Chương VII.

Một mùa đông nữa lại
đến. Mùa đông năm nay hình như lạnh hơn năm ngoái. Suốt cả mùa hè qua, những
người đàn ông xóm trại không nói gì đến con cá. Cũng suốt cả mùa hè đó hầu như
đêm nào lũ trẻ chúng tôi cũng lên đê chơi đủ trò với nhau. Những đêm nóng quá,
chúng tôi còn rủ nhau ngủ lại trên mặt đê cho đến gần sáng mới mò về nhà. Suốt
mùa hè đó, chúng tôi không thấy dấu hiệu gì chứng tỏ con cá còn ở lại đầm Vực.
Nhiều đêm tỉnh giấc giữa lũ trẻ ngủ chồng chất bên nhau trên mặt đê, tôi ngồi
co mình nhìn xuống mặt đầm, cố gắng nghe xem có tiếng con cá vọng lên hay
không. Nhưng không có động tĩnh gì ngoài tiếng bắt mồi của lũ cá chuối nhỏ. Thi
thoảng vang lên tiếng nhái “oe oé” khi bị một con rắn nào đấy đớp gọn ngang bụng. 

 

Khi đợt gió mùa đông
bắc đầu tiên đổ qua sông, tràn vào xóm trại thì bà tôi bị ốm. Bà tôi suốt ngày
nằm trên giường có rải rơm, đắp một tấm chăn chiên đã rách nhiều chỗ, rên nhè
nhẹ.

 

Hàng ngày bố tôi ra
sông kiếm cá về cho mẹ tôi nấu cháo cho bà. Mỗi khi mẹ tôi bưng bát cháo cá
nóng hôi hổi đến giường, bà tôi lại cau mày, xua tay:

 

- Đừng nấu nướng cho
vất vả con ạ. Mẹ không ăn được gì đâu. Chắc đợt này mẹ đi thôi.

 

Nghe vậy, bố tôi gắt:

 

- Bà cứ nói dại. Ốm
thì phải ăn cho nó chóng phục sức. Bà muốn bỏ con cháu hay sao mà không chịu
ăn.

 

Nghe bố tôi nói vậy,
bà lại cố gượng dy, ăn dăm thìa cháo.

 

Một chiều bà gọi mẹ
tôi đến bên giường, nói:

 

- Mẹ không ở lại lâu
được đâu. Mẹ nói vậy để con cháu chuẩn bị.

 

Mẹ tôi rơm rớm nước
mắt:

 

- Bà phải chịu khó uống
thuốc và chịu khó ăn. Bà sống ngày nào chúng con có chỗ cậy nhờ ngày ấy.

 

Bà tôi nói:

 

- Mẹ biết, nhưng số
mệnh người ta nó thế. Có muốn cũng không được. Đêm qua mẹ mơ thấy nhà sư chết
đuối ở đầm Vực năm xưa về bảo mẹ đi. Mẹ bảo nhà sư ấy là thư thư cho mẹ ít
ngày.

 

Mẹ tôi an ủi:

 

- Bà mệt thì bà mê
thấy thế thôi. Chứ người chết rồi làm sao hiện về được nữa.

 

Bà tôi nói:

 

- Mộng mê cũng là thật
đấy con ạ.

 

Suốt những ngày bà
tôi ôm, ông Bộc thường xuyên đến thăm. Ông lặng lẽ ngồi bên cạnh giường bà tôi.
Một lần tôi nghe ông Bộc nói với bà tôi:

 

- Bà tha thứ cho
tôi. Tôi đã làm bà phải mang nhục.

 

Bà tôi nhìn ông Bộc
rất lâu rồi nó

 

- Ông đừng đày đọa
ông nữa. Tôi mới là người có lỗi với ông. Ngày đó vì tôi thương ông, giận ông
và cũng đau đớn quá. Đến lúc nghĩ ra thì không kịp nữa.

 

Ông Bộc xúc động:

 

- Bà đừng nói nữa.
Bà cố sống thêm vài năm nữa đi.

 

Bà tôi khẽ lắc đầu:

 

- Tôi không sống được
nữa ông ạ.

 

- Tôi sẽ đi tìm thuốc
cho bà.

 

- Thuốc thang cũng
không giúp tôi được đâu.

 

- Bà đừng nghĩ thế.
- Ông Bộc nói - Thuốc lá của mấy mế tốt lắm. Thằng Mon cũng uống thuốc mế đấy.

 

Bà tôi mỉm cười:

 

- Thằng Mon khác. Vả
lại tôi già rồi, vận cũng hết rồi. Ông đừng đi đâu nữa cho khổ. Mà năm nay tôi
thấy ông yếu hẳn.

 

Ông Bộc cầm lấy tay
bà tôi. Đôi mắt già nua của ông ứa ra hai giọt nước mắt.

 

- Bà có tin tôi là
người vô tội không?

 

- Tôi tin từ lâu rồi.
- Bà tôi nói - Nhưng tôi giữ trong bụng. Tôi không muốn nói ra.

 

Ông Bộc đứng dậy:

 

- Tôi phải đi tìm
thuốc cho bà.

 

Bà tôi nói:

 

- Ông đừng đi. Tôi
lo cho ông lắm.

 

Ông Bộc không nói
gì. Ông lùi lũi đi, chiếc bao tải đi trên đê. Tôi đứng ở sân nhà nhìn theo ông.
Bóng ông bé bỏng trong sương sớm.

 

Buổi chiều, bọn trẻ
chúng tôi hò nhau lấy cỏ khô để hun một cái hang chuột dưới đáy chân đê. Chúng
tôi lấy mũ ra sức quạt cho khói vào hang. Cuối cùng một con chuột đồng to sụ
phóng ra. Lũ trẻ hò hét bao vây con chuột. Con chuột chạy quáng quàng qua chân
lũ trẻ, phóng thẳng về phía bờ đầm, chui vào một bụi cây. Bọn trẻ chúng tôi kêu
lên vì tiếc.

 

Khi chúng tôi đang
ngồi trên đê cãi cọ đổ lỗi cho nhau vì để con chuột chạy thoát thì từ đám cây lớn
ở bờ đầm xuất hiện một nhà sư. Lũ trẻ chúng tôi vội im bặt.

 

Nhà sư đi từng bước
về phía chúng tôi. Bỗng một đứa kêu khẽ:

 

- Chúng mày ơi, sư
hiện hình!

 

- Đúng rồi! - Một đứa
khác thì thào - Có một bà sư ở trong chùa dưới đầm. Đúng là bà này rồi.

 

Nghe vậy, bọn trẻ
chúng tôi bàng hoàng. Chúng tôi chưa kịp làm gì thì nhà sư đã đến trước mặt.

 

- Chào các cháu

 

Bọn trẻ chúng tôi ngồi
im thin thít. Thấy vậy nhà sư mỉm cười:

 

- Các cháu cho nhà
sư hỏi bà cụ Miên còn sống không?

 

Tôi giật mình khi
nghe hỏi đúng tên bà tôi. Lúc đó bọn trẻ nhìn đổ dồn vào tôi.

 

- Đây… đây - Một đứa
lắp bắp. - Đây là cháu bà Miên.

 

Nhà sư cười:

 

- May quá, thế bà
cháu…

 

Tôi cắt ngang lời
nhà sư:

 

- Bà cháu đang ốm,
bà không được đến…

 

- Ồ, chú bé. - Nhà
sư nói và ngồi xuống trước chúng tôi. - Bà là người quen của bà cháu, ngày các
cháu chưa ra đời, bà ở đây. Nay đi qua bà muốn đến thăm bà cháu. Nhà cháu vẫn ở
trong xóm trại à?

 

Nghe nhà sư hỏi vậy,
thằng Mên vội nói:

 

- Bà đi theo cháu.
Cháu đưa bà về nhà. Thằng Mên hồ hởi đưa nhà sư đi về phía nhà tôi. Bọn trẻ
chúng tôi nhìn theo không nói gì. Ngay sau đó, tôi chạy theo nhà sư và thằng
Mên.

 

Nhà sư bước đến giường
bà tôi, chắp tay nói:

 

- A di đà phật, chào
c

 

Bà tôi ngước mắt
nhìn nhà sư. Nhà sư hỏi:

 

- Cụ có còn nhận ra
tôi không?

 

Bà tôi vẫn mở mắt
không chớp nhìn nhà sư, rồi lắc đầu.

 

Nhà sư ngồi xuống
mép giường, cầm tay bà tôi:

 

- Chị Miên, chị
không còn nhớ em ư? Em là tiểu Thảo ở chùa làng mình ngày trước đây mà.

 

- Ôi, cô Thảo!

 

Bà tôi kêu lên và
khóc.

 

- Vâng, em là Thảo
đây, tiểu Thảo đây mà. Chị còn nhớ ngày xưa mỗi khi đi làm về chị lại mang cho
nhà chùa một bó rau đậu không?

 

Bà tôi mỉm cười, gật
gù:

 

- Bây giờ cô ở đâu?

 

Nhà sư nói:

 

- Sau khi sư thầy mất,
chùa bị cuốn xuống đầm, em đến ở chùa tận Thái Nguyên. Em có xây cất một am thờ
cho sư thầy.

 

- Cô Thảo ơi! - Bà
tôi vừa nói vừa khóc. - Chẳng đêm nào là tôi không nghe thấy tiếng sư thầy gõ
mõ cầu kinh, cô ạ. Mồng một, ngày rằm, ngày sư thầy mất, tôi đều sắm lễ thả xuống
đầm.

 

Nhà sư nói:

 

- Chị ơi, nay có dịp
về quê, em qua đây để vái sư thầy và thăm chị. Chị ốm đã lâu chưa?

 

- Gần một tháng rồi,
cô ạ. Chắc dịp này là tôi đi. Mấy ngày trước, tôi mơ thấy sư thầy về, sư thầy bảo
tôi xuống giúp sư thầy sửa sang chùa, sư thầy nói ở dưới đó một mình vất vả lắm.

 

Buổi tối, nhà sư ở lại
chơi với bà tôi. Nhà sư đòi ngủ với bà. Suốt đêm, bà tôi và nhà sư rì rầm trò
chuyện.

 

Sáng sau, nhà sư
chào bà tôi và mọi người trong gia đình rồi ra đi. Trước khi đi nhà sư lấy từ
tay nải ra một ít tiền biếu bà tôi. Bà tôi không nhận. Nhà sư khóc và nói:

 

- Chị ơi, em biếu chị
không phải vì em nghĩ chị đói khát, mà vì đây là lộc phật. Chị cầm lấy, bảo các
cháu mua thuốc cho chị.

 

Nghe nhà sư nói vậy,
bà tôi nhận lời. Bà tôi sai mẹ tôi lấy đĩa, đặt tiền vào đó để lên bàn thờ thắp
hương.

 

Nhà sư cầm tay bà
tôi, nói:

 

- Chắc em không gặp
lại chị được nữa, mong chị tha thứ cho em.

 

- Trước sau chị em
mình cũng lại về với sư thầy thôi, em ạ. - Bà tôi nói - Nếu quy tiên thì về với
sư thầy em nhé. Chị đợi em ở đó.

 

Nhà sư khóc, gật đầu
và lặng lẽ đi. Khi lên đến mặt đê, nhà sư quỳ xuống, chắp tay lạy về phía đầm
nước. Sau đó, nhà sư quay lại nhìn về phía nhà tôi, rồi xốc tay nải ra đi.

 

Buổi sáng nhà sư đi
thì buổi chiều ông Bộc khoác bao tải trở về. Vừa bước vào cửa nhà tôi, ông đã gọi:

 

- Bà Miên ơi, tôi
mua được thuốc cho bà đây rồi.

 

Bà tôi gượng quay lại
nhìn ông Bộc, nói khẽ:

 

- Ông vất vả vì tôi
quá.

 

- Bà nói thế làm gì.
- Ông Bộc thở dài.

 

Bà tôi uống hết gần
hai chục thang thuốc mế ông Bộc mua mà bệnh tình không hề giảm. Mấy ngày trở lại
đây, bà tôi không ăn gì. Bà nằm thiêm thiếp như đang ngủ. Tóc bà bạc phơ khẽ
lay lay. Hai bàn tay bà tôi khô, sách đặt lên bụng.

 

Một buổi chiều, bà
tôi tỉnh lại. Bảo mẹ tôi ngoáy cho bà một miếng trầu. Mẹ tôi làm theo. Bà nhai
khe khẽ. Nước trầu làm môi bà thắm lại. Thằng Mên ở đâu chạy về, nó nhìn và rồi
cầm lấy tay bà nói:

 

- Bà ơi! Môi bà đỏ lắm,
đẹp lắm.

 

Bà tôi mỉm cười nhìn
nó:

 

- Cháu biết khen bà
rồi đấy.

 

Nói xong thì bà tôi
đi. Mẹ tôi khóc nấc lên. Anh em tôi òa khóc theo. Chúng tôi ôm lấy bà gọi mãi.
Nhưng bà tôi không một lời đáp lại. Miệng bà tôi thắm nước trầu, như đang mỉm
cười.

 

Tôi chạy sang nhà
ông Bộc. Nghe tôi báo là bà tôi đã mất, ông Bộc nấc lên. Ông khóc ư ư trong cổ
hng.

 

Khi ngôi mộ bà tôi
được đắp kín bằng những mảng cỏ, thì ông Bộc ngồi xuống và khóc. Bố tôi đỡ ông
đứng dậy và mời ông về nhà.

 

- Anh chị cho phép
tôi ở lại với bà cụ một lát. - Ông Bộc nói.

 

Gia đình tôi rời khu
nghĩa địa. Đi một đoạn dài, tôi ngoái nhìn lại, ông Bộc vẫn ngồi trước mộ bà
tôi trong gió rét. Trên đầu ông, mây màu chì phủ kín.