NHẬT KÝ SỐ 4

VỀ SỰ VẬN ĐỘNG CỦA THẾ GIỚI

Dàn hợp xướng đẹp

Chiều
hôm qua là buổi diễn của dàn hợp xướng nhà trường. Trường tôi nằm trong
khu cao cấp và có một dàn hợp xướng; không ai thấy nó dở cả, mọi người
tranh nhau tham gia, nhưng cực kỳ khó khăn: thầy dạy nhạc Trianon lực
chọn rất kỹ càng. Lý do thành công của dàn hợp xướng chính là thầy
Trianon. Thầy trẻ trung, đẹp trai và chỉ đạo dàn hợp xướng thể hiện
thành công từ những bài nhạc jazz cũ đến những ca khúc nổi tiếng mới
nhất, phối khí vào hàng đẳng cấp. Tất cả mọi người đều diện quần áo đẹp
nhất khi dàn hợp xướng hát trước học sinh của trường. Chỉ bố mẹ của các
thành viên dàn hợp xướng mới được mời, vì nếu không sẽ quá đông. Nhà tập
thể dục đã chật cứng, bầu không khí thật tuyệt.

Thế là hôm qua,
cô Maigre dẫn chúng tôi vội vã đi về phía nhà tập thể dục, vì thường
thường, tiết đầu tiên của buổi chiều thứ Ba là tiết tiếng Pháp. Cô
Maigre dẫn đi là cách nói hơi quá: cô ấy chỉ cố hết sức để đuổi kịp
chúng tôi, miệng thở như con cá nhà táng già. Vâng, cuối cùng chúng tôi
cũng tới nhà tập thể dục, mọi người đều tìm chỗ ngồi tạm, tôi phải chịu
đựng đằng trước, đằng sau, bên cạnh và bên trên (trên các bậc cao) những
câu chuyện vô bổ qua loa stereo (điện thoại di động, mốt thời trang,
điện thoại di động, ai đi với ai, điện thoại di động, thầy cô giáo chẳng
là gì cả, điện thoại di động, dạ tiệc của Cannelle), rồi dàn hợp xướng
bước vào trong tiếng vỗ tay hoan hô, con trai mặc đồ màu trắng pha đỏ,
thắt nơ bướm, con gái mặc váy dài có dây đeo. Thầy Trianon ngồi trên một
chiếc ghế đẩu, quay lưng lại phía khán giả. Thầy giơ cao cái gì đó
giống như chiếc đũa có đèn đỏ bé xíu nhấp nháy ở đầu, tất cả im lặng và
buổi diễn bắt đầu.

Mỗi lần đều là một điều kỳ diệu. Tất cả những
con người đó, tất cả những mối bận tâm, tất cả những thù hằn và tất cả
những ham thích, tất cả những lộn xộn, tất cả năm học ở trường với những
sự tầm thường nhàm chán, những sự kiện to nhỏ, những giáo viên, những
học sinh ô hợp, tất cả cuộc sống trong đó chúng ta lê bước, cuộc sống
được tạo thành từ những tiếng kêu la, nước mắt, tiếng cười, đấu tranh,
cắt đứt, hy vọng tiêu tan và những dịp may vượt quá mong đợi: tất cả
bỗng nhiên biến mất khi dàn hợp xướng cất tiếng hát. Dòng chảy cuộc sống
chìm trong tiếng hát, bỗng nhiên người ta có cảm tưởng về tình anh em,
tình đoàn kết sâu sắc, cả về tình yêu, và tiếng hát hòa tan mặt xấu của
cuộc sống thường ngày trong sự cảm thông tuyệt vời. Ngay cả khuôn mặt
của những người hát cũng biến hóa; tôi không còn thấy Achille
Grand-Fernet (có chất giọng tenor rất đẹp), hay Déborah Lemeur, hay
Ségoiène Rachet, hay Charles Saint-Sauveur. Tôi chỉ thấy những con người
đang say sưa hát.

Lần nào cũng thế, tôi muốn khóc, tôi thấy cổ
họng mình thắt lại và tôi cố hết sức để làm chủ bản thân, nhưng đôi khi
đã tới giới hạn: tôi phải khó khăn lắm mới kìm được tiếng nức nở. Khi
đến bài hát đuổi, tôi nhìn xuống đất vì có quá nhiều cảm xúc cùng một
lúc: quá hay, quá gắn kết với nhau, thống nhất ở mức trên cả tuyệt vời.
Tôi không còn là bản thân mình nữa, tôi là một phần của một tổng thể cao
đẹp trong đó cũng có tất cả những người khác, và khi đó, tôi luôn tự
hỏi tại sao đó không phải là nguyên tắc của cuộc sống thường ngày, thay
vì chỉ là một chốc lát đặc biệt với dàn hợp xướng.

Kết thúc phần
biểu diễn, tất cả mọi người vỗ tay hoan hô, khuôn mặt bừng sáng, các
thành viên của dàn hợp xướng cũng rạng rỡ. Thật là đẹp.

Cuối cùng, tôi tự hỏi liệu sự vận động thực sự của thế giới có phải là hát không.

6

Một chút mới mẻ

Các
bạn có tin không, tôi chưa bao giờ đến hiệu cắt tóc. Khi từ quê nhà ra
thành phố, tôi đã phát hiện ra rằng có hai nghề với tôi dường như đều
sai trái như nhau vì chúng thực hiện công việc mà mỗi người đều phải tự
mình làm được cho mình. Cho đến nay, tôi vẫn khó nghĩ rằng người trồng
hoa và thợ cắt tóc không phải là tầm gửi sống nhờ việc bóc lột một bộ
phận của tự nhiên thuộc về tất cả mọi người, dùng kiểu cách điệu bộ và
vài sản phẩm có mùi thơm để làm một công việc mà tôi vẫn tự mình thực
hiện trong nhà tắm với một cây kéo sắc.

Với một nỗ lực phi thường, tôi đi đến hiệu cắt tóc để biến mái tóc của mình thành một tác phẩm được thuần dưỡng.

- Ai đã cắt tóc cho chị thế này? - cô thợ cắt tóc phẫn nộ hỏi.

Cô ta kéo và day day hai món tóc dày vô cùng ở hai bên tai tôi.

-
Thôi, tôi không hỏi chị chuyện ấy, - cô ta nói tiếp vẻ chán ngấy, vì
thế tôi tránh được nỗi xấu hổ phải tự tố giác mình. Người ta chẳng còn
nể nang gì nữa, tôi thấy điều đó hàng ngày.

- Tôi chỉ muốn làm mới một chút, - tôi nói.

Tôi
không hiểu rõ lắm nghĩa của câu nói đó, nhưng nó là một câu trả lời
kinh điển trong các bộ phim truyền hình nhiều tập thường chiếu vào đầu
buổi chiều, trong đó đầy những phụ nữ trẻ trang điểm lòe loẹt và lúc nào
cũng ở trong hiệu cắt tóc hoặc ở trung tâm thể dục thẩm mỹ.

- Một chút mới mẻ? Có gì để mới mẻ đâu! - cô thợ nói. - Phải làm lại tất cả, chị ạ!

Cô ta nhìn đầu tôi với vẻ chê bai, khẽ huýt sáo.

- Tóc của chị đẹp lắm, được đấy. Có thể làm ra trò đây.

Thực
ra, cô thợ cắt tóc lại tỏ ra tốt bụng. Sau cơn bực mình mà lý do chủ
yếu để áp đặt lý lẽ của mình - và bởi vì tiếp tục kịch bản xã hội mà từ
đó chúng ta có được lòng trung thành là rất tốt -, cô ta lịch sự và vui
vẻ chăm sóc tôi.

Người ta có thể làm gì với một mớ tóc nếu không
phải là cắt tỉa ở mọi phía khi nó quá dày? Đó là quan điểm trước đó của
tôi về vấn đề cắt tóc. Quan niệm tiên tiến về tóc của tôi từ nay là cắt
tỉa khối tóc tự nhiên thành một hình dạng nhất định.

- Tóc chị đẹp
thật đấy, - cô thợ cắt tóc vừa nói vừa ngắm nhìn tác phẩm của mình, rõ
ràng rất hài lòng, - tóc dày và rất óng ả. Chị nhớ đừng cắt với thợ vớ
vẩn nhé.

Mái tóc có thể thay đổi chúng ta đến thế ư? Chính tôi
cũng không tin vào hình mình trong gương. Chiếc mũ đen chụp lên một thân
hình mà tôi đã nói là khó coi nay trở thành một làn sóng nhẹ đùa nghịch
quanh khuôn mặt không còn xấu như trước nữa. Trông tôi có vẻ… đáng
kính. Tôi còn tự thấy mình có vẻ giống phụ nữ La Mã.

- Thật là…
khó tin, - tôi nói và tự hỏi làm thế nào để giấu được sự điên rồ thiếu
suy nghĩ này trước ánh mắt của những người sống trong tòa nhà.

Không
thể nào tin được rằng sau bao nhiêu năm theo đuổi cách sống ẩn mình,
nay bỗng nhiên tôi bị mắc cạn trên bãi cát của một mái tóc kiểu phụ nữ
La Mã.

Tôi trở về nhà bằng cách men theo tường. Dịp may chưa từng
thấy, tôi không gặp ai cả. Nhưng hình như Léon nhìn tôi với ánh mắt lạ
lùng. Tôi đến gần nó và nó vẫy tai về phía sau, dấu hiệu của tức giận
hay của lúng túng.

- Thế nào, - tôi nói với nó, - mày không thích sao? - rồi tôi nhận ra nó ra sức sục sạo xung quanh.

Dầu gội. Tôi sặc mùi quả bơ và hạnh nhân.

Tôi
trùm một chiếc khăn lên đầu và lao vào làm hàng tá việc hay ho mà đỉnh
cao là lau kỹ càng các nút bấm bằng đồng bên trong thang máy.

Rồi đến mười ba giờ năm mươi phút.

Sau mười phút nữa, Manuela sẽ xuất hiện từ khoảng trống của cầu thanh bộ để đến kiểm tra những gì tôi đã làm.

Tôi
không còn thời gian để suy nghĩ. Tôi bỏ khăn ra, vội vàng cởi đồ, mặc
chiếc váy gabađin màu be của một người đã chết vào, rồi có tiếng gõ cửa.

7

Xúng xính như thôn nữ

- Waouh, mẹ kiếp, thế chứ, - Manuela nói.

Một
từ tượng thanh và một cách nói bỗ bã như thế từ miệng của Manuela,
người mà từ trước đến nay tôi chưa bao giờ nghe thấy phát âm một từ thô
tục, câu nói đó giống như khi giáo hoàng quên mất địa vị của mình và nói
với các hồng y giáo chủ: Mà cái mũ lễ rác rưởi đâu nhỉ?

- Đừng giễu, - tôi nói.

- Giễu ư? Nhưng mà chị Renée ạ, trông chị tuyệt lắm!

Rồi cô ấy ngồi xuống vì xúc động.

- Một quý bà thực sự, - cô ấy nói thêm.

Đó chính là điều làm tôi lo lắng.

- Đi ăn tối như thế này, trông tôi thật buồn cười, xúng xính như thôn nữ ấy, - tôi vừa nói vừa pha trà.

- Không hề, - Manuela nói, - đương nhiên, đi ăn tối thì phải diện đồ. Mọi người đều thấy rất bình thường.

- Đúng, nhưng còn cái này, - tôi nói, tay đưa lên đầu và cảm thấy như sờ nắm một cái gì đó nhẹ và mỏng mảnh.

-
Chị đã đội cái gì lên đầu sau đó à, đằng sau trông phẳng lì, - Manuela
vừa nói vừa nhíu mày và lấy từ trong túi ra một gói nhỏ bọc bằng giấy
lụa đỏ.

- Bánh rán phồng đấy, - cô ấy nói.

Vâng, chúng tôi chuyển sang chuyện khác.

- Sao lại thế? - tôi hỏi.

-
Ôi, giá mà chị nhìn thấy cảnh ấy! - cô ấy thở dài. - Tôi cứ tưởng bà ấy
sẽ bị một cơn đau tim. Tôi nói: Thưa bà Pallières, rất tiếc tôi không
thể đến đây làm được nữa. Bà ấy nhìn tôi mà không hiểu gì cả. Tôi phải
nói đi nói lại đến hai lần! Rồi bà ấy ngồi xuống và nói với tôi: Nhưng
mà tôi sẽ làm thế nào đây?

Manuela ngừng một chút, vẻ bực tức.

-
Giá như bà ấy nói: Nhưng mà tôi sẽ làm thế nào đây nếu thiếu cô? May
thay cho bà ấy là tôi bảo Rosie làm thay mình. Nếu không, tôi có thể nói
với bà ấy: Bà Pallières ạ, bà hoàn toàn có thể làm việc gì bà thích,
tôi chẳng thèm qu…

Cái mũ lễ bẩn thỉu, giáo hoàng nói.

Rosie
là một trong nhiều đứa cháu của Manuela. Tôi biết điều đó có nghĩa là
gì. Manuela nghĩ đến sự thay đổi, nhưng một chỗ béo bở như nhà số 7 phố
Grenelle thì phải giữ cho người nhà - vì thế cô ấy định đưa Rosie vào
làm để chờ tương lai sáng sủa.

Trời ơi, nhưng mà tôi sẽ làm gì đây nếu thiếu Manuela?

- Tôi sẽ làm gì nếu thiếu cô? - tôi nói với Manuela và cười.

Bỗng nhiên cả hai chúng tôi trào nước mắt.

-
Chị có biết tôi nghĩ gì không? - Manuela vừa hỏi vừa lau hai má bằng
một chiếc khăn tay to màu đỏ như của võ sĩ đấu bò tót. - Tôi bỏ bà
Pallières, đó là một dấu hiệu. Sẽ có những thay đổi tốt.

- Bà ấy có hỏi cô về lý do không?

- Đó chính là điều hay nhất, - Manuela nói. - Bà ấy không dám. Được giáo dục tốt đôi khi lại là một vấn đề.

- Nhưng bà ấy sẽ biết ngay thôi, - tôi nói.

-
Vâng, - Manuela nói nhỏ, tâm trạng phấn khởi. - Nhưng chị có biết
không, một tháng nữa, bà ấy sẽ nói với tôi: Con bé Rosie đúng là một
viên ngọc, Manuela ạ. Cô giao lại việc cho nó là đúng đấy. Còn những kẻ
giàu có kia… Khỉ thật!

Cái mũ lễ khốn kiếp, giáo hoàng bực tức nói.

- Cho dù có chuyện gì đi nữa, - tôi nói, - chúng ta vẫn là bạn.

Chúng tôi nhìn nhau và cười.

- Vâng, - Manuela nói. - Cho dù có chuyện gì đi nữa.