SUY NGHĨ SÂU SỐ 12

Lần này là một câu hỏi

Về số phận

Và những dòng tiên đoán

Cho người này

Chứ không cho người khác

Tôi
lúng túng quá: nếu tôi châm lửa đốt căn hộ nhà tôi, tôi sẽ có nguy cơ
gây thiệt hại cho căn hộ của ông Kakuro. Làm phức tạp cuộc sống của
người lớn duy nhất mà cho đến lúc đó tôi cho là đáng được tôn trọng lại
là hành động không xác đáng lắm. Nhưng châm lửa dù sao cũng là một dự
định mà tôi ấp ủ. Hôm nay, tôi đã có một cuộc gặp gỡ thật thú vị. Tôi
đến nhà ông Kakuro uống trà. Có cả anh Paul, thư ký của ông ấy. Ông
Kakuro đã mời Marguerite và tôi khi gặp chúng tôi ở sảnh cùng với mẹ
tôi. Marguerite là bạn gái thân nhất của tôi. Hai chúng tôi học cùng lớp
đã hai năm và yêu quý nhau ngay từ phút đầu. Tôi không biết liệu các
bạn có tí chút ý nghĩ dù là nhỏ nhất nào về một trường trung học cơ sở ở
khu cao cấp của Paris hiện nay không, nhưng thẳng thắn mà nói, nó không
có gì hay hơn so với các khu phía Bắc của Marseille. Có lẽ thậm chí còn
tồi hơn, bởi vì ở đâu có tiền, ở đó có ma túy - và không phải ít, cũng
không phải chỉ có một loại. Các bạn thời sinh viên 1968(24) của mẹ tôi
làm tôi buồn cười với những ký ức vui vẻ của họ về pháo và tẩu thuốc của
Chechnya. Ở trường trung học (vẫn là trường công lập, vì bố tôi từng là
bộ trưởng của nhà nước Cộng hòa), người ta có thể mua mọi thứ: axít,
thuốc lắc, cocain, thuốc kích thích thần kinh amphetamine, v.v… Khi tôi
nghĩ đến thời các thanh thiếu niên hít hơi hồ dán trong nhà vệ sinh,
trông không có chút sức sống nào. Các bạn cùng lớp tôi cắn thuốc lắc như
người ta ăn kẹo Michoko, và điều tồi tệ nhất là ở đâu có ma túy, ở đó
có tình dục. Đừng ngạc nhiên: hiện nay, người ta ngủ với nhau rất sớm.
Có những học sinh lớp sáu (đúng là không nhiều, nhưng vẫn có một vài học
sinh) đã quan hệ tình dục. Rất đáng tiếc. Thứ nhất, tôi cho rằng tình
dục, cũng như tình yêu, là một điều thiêng liêng. Tôi không phải là de
Broglie, nhưng nếu tôi đã qua tuổi dậy thì, tôi thích biến nó thành một
thánh lễ huyền diệu. Thứ hai, một thiếu niên làm những điều của người
lớn thì vẫn cứ là một thiếu niên. Tưởng tượng rằng lao vào hội hè và ngủ
nghê sẽ làm cho bạn trở thành người hoàn toàn khác thì cũng giống như
tin rằng lớp hóa trang biến bạn thành một người da đỏ. Thứ ba, dù sao
cũng là một quan niệm sống nực cười khi muốn trở thành người lớn bằng
cách bắt chước tất cả những hành động dở nhất của người lớn… Tôi đã thấy
mẹ tôi dùng thuốc chống trầm cảm và thuốc ngủ, đó như một liều vắc xin
suốt đời đối với tôi để chống lại những chất kiểu như vậy. Cuối cùng,
thiếu niên tưởng rằng có thể trở thành người lớn bằng cách vụng về bắt
chước những người lớn mà chính họ vẫn còn là đứa trẻ và đang chạy trốn
cuộc sống. Thê thảm quá. Hãy lưu ý rằng nếu tôi là Cannelle Martin, cô
nàng sành điệu của lớp tôi, tôi sẽ tự hỏi mình làm gì ngày ngày ngoài
việc dùng ma túy. Số phận của Cannelle đã được viết trên trán của nó.
Mười lăm năm nữa, sau khi đã cưới một ông chồng giàu có để mà cưới một
ông chồng giàu có, nó sẽ bị chồng lừa dối, vì ông chồng sẽ đi tìm ở
những phụ nữ khác cái mà cô vợ hoàn hảo, lạnh lẽo và phù phiếm vẫn không
có khả năng đem lại cho ông ta - ví dụ như sự nồng nhiệt của con người
và tình dục. Cannelle sẽ tập trung tất cả sức lực vào nhà cửa và những
đứa con mà vì ý muốn trả thù vô thức, nó sẽ biến thành những phiên bản
vô tính của chính mình. Nó sẽ đánh phấn và mặc cho những đứa con gái của
mình như gái làng chơi cao cấp và ném chúng vào tay bất cứ nhà tài
phiệt nào, và giao cho những đứa con trai việc chinh phục thế giới,
giống như bố của chúng, và lừa dối vợ với những đứa con gái chẳng ra gì.
Các bạn nghĩ tôi đã lạc đề ư? Khi nhìn Cannelle Martin, mái tóc màu
vàng và bông xù, đôi mắt xanh, những chiếc váy ngắn kiểu Scotland, những
chiếc áo thun ôm cực sát người và cái rốn hoàn hảo của nó, tôi dám chắc
với các bạn rằng tôi nhìn thấy rõ điều đó như thể nó đã xảy ra. Ở thời
điểm này, tất cả bọn con trai trong lớp đều thèm thuồng nhìn nó và nó có
ảo tưởng rằng sự ngưỡng mộ của bọn con trai ở tuổi dậy thì thèm gái mà
nó đại diện có nghĩa là thừa nhận sự quyến rũ của cá nhân nó. Các bạn
nghĩ là tôi ác ý ư? Hoàn toàn không, điều đó thực sự làm tôi đau đớn,
tôi đau thay cho nó, thực sự đau cho nó. Thế nhưng khi tôi nhìn thấy
Marguerite lần đầu tiên… Marguerite là người gốc châu Phi và tên là
Marguerite không phải vì sống ở Auteuil, mà vì đó là tên của một loài
hoa. Mẹ bạn ấy là người Pháp, còn bố là người gốc Nigeria. Ông ấy làm
việc ở bộ Ngoại giao, nhưng trông không hề giống những nhà ngoại giao
khác mà chúng ta biết. Ông ấy rất giản dị. Có vẻ như ông ấy thích việc
mình làm. Ông ấy hoàn toàn không vô liêm sỉ. Và ông ấy có một đứa con
gái xinh đẹp vô cùng: Marguerite chính là hiện thân của cái đẹp, có vẻ
mặt, nụ cười, mái tóc mà người ta mơ ước. Bạn ấy luôn tươi cười. Khi
Achille Grand-Fernet (mà các bạn gái trong lớp đều thích) hát giễu
Marguerite vào ngày đầu tiên: “Mélissa, con gái lai của Ibiza, không khi
nào mặc quần áo.” Marguerite đáp lại ngay lập tức với nụ cười tươi:
“Alô mẹ bobo, mẹ làm gì con thế này để con không đẹp trai.” Đây là cái
mà tôi thán phục ở Marguerite: đó không phải là một mũi tên về phía quan
niệm hay lôgic, mà bạn ấy có tài ứng đối linh hoạt chưa từng thấy. Đó
là một năng khiếu. Tôi có trí tuệ thiên phú, còn Marguerite là một tài
năng nhanh trí có hạng. Tôi rất thích được như bạn ấy; tôi luôn tìm được
câu trả lời muộn năm phút và tôi tưởng tượng lại cuộc đối thoại trong
đầu mình. Khi lần đầu tiên Marguerite đến nhà tôi, chị Colombe nói:
“Marguerite, tên hay đấy, nhưng là cái tên của bà già,” bạn ấy trả lời
ngay lập tức: “Ít nhất thì cũng không phải là tên chim(25).” Chị Colombe
há mồm kinh ngạc, quá hay! Hẳn là chị ấy phải nghiền ngẫm trong nhiều
giờ sự tinh tế trong câu trả lời của Marguerite, và tự an ủi rằng chắc
chắn đó chỉ là một sự ngẫu nhiên - nhưng dù sao cũng cảm thấy bối rối!
Tương tự như vậy, khi bà Jacinthe Rosen, bạn thân nhất của mẹ tôi, nói
với Marguerite: “Mái tóc như của cháu chắc là không dễ chải” (Marguerite
có mái tóc bù xù như bờm sư tử), Marguerite đáp: “Cháu chẳng hiểu bà da
trắng nói gì cả.”

24. Tháng 5/1968 diễn ra cuộc biểu tình
rộng khắp của giới sinh viên Pháp, buộc chính quyền của tổng thống de
Gaulle phải giải tán Quốc hội và tổ chức bầu cử trước thời hạn.

25. Colombe có nghĩa là chim bồ câu.

Với
Marguerite, chủ đề chuyện trò ưa thích của chúng tôi là tình yêu. Tình
yêu là gì? Người ta yêu nhau như thế nào? Ai? Khi nào? Tại sao? Ý kiến
của chúng tôi rất khác nhau. Rất lạ là Marguerite có cái nhìn rất trí
tuệ về tình yêu, trong khi đó tôi là một cô gái lãng mạn không thể thay
đổi được. Bạn ấy thấy tình yêu là kết quả của một sự lựa chọn hợp lý
(kiểu www.sởthích.com), trong khi đó tôi thấy tình yêu là con đẻ của một
xung năng tuyệt vời. Ngược lại, chúng tôi có cùng ý kiến về mọi thứ:
yêu không được trở thành phương tiện, mà phải là mục đích.

Một chủ
đề nói chuyện ưa thích khác của chúng tôi là tương lai của số phận.
Cannelle Martin: bị chồng bỏ rơi và lừa dối, gả con gái cho một nhà tài
phiệt, động viên con trai lừa dối vợ, kết thúc cuộc đời ở Chatou trong
một căn phòng giá 8000 euro một tháng. Achille Grand-Fernet: trở thành
con nghiện heroin, đi cai năm hai mươi tuổi, tiếp quản doanh nghiệp làm
bao bì nhựa của bố, cưới một cô gái tóc vàng do tẩy màu, sinh ra một
thằng con trai bị tâm thần phân liệt và một đứa con gái mắc chứng chán
ăn, trở thành bợm rượu, chết vì ung thư gan ở tuổi bốn lăm, v.v… Và nếu
các bạn muốn biết ý kiến của tôi, thì điều khủng khiếp nhất không phải
là chúng tôi chơi trò này, mà đó là: đây không phải trò chơi.

Khi
gặp Marguerite, tôi và mẹ tôi ở sảnh, ông Kakuro nói: “Chiều nay cháu
gái của chú sẽ đến nhà chú, các cháu có muốn đến chơi không?” Mẹ tôi
nói: “Vâng, vâng, tất nhiên rồi” trước khi chúng tôi kịp nói gì, vì mẹ
tôi thấy đã gần đến lúc chính mẹ phải đi xuống tầng dưới. Và chúng tôi
đến nhà ông Kakuro. Cháu gái của ông Kakuro tên là Yoko, là con gái của
cô Elise, cô Elise là con gái của chị ông Kakuro, tức là bà Mariko. Yoko
năm tuổi. Đó là cô bé xinh nhất trên trái đất! Cực kỳ đáng yêu nữa. Nó
nói véo von, líu lo, cười rúc rich, nó cũng nhìn mọi người với vẻ tốt
bụng và cởi mở như ông trẻ của nó. Chúng tôi chơi trốn tìm, và khi
Marguerite tìm thấy nó trong một cái tủ ở bếp, nó đã cười đến mức vãi
đái ra quần. Sau đó, chúng tôi ăn bánh gatô sôcôla và nói chuyện với ông
Kakuro, con bé nghe chúng tôi nói chuyện, nhìn chúng tôi rất hiền lành
bằng đôi mắt to (có cả sôcôla dính trên lông mày).

Tôi nhìn con bé
và tự hỏi: “Liệu nó có trở thành như những người khác không?” Tôi cố
tưởng tượng ra nó khi lớn thêm mười tuổi, chán đời, đi bốt cao, miệng
ngậm điếu thuốc lá, và thêm mười tuổi nữa, trong một không gian nội thất
được khử trùng, chờ đợi con cái trở về trong vai trò là người mẹ tốt và
người vợ Nhật Bản. Nhưng không ổn.

Khi đó tôi cảm thấy vô cùng
hạnh phúc. Lần đầu tiên trong đời tôi gặp một người mà số phận không thể
đoán trước được, một người mà những ngả đường của cuộc đời vẫn đang
rộng mở, một người đầy sức sống và nhiều khả năng có thể xảy ra. Tôi tự
nhủ: “Ồ, đúng, Yoko, mình muốn nhìn thấy con bé lớn lên” và tôi biết
rằng đó không chỉ là một ảo tưởng vì nó còn nhỏ, bởi vì chưa một đứa trẻ
nào trong số con của bạn bè bố mẹ tôi đem lại cho tôi ấn tượng đó. Tôi
cũng tự nhủ rằng ông Kakuro hẳn cũng như vậy khi còn nhỏ, và tôi tự hỏi
liệu khi đó có ai nhìn ông ấy như tôi nhìn Yoko không, vừa thích thú,
vừa tò mò, trong khi chờ xem con bướm thoát ra khỏi kén, và vừa không
biết, lại vừa tin vào hoa văn trên đôi cánh của nó.

Thế là tôi tự đặt câu hỏi: Tại sao? Tại sao là những người này, chứ không phải những người khác?

Và
thêm một câu hỏi nữa: Còn tôi? Số phận của tôi có hiện rõ trên trán tôi
không? Nếu tôi muốn chết, thì đó là vì tôi tin vào số phận.

Nhưng
liệu trong vũ trụ của chúng ta có tồn tại khả năng trở thành cái mà
hiện tại chưa thấy không… liệu tôi có biết nắm lấy nó và biến cuộc sống
của tôi thành một khu vườn khác với khu vườn của cha ông tôi không?

8

Địa ngục

Lúc bảy giờ, cảm giác như sắp chết đến nơi, tôi đi lên tầng năm, vừa đi vừa cầu mong bị gãy khớp chân để khỏi phải gặp ai.

Sảnh không một bóng người.

Cầu thang không một bóng người.

Thềm trước nhà ông Ozu không một bóng người.

Sự
vắng lặng đó lẽ ra phải làm tôi vừa ý, nhưng lại làm dâng lên trong tôi
một linh cảm tối tăm và bỗng nhiên tôi có ý muốn không kìm nén được là
bỏ chạy. Tôi chợt thấy căn phòng u ám của mình trở thành nơi ẩn náu êm
ái và sáng sủa, và tôi thoáng buồn khi nghĩ đến Léon đang nằm dài trước
cái tivi, đồ vật mà tôi thấy không còn quá bất công nữa. Rốt cuộc tôi có
gì để mất? Tôi có thể quay gót, đi xuống cầu thang, trở lại phòng mình.
Chẳng còn gì dễ dàng hơn. Không có gì hiển nhiên hơn, ngược lại với bữa
ăn gần như phi lý tối hôm nay.

Một tiếng động trên tầng sáu, ngay
trên đầu tôi, cắt ngang suy nghĩ của tôi. Vì sợ, tôi toát mồ hôi ngay
lập tức - may ghê - và tôi ấn mạnh nút chuông mà không hiểu vì sao lại
làm động tác ấy.

Thậm chí tim tôi chưa kịp đập dồn dập: cánh cửa đã mở ra.

Ông Ozu đón tôi bằng nụ cười thật tươi.

- Chào bà! - ông ấy lớn tiếng chào với vẻ vui tươi có thể nói là không chút giả tạo.

Thật khủng khiếp như vừa rơi xuống địa ngục, tiếng động trên tầng sáu đã rõ ràng: ai đó vừa đóng cửa.

- Vâng, chào ông, - tôi nói và gần như chen lấn chủ nhà để đi vào.

- Cho phép tôi được giúp bà, - ông Ozu nói và tiếp tục cười.

Tôi đưa túi xách của mình cho ông ấy, mắt nhìn lướt qua phòng ngoài rộng mênh mông. Ánh mắt tôi chạm phải một thứ.

9

Vàng mờ

Ngay đối diện với cửa ra vào, trong luồng tia sáng, có treo một bức tranh.

Hoàn
cảnh thế này: tôi là Renée, năm mươi tư tuổi và có vết chai ở chân,
sinh ra trong bùn bẩn và số phận được định đoạt sống ở đó, tôi đến ăn
tối ở nhà một người Nhật Bản giàu có ở tòa nhà mà tôi làm gác cổng, vì
lỗi lầm duy nhất là đã giật nảy mình khi nghe thấy một câu trích từ tiểu
thuyết Anna Karénine, tôi, Renée, rụt rè và sợ hãi đến tận xương tủy,
cũng như ý thức được đến mức suýt ngất về điều bất lịch sự và sự xúc
phạm khi tôi có mặt ở nơi này, nơi mà mặc dù có thể bước vào được về mặt
không gian, nhưng cũng là một thế giới không phải của tôi và không chấp
nhận những người gác cổng, tôi, Renée, vậy là tôi làm như vô ý đưa mắt
ra phía sau ông Ozu, nhìn theo tia sáng chiếu vào bức tranh nhỏ lồng
trong khung bằng gỗ sẫm màu.

Chỉ khi thấy được tất cả vẻ lộng lẫy
của Nghệ thuật, người ta mới giải thích được vì sao ý thức về sự thiếu
tư cách của tôi chợt biến mất khi ngây ngất trước cái đẹp. Tôi không còn
nhận ra mình nữa. Tôi đi vòng quanh ông Ozu, hầu như bị bức tranh hút
hồn.

Đó là một bức tranh tĩnh vật, miêu tả một chiếc bàn với bữa
ăn nhẹ gồm sò và bánh mì. Ở phía trước, trong chiếc đĩa bằng bạc, một
quả chanh đã gọt vỏ một nửa và một con dao có cán chạm trổ. Phía sau,
hai con sò ngậm miệng, một tia lấp lánh của vỏ sò mà lớp xà cừ lộ rõ và
một chiếc đĩa bằng thiếc bên trong chắc là đựng hạt tiêu. Ở giữa là một
cốc thủy tinh nằm lăn lóc, một chiếc bánh mì nhỏ lộ phần ruột màu trắng,
bên trái là một chiếc cốc to, nửa cốc đựng một thứ chất lỏng màu nhợt
và ánh vàng, lõm xuống như một cái vòm lộn ngược, chân cốc rộng và hình
ống được trang trí bằng những viên thủy tinh hình tròn. Gam màu đi từ
vàng đến đen. Đáy bằng vàng mờ, hơi bẩn.

Tôi là một người cực kỳ
hâm mộ tranh tĩnh vật. Tôi đã mượn ở thư viện tất cả các tác phẩm trong
kho tranh ảnh và chọn ra những bức kiểu này. Tôi đã đi các bảo tàng như
Lourve, Orsay, bảo tàng Nghệ thuật hiện đại và tôi đã xem - phát hiện và
thán phục - triển lãm của Chardin năm 1979 ở Petit Palais. Nhưng bất kỳ
tác phẩm nào của Chardin cũng không giá trị bằng một bức tranh bậc thầy
duy nhất của hội họa Hà Lan thế kỷ mười bảy. Tranh tĩnh vật của Pieter
Claesz, Willem Claesz-Heda, Willem Kalf và Osias Beert là những kiệt tác
của thể loại này - và nói ngắn gọn là những kiệt tác mà tôi sẵn sàng
đánh đổi tất cả hội họa Ý thế kỷ mười lăm không chút do dự.

Mà bức tranh này, cũng không do dự, chính là một tác phẩm của Pieter Claesz.

- Đây là bản sao, - ông Ozu nói; ông ấy đứng ngay sau lưng tôi, nhưng tôi đã hoàn toàn quên mất ông ấy.

Con người này cứ phải làm tôi giật nảy người nữa sao.

Tôi giật nảy mình.

Sau khi đã trấn tĩnh lại, tôi định nói gì đó kiểu như:

- Đẹp quá, - lời nói này với Nghệ thuật cũng giống như giải quyết cho với vẻ đẹp của ngôn ngữ.

Khi đã làm chủ được mình, tôi định tiếp tục đóng vai người gác cổng đầu óc chậm chạp bằng cách nói câu:

- Bây giờ có cái gì mà người ta không làm được đâu (để đáp lại câu: đây là bản sao).

Và
tôi cũng định giáng một đòn quyết định để đập tan hoàn toàn mối nghi
ngờ của ông Ozu và thiết lập sự hiển nhiên mãi mãi về trình độ thấp kém
của tôi:

- Mấy cái cốc kỳ cục quá.

Tôi quay người lại.

Những từ: - Bản sao của cái gì? mà tôi bỗng nhiên cho rằng thích hợp nhất lại bị nghẹn trong họng tôi.

Thay vì nói như vậy, tôi lại nói:

- Đẹp làm sao.

10

Sự tương đồng nào?

Sự
thán phục của chúng ta khi đứng trước một số tác phẩm là do đâu mà có?
Sự ngưỡng mộ được sinh ra ngay từ cái nhìn đầu tiên và sau đó, trong khi
kiên nhẫn tìm hiểu lý do, nếu chúng ta phát hiện rằng tất cả vẻ đẹp đó
là kết quả của một kỹ thuật điêu luyện vốn chỉ lộ ra khi ta quan sát kỹ
nét vẽ biết phối hợp bóng tối và ánh sáng, thể hiện lại bằng cách làm
tôn lên các hình thức bố cục - tính chất trong suốt quý giá của thủy
tinh, ánh lấp lánh của vỏ sò, sự mượt mà tươi sáng của quả chanh -, thì
điều đó không làm mất đi, cũng không giải thích được bí ẩn của sự thán
phục đầu tiên.

Đó là một câu đố luôn luôn mới: các tác phẩm vĩ đại
là những hình thức đầy ấn tượng bằng thị giác đạt tới niềm tin vào sự
tương hợp phi thời gian trong chúng ta. Dưới dáng vẻ riêng do tác giả
tạo ra, ở vị trí phụ sau tài năng cá nhân, chúng tạo thành muôn mặt tài
năng chung, - sự hiển nhiên này có cái gì đó xáo động sâu sắc. Có sự
tương đồng nào giữa tranh của Claesz, Raphael, Rubens và Hopper? Mặc dù
chủ đề, chất liệu và kĩ thuật rất phong phú, bất chấp tính chất vô nghĩa
và phù du của những cuộc đời vốn luôn luôn tất yếu chỉ thuộc về một
thời đại duy nhất và một nền văn hóa duy nhất, cho dù mọi cách nhìn đều
là độc nhất, bao giờ cũng chỉ cho người ta nhìn thấy cái mà cấu tạo của
chúng cho phép và đau khổ vì cái tính nghèo nàn, nhưng tài năng của các
họa sĩ vĩ đại đã đi sâu vào tận tâm của bí ẩn và lấy ra được từ đó, dưới
những lớp vỏ bề ngoài khác nhau, cùng một hình thức cao đẹp mà chúng ta
tìm kiếm trong một sản phẩm nghệ thuật. Có sự tương đồng nào giữa tranh
của Claesz, Raphael, Rubenr và Hopper? Không cần phải tìm kiếm, con mắt
thấy ở đó một hình thức tạo nên cảm giác về sự tương hợp, bởi vì hình
thức đó xuất hiện ở mỗi người như chính bản chất của cái Đẹp, không có
biến dị hay ngoại lệ, không cần bối cảnh hay nỗ lực. Thế nhưng, trong
tranh tĩnh vật vẽ quả chanh, không chỉ đơn giản là nét vẽ điêu luyện làm
nảy sinh cảm giác về sự tương hợp, cảm giác rằng cái đó phải được sắp
đặt kiểu này, cho phép cảm nhận được sức mạnh của các đồ vật và tác động
qua lại giữa chúng, cho phép cảm nhận sức mạnh của các đồ vật và tác
động qua lại giữa chúng, cho phép nhận thấy mối liên kết chặt chẽ giữa
chúng và những từ trường hút hay đẩy chúng, mối liên hệ không thể tả
bằng lời nổi chúng lại với nhau và tạo ra một sức mạnh, thứ sóng điện từ
bí mật và không thể giải thích được, được sinh ra từ những trạng thái
căng và cân bằng của hình dáng- gây cảm giác về sự tương hợp, thể hiện
cách bài trí đồ vật và những món ăn đã đạt tới tính phổ biến mà vẫn mang
nét riêng biệt: đạt đến tính chất phi thời gian của hình dạng tương
hợp.

11

Sự tồn tại không có độ dài

Nghệ
thuật dùng để làm gì? Để đem lại cho chúng ta ảo tưởng ngắn ngủi nhưng
sáng chói về cây hoa trà, bằng cách mở ra trong thời gian một khoảng
trống cảm xúc dường như không đơn giản là logic của động vật. Nghệ thuật
ra đời như thế nào? Nó được sinh ra từ khả năng khắc vào giác quan của
trí óc. Nghệ thuật làm gì cho chúng ta? Nó giúp chúng ta diễn tả và thể
hiện cho người khác thấy cảm xúc của mình, sau đó khắc lên những cảm xúc
đó dấu ấn của sự vĩnh cửu có trong tất cả các tác phẩm thể hiện được
toàn bộ xúc cảm của con người qua một hình thức đặc biệt.

Dấu ấn
của sự vĩnh cửu… Những món ăn đó, những chiếc cốc đó, những tấm thảm đó,
những viên thủy tinh nói với chúng ta về cuộc sống nào đã qua? Vượt ra
ngoài giới hạn của bức tranh, chắc chắn là sự náo nhiệt và buồn phiền
của cuộc sống, cuộc chạy đua mệt mỏi không ngừng nghỉ và vô ích với các
dự định- nhưng bên trong lại là trọn vẹn một giây lát ngừng lại, bứt ra
khỏi thời gian ham muốn của con người. Sự ham muốn của con người. Chúng
ta không thể ngừng ham muốn, chính điều đó đề cao chúng ta và giết chúng
ta. Ham muốn! Nó mang ta đi và hành hạ ta, bằng cách hàng ngày đưa
chúng ta đến chiến trường nơi chúng ta đã bị thua hôm qua, nhưng dưới
ánh mặt trời chúng ta lại cảm thấy dường như đó là một mảnh đất để chinh
phục, ra lệnh cho chúng ta xây dựng những đế chế mà rồi tất yếu trở
thành cát bụi, trong khi ngày mai chúng ra sẽ chết, như thể hiểu biết
của chúng ta về sự sụp đổ sắp tới của chúng không có gì quan trọng đối
với cơn khát xây dựng của chúng trong hiện tại, truyền cho chúng ta
nguồn lực để muốn thèm cái mà chúng ta không thể có và ném chúng ta, vào
lúc sang sớm, lên bãi cỏ phủ đầy xác chết, giao cho chúng ta tới tận
khi chết những dự định sớm hoàn thành và cũng sớm lại sinh ra. Nhưng sức
sẽ kiệt nếu không ngừng ham muốn… Chúng ta nhanh chóng khao khát một
thú vui mà không phải tìm kiếm, chúng ta mơ ước về một trạng thái sung
sướng không có khởi đầu, cũng không có kết thúc, trong đó cái đẹp không
phải là mục đích, cũng không phải là dự định, mà trở thành chính sự hiển
nhiên của bản chất chúng ta. Trạng thái đó là Nghệ thuật. Bởi vì tôi có
phải bày biện cái bàn đó không? Có phải tôi thèm khát những món ăn đó
nên phải nhìn chúng không? Ở đâu đó, ở nơi nào đó, ai đó muốn bữa ăn
này, khao khát thứ nước khoáng trong suốt này và muốn tận hưởng niềm vui
được chạm lưỡi của mình vào vị mặn mịn màng của món sò vắt chanh. Dự
định này là cần thiết, thêm vào hàng trăm dự định khác và làm phát sinh
hàng nghìn dự định nữa, mong muốn được nấu và thưởng thức một bữa sò -
dự định của người khác, đúng thế, để bức tranh có thể thành hình.

Nhưng
khi chúng ta nhìn một bức tranh tĩnh vật, khi chúng ta thích thú mà
không nhìn nó từ vẻ đep của các đồ vật được tôn lên trong trạng thái
tĩnh qua cách thể hiện, thì chúng ta tận hưởng cái mà chúng ta không cần
phải thèm khát, chúng ta ngắm cái mà chúng ta không phải thèm muốn. Do
đó, vì tranh tĩnh vật thể hiện một vẻ đẹp hợp với ham muốn của chúng ta
mà không nằm trong bất cứ dự định nào của chúng ta, bởi vì nó dâng hiến
cho chúng ta mà chúng ta không muốn nó, nên nó là hiện thân của tinh
hoa. Nghệ thuật, hay sự xác thực của tính phi thời gian. Trong cách cảm,
không có sự sống cũng như vận động, hóa thân một khoảng thời gian không
có dự định, một sự hoàn thiện dứt khỏi độ dài của thời gian và tính
tham lam mệt mỏi của nó - một thú vui không ham muốn, một sự tồn tại
không có độ dài thời gian, một vẻ đẹp không ý muốn.

Bởi vì Nghệ thuật, đó là cảm xúc khi không có ham muốn.