Đầu lâu và ma thuật của
thầy mo

Sự hài hước của đầu lâu ngẫm lại còn có sự cay đắng, xót xa
vô cùng, nhưng điều đó với họ vẫn chưa là gì, bởi trong cuộc sống đôi khi họ
còn phải chịu nhiều cái không may hơn thế. Bởi vì bản thân mỗi chiếc đầu lâu đều
có linh tính nên chúng thường xuyên bị quái nhân, quái vật lợi dụng, trở thành
công cụ làm hại dân sinh, đó mới là điều đáng buồn nhất.

Cũng như việc con người cho rằng đầu chính là bộ phận quan
trọng nhất trên cơ thể, đầu lâu làm thi hài cũng là điều tự nhiên. Một khi
xương cốt của người chết phân tán tứ phía thì vong hồn của họ cũng cần phải có
chỗ để nhập vào, nhưng nhập vào bộ phận nào đây, bất kể là người hay ma nếu lựa
chọn, thì e rằng họ chỉ chọn đầu lâu, mà nếu đầu lâu cũng bị vỡ nát, phân tán
khắp nơi, vậy thì bộ phận quan trọng nhất lúc này chính là xương đỉnh đầu. Các
câu chuyện ở trên đã nói về việc đầu lâu có thể giống như trái bóng, càng nhảy
càng cao, có thể giống như chiếc bánh xe lăn đi lăn lại đuổi theo người, một điều
rất rõ ràng là, chỉ có đầu lâu mới làm được như vậy, xương cốt của các bộ phận
khác không làm được việc này. Tuy có linh tính, nhưng lại là chiếc xương khô
không thể tự chủ được, vì thế cho nên, vào thời cổ đại, đầu lâu và xương đỉnh đầu
mới được các thầy mo và những người luyện yêu thuật rất coi trọng, bởi nó chính
là nguyên liệu luyện yêu pháp của họ.

Trong tiểu thuyết chí quái thời Minh - Thanh thường nhắc đến
yêu quái hồ ly “bái nguyệt luyện hình”, trên đầu phải có một chiếc xương đỉnh đầu
hoặc đầu lâu của con người, đó là điều mà độc giả đã biết rõ rồi. Nói về xuất xứ
thì cũng rất sớm, như trong Dậu dương tạp trở của Đoàn Thành Thức người
đời Đường có nhắc đến hồ ly hoang dã đầu đeo đầu lâu bái Bắc Đẩu, chỉ cần đầu
lâu rơi xuống thì lập tức có thể hóa thành hình người. Điều này trong Tập dị
ký của Tiết Dung Nhược được viết lại cụ thể, rõ ràng hơn:

Đột nhiên có yêu quái lảo đảo đi tới, với lấy đầu lâu và
đặt lên đầu, lắc đi lắc lại, nó rơi xuống đất, yêu quái không để ý đến nữa, bởi
vì còn có sự lựa chọn khác. Không bốn thì năm, chọn được một cái, khâu thành
hình ngọn núi cao vút. Vén lên và ngắt lá cây, hoa cỏ để che lấp hình thể, phải
để ý nhìn trước ngó sau rồi tạo thành cái áo. Trong chốc lát đã hóa thành một
người phụ nữ, yểu điệu bước đi.

Không chỉ có hồ ly, tất cả những yêu quái quấy phá, làm hại
đều phải mượn đầu lâu làm phép. Quyển hai mươi, Hoàng Tư Thâm trong Di
kiên đinh chí của Hồng Mại dẫn ra một đoạn: “Có một con chó mẹ đeo lên chiếc
đầu lâu thì có thể hóa thành người phụ nữ, hấp dẫn những kẻ háo sắc.” Không chỉ
có vậy, đáng sợ nhất là ma không đầu cũng muốn mượn đầu lâu để làm trò quậy
phá, tình tiết kinh khủng đó còn ghê tởm hơn việc ác quỷ họa bì trong Liêu
trai. Ví như quyển chín trong Mộng am tạp trước của Du Giao người đời
Thanh có viết về một câu chuyện, nói về một thư sinh yêu mê hồn một mỹ nữ,
nhưng đó lại là một con ma không đầu, đoạn sau của câu chuyện như sau:

Vào một đêm trăng sáng, bỗng nhiên cây liễu lung lay, một
người trèo từ trên cây xuống, thân chưa đầy thước, nhìn thấy hai chân mà không
nhìn thấy đầu. Một lát sau, hình hài đó móc dưới dòng nước lên chín cái đầu lâu
kết lại với nhau làm thành chiếc mũ đội lên đầu, sau đó biến thành người con
gái xinh đẹp. Người con gái đó dùng hai tay vén mái tóc dài chấm đất, nhẹ nhàng
đi lại dụ dỗ người qua đường.

Một chiếc đầu lâu còn có linh khí như vậy, giả dụ đem một
trăm linh tám cái luồn vào với nhau, rồi đội lên trên đỉnh đầu, có khi sẽ trở thành
Minh Vương Bồ Tát mất. Vì vậy linh khí của đầu lâu tất nhiên sẽ được các thầy
mo trong dân gian chú ý và biến nó trở thành một nhân tố quan trọng trong tà
thuật. Trong Thiên đài bồ tát giới sơ từng nhắc đến việc “người phương
Tây đánh vào xương đầu của người khác, đó là nguyên nhân chính để gây ra cái chết”.
Thủ thuật dùng đầu lâu để gieo quẻ, ở các nước phương Tây có và người Trung Quốc
cũng có, ở đây, phương thức ấy được gọi là “thần đầu lâu”. Vị thần đầu lâu này
cũng giống như thần Chương Liễu (thần cây long não), nhưng cơ sở ban đầu của nó
không phải là dùng đầu gỗ có linh khí, mà là dùng đầu lâu của người rồi cho nhập
hồn vào đó.

Cuốn Hồ hải tân văn Di kiên kế chí của Kim Thiết Danh
có một đoạn ghi lại sự việc xảy ra vào năm Lý Tông Gia Hy, thời Nam Tống. Câu
chuyện liên quan đến quá trình “chế tạo” thần đầu lâu. Công đoạn này vô cùng
tàn nhẫn, đến nỗi làm cho người ta ghê tởm.

Hằng ngày đều rót giấm từ trên đỉnh đầu xuống tới gót
chân, xương khớp, tĩnh mạch đều bị đóng đinh, vô cùng tàn khốc. Đợi đến khi chết
đi sẽ thu những xương khô này lại, bốc lấy hồn ma và gọi là thần đầu lâu.

Trong cuốn sách này có đoạn viết: “Hôm nay người ta nói tới
điều lành, dữ, bắt cóc con trai nhà người về làm pháp thuật.” Nhưng đây cũng chỉ
là một cách nhìn nhận về việc yêu quái lừa gạt, làm hại trẻ con được lưu truyền
trong dân gian. Thực tế thì phần lớn cũng chỉ là truyền thuyết mà thôi, không
chắc chắn chuyện này là có thật hoặc sự việc nghiêm trọng đến như vậy. Vì thế,
có một cách lý giải khác về thần đầu lâu, tuy vẫn gắn liền với hình ảnh những
thầy mo nhưng có vẻ đáng tin hơn một chút. Trong Đông Pha tiên sinh vật loại
tương cảm chí của Thích Tán Ninh, người đời Tống, quyển sáu có trích dẫn:

Những chiếc đầu lâu được dùng cỏ bồng xuyên qua để kết lại
với nhau, ban đêm có thể cùng nhau chuyện trò, trước khi ra trận không được đến
hỏi, lần đầu đúng thì dùng nước thơm để rửa, vẫn dùng cây cỏ xuyên vào, làm cho
khó chịu, sau đó hỏi; hoặc là chôn vùi xuống đất, trồng cây đậu, đêm đến hỏi việc
cát hung (bản này có thể có chữ sai, nhưng đại ý thì không sai).

Lấy một cái đầu lâu, dùng nắm cỏ kích thích vào những lỗ hổng
như mắt, thậm chí có người còn đem đầu lâu này làm chậu hoa, trồng cây lên, làm
cho rễ cây ở bên trong mọc lung tung, do việc này có thể ép đầu lâu phải dự báo
cát hung, chủ ý này quả thực rất tàn nhẫn. Bởi vì theo truyền thuyết dân gian của
Trung Quốc, xương khô trong những ngôi mộ sợ nhất là bị giày vò. Trong Thuật
dị ký của Hoàn Trung Chi có nói đến một hồn ma báo mộng cho người, nói là
trong mắt mình có vật gì đó đâm vào, làm ơn hãy rút nó ra. Người này tìm được
thi thể của hồn ma, quả nhiên là ở đầu lâu có mọc lên cây cỏ. Trong Quảng dị
ký của Đới Phú viết về việc thi thể của hồn ma bị rễ của cây mang làm hỏng,
hồn ma thấy vô cùng đau đớn. Lại có một câu chuyện khác cũng kể về việc hồn ma
kêu khổ: “Thân xác tôi bị rễ cây mọc qua, vô cùng đau đớn, không thể chịu đựng
được nữa rồi!” Vì vậy, việc dùng cỏ đâm vào đầu lâu để hỏi cát hung cũng chẳng
khác nào việc dùng cực hình để ép cung trong các nhà tù thuở xa xưa.

Kiểu thầy mo dùng pháp thuật tà ma như vậy chưa phải đã hoàn
toàn thất truyền, thậm chí còn phát triển hơn nữa. Giống như tiểu thuyết Hải
du ký đời Thanh có viết về việc luyện thần Chương Liễu, dùng xương đỉnh đầu
của nam, nữ chia ra làm bốn mươi chín mảnh, có thể biến hóa thành một cái gì
đó, ít ra thì cũng để thần Đầu Lâu và thần Chương Liễu hợp lại làm một. Từ thời
Nam Tống, trong dân gian đã có những hồn ma không có xương đỉnh đầu, không có
xương đỉnh đầu nên không thể chuyển kiếp được (xem Di kiên giáp chí, quyển
mười bảy, Giải tam nương). Xương đầu là bộ phận quan trọng nhất của đầu
lâu, đối với người chết khi chôn cất, tuyệt đối không được quên xương đỉnh đầu,
cách nói này tuy là dựa vào tính quan trọng của đầu lâu, nhưng cũng không có ai
thử đem vứt ra nơi hoang dã để người khác khinh thường hoặc bị đối xử tàn ác.

Nhưng cái đáng sợ nhất của các thủ thuật này không phải là
tà thuật của thầy mo, mà chính là thuật dùng “ngự nhân” của các bậc Đế vương
ngày trước. Đối với đầu lâu thì chính là cách dùng linh hồn người chết để trừng
trị người sống. Đương nhiên đó phải là những đầu lâu tinh anh, được Đế vương đội
ở trên đầu, thậm chí còn làm quầng sáng, nhưng hoàn cảnh của họ so với bị người
vô lại ngồi lên còn khó coi hơn rất nhiều lần. Bởi đã là những tinh anh, thì họ
sẽ coi trọng tính độc lập hơn cả tính mạng của mình, lúc sinh thời họ có thể từ
chối bất cứ những gì cố cho thêm vào như giấy hồ, hoặc là mũ quan giấy, nhưng một
khi đầu lâu trở thành đồ trang trí của Đế vương sẽ bị mất đi quyền được nói
chuyện, chỉ là để họ tự bày biện, tùy hứng đánh phấn lên, nếu như đầu lâu linh
thiêng, sâu thẳm trong con tim sẽ vô cùng đau đớn.

Tần vương Doanh Chính đọc thư Côi phẫn, Ngũ đố
của Hàn Phi, liền nói: “Nếu quả nhân được gặp người này và cùng viễn du, thì chết
cũng không hối hận!” Đấy là do lầm tưởng Hàn Phi là cổ nhân đã chết, vì thế bỏ
đi sự tôn trọng của bậc Đế vương để làm học sinh. Nhưng một khi Hàn Phi còn sống
đi đến trước mặt thì lại là một chuyện khác. Hàn Phi viết một bài Thuyết nan,
nói: “Rồng có vẩy cá ngược, nếu bị xúc phạm nhất định sẽ giết người. Người có vẩy
cá ngược nói có thể là chủ nhân của vảy cá ngược!”, đã biết là khó, vậy có thể
“không” nói không? Hàn Phi không thể không nói, bởi vì ông ta không phải là đầu
lâu, mà ông bị mắc bệnh nói lắp, lại không biết hát lời nịnh nọt, bởi ông không
đồng ý làm trò hề, làm những bài văn nịnh bợ. Vậy kết quả của “thuyết” thì mọi
người đều biết, đó là bị giam trong ngục tù, và chết thảm ở đó.

Thái sử công viết Hàn Phi truyện, có đến bảy mươi phần
trăm các bài có dẫn cứ nguyên văn từ Thuyết nan, cuối cùng ông than rằng:
“Dư độc bi thương Hàn Tử vì Thuyết nan mà không thể tự mình thoát khỏi
tai ương.” Đây là thương xót cho Hàn Phi hay là thương xót cho chính bản thân
mình? Là “dư thừa tâm sức có thể trừng phạt” hay là “chết xuống cửu tuyền cũng
không hối hận”? Vì vậy, trong lịch sử tuy không ghi chép về nguyên nhân cái chết
của ông nhưng có vài nhà sử học cho rằng, cuối cùng ông chết dưới tay Hán Vũ Đế,
và điều này có thể được coi là điều tất yếu sẽ xảy ra.