trùng sóng dữ, của những cô gái nón lá chao nghiêng đứng ở triền đê đợi người ấy trở về, của... Lưỡi cưa lại chuyển động. Tiếng kim loại xiết vào xương cốt, trộn vào làn điệu dân ca tạo thành một hợp âm kiêu hãnh, tức tưởi của một thời bom đạn. Người lính thiếp dần, thiếp dần và ngất đi. Nước mắt cô cũng trào ra nhỏ từng giọt xuống tóc người thương binh... Lát sau, cưa xong, người bác sĩ ướt đẫm mồ hôi và máu ném phịch khúc chân tơ tướp, đỏ lòm vào trong thùng đạn để gần đó, văng tục:

- Mẹ! Vũ khí Mỹ với bộ binh ngụy là thế này đây! Chuyển đi!

Hồng tần ngần nán lại:

- Bác sĩ ơi...

- Cái gì nữa đây? - Bác sĩ Lê lại đang cúi xuống vết thương ở đầu của một người khác, không nhìn lên. - Có người chết hả? Nếu chết thì chôn tại chỗ, khỏi phải mang qua sông, chết thêm người vô ích.

- Dạ không... - Cô lúng túng, gò má bất giác đỏ rần lên. - Bác sĩ cho em hỏi anh... anh Cường.

- Cường nào? Cả cái Thành cổ này có khoảng bảy chục thằng Cường, có hy sinh bớt thì ít nhất cũng còn bốn chục, phải hỏi cho rõ ra.

- Anh Cường... - Cô càng bối rối. - ...cao cao, trắng trắng ấy ạ.

- Thế thì thế này nhé! - Bác sĩ Lê nhìn lên, giọng cấm cảu. - Sau bốn mươi ngày ở đây, thằng trắng nhất cũng trở thành đen sì.

Hồng vẫn kiên trì:

- Dạ, nghe nói anh ấy là... sinh viên.

- Sinh viên à? - người bác sĩ lại nhìn xuống. - Mười thằng ở đây đến ba thằng là sinh viên, hỏi thế thì tôi chịu.

Hồng tiu nghỉu:

- Vậy thôi, em chào bác sĩ.

- Không dám, mời cô lại... bến.

Hồng đi ra, dáng đi cắm cúi, hơi xiêu vẹo. Bác sĩ Lê nhìn theo, khẽ lắc đầu rồi lại cúi xuống với máu me, băng gạc...

Tiếng chuông điện thoại chợt réo vang bên hầm chỉ huy. Kệ, cho mày réo, réo chán thì phải câm. Lê nghĩ và vẫn không rời tay khỏi đống dụng cụ mổ xẻ. Điện thoại lại réo nữa, dồn dập như phải bỏng. người bác sĩ đành dừng lại, vừa lau máu cồn cột trên tay vừa nhìn quanh:

- Mấy bố đi đâu cả rồi thế này? Bộ cứ phải chúi đầu vào giao thông hào mới là chỉ huy chắc?

Tiếng điện thoại vẫn réo. Anh đành đi đến, cầm lên, giọng cáu bẳn:

- Tớ đây! Gọi gì mà gọi lắm thế? Đang bận bỏ mẹ!

Đột nhiên mặt anh thuỗn ra, chiếc điện thoại chút rơi khỏi tay. Vừa lúc Trung đoàn trưởng Thành vào, một bên tay băng bó.

- Ai gọi đó?

Ông lại trở về cái giọng khào khào, rin rít khốn khổ.

Lê trợn mắt, mồm miệng méo xệch:

- Đại... Đại tướng Võ... Võ Nguyên Giáp.

Thành vội nhảy ba bước, vồ lấy ống nói, nhưng chỉ khào khào vâng dạ được mấy câu rồi đành chuyển máy cho bác sĩ Lê:

- Cậu... cậu thay tớ đi!

Bác sĩ Lê đỡ lấy, giọng đã trở nên thoải mái, tự tin hơn:

- Báo cáo Tổng tư lệnh, tôi, Thiếu tá Đinh Quang Lê, trưởng trạm phẫu phải nói thay chỉ huy trưởng Thành cổ vì gào thét nhiều quá, anh ấy điếc tai mất giọng rồi... Dạ, Thành cổ vẫn vững chắc nhưng thương vong nhiều lắm! Mỗi ngày mất đi trên trăm người, không sức nào bổ sung nổi. Người bị thương chuyển qua sông, người hy sinh chôn tại chỗ nhưng cũng báo cáo thật Đại tướng, cũng... cũng sắp hết đất chôn rồi ạ!...

Thành trợn mắt xua tay. Lê vẫn oang oang:

- Dạ, tuy thế nhưng tinh thần anh em vẫn không suy suyển, Quang Sơn còn Thành cổ còn. Tất cả chiến sĩ Trung đoàn Quang Sơn thề sẽ giữ Thành cổ đến người cuối cùng. - Bỗng anh đứng thẳng người. - Vâng, xin Tổng tư lệnh cứ nói, tôi sẽ truyền đạt lại ạ!

Một phút im lặng trôi qua... Lát sau bác sĩ Lê hạ điện thoại xuống, ghé sát tận vành tai Trung đoàn trưởng Thành nói rành rọt từng tiếng:

- Đại tướng biểu dương tinh thần chiến đấu của chúng ta và thông báo, rất có thể đêm nay chúng sẽ cho thám kích luồn vào cắm cờ, bằng mọi giá ta phải vô hiệu hóa được nó vì sáng ngày kia hội nghị Paris sẽ chính thức đi vào những nội dung chính yếu, nếu cắm được cờ, nó sẽ có cớ để rùm beng với thế giới rằng Thành cổ đã thuộc về chúng.

Thành để rơi người ngồi xuống, vẫn khào khào:

- Chết mẹ chưa, nếu cái cậu thông tin ấy không cắn được mối dây thì cái lệnh đặc biệt này đã chìm ở giữa dòng rồi. - Rồi anh quay qua cậu công vụ vừa bước vào. - Xuống Đại đội 3 mời ngay Chính ủy về cho tôi, có chuyện gấp, nhanh chân lên!

Chả biết người công vụ có hiểu thực chất cái gấp đó là cái gì không nhưng chỉ loáng cái, cậu đã biến khỏi căn hầm, chìm nhanh vào bóng tối như một ảo ảnh.