Gió lẻ

Tại sao người ta không nhìn thấy mình khi mình còn sống?

- Lời của một con ma

Trận
mưa ban trưa đã vẽ lên kính trước chiếc xe tải Landu một mùa gió lẻ. Lá
me rơi tầm tã trên mặt kính. Cái gạt nước không làm sao khỏa sạch được
những chiếc lá nhỏ mong manh. Người lái xe chồm người đu đưa bên cửa,
gạt lá rơi theo tiếng chửi thề lóc cóc. Cái khăn úa màu dầu nhớt trên
tay ông ta mở ra trước mắt em bức tranh chợ Cỏ giãy giụa trong buổi xế
tàn ngày.

Hai dãy nhà bên đường chạy chưa ngút tầm mắt thì nín bặt
vì quãng đồng bỏ hoang. Chợ chiều gì cũng héo, nắng sau mưa héo chiếu
xiên trên rau củ héo, và những mảnh thịt cũng héo tái tê dưới tiếng vo
ve no say của lũ ruồi. Những người đàn bà đang ngồi bên sạp hàng của
mình ngáp ơi hời qua môi khô. Trong tiếng thở dài của chợ Cỏ, em không
nghe được hơi nước bay lên.

Một người thanh niên khác trên chiếc
xe tải đã chuyển những hủ dưa cải cuối cùng xuống chợ. Anh ta mở cửa xe,
ùa vào em cái mùi chua khẳm, anh lay tay em, tới chợ Cỏ rồi, giùm ơn
thức dậy, xuống xe.

Em lặng lẽ thò tay vào túi lấy ra thêm một ít
tiền. Tim anh ta đập mạnh. Lần này không phải vì tiền, mà vì ngạc nhiên.
Thực ra cô muốn đi đâu, anh ta hỏi. Em nhìn anh một chút rồi nhắm mắt,
em cũng không biết mình đi đâu hay sau đây anh ta sẽ đi đâu. Em thích
ngồi đây, trên cái nệm ghế dường như đã rách, đùi em chạm vào khung
thép, một khối mùi hổn độn chênh chao chung quanh, nhưng em thấy dễ chịu
vì không buồn nôn.

Hôm qua từ Xuyên Mỹ tới thành phố, trên chiếc
xe khách nhỏ và chật, em lại bị nôn, khi người lơ xe yêu cầu hành khách
xuống một cái chợ xã hiu hắt, “bà con an tâm, tụi này chạy đi vá vỏ chút
rồi quay lại đón”. Những cọng mì từ miệng em tuôn ra, lộn trái dạ dày.
Trong đám hành khách nhếch nhác bị bán rẻ dọc đường, có bà cụ kêu mèn
đét ơi rồi xoa dầu vào thái dương em, bùi ngùi, “con nhỏ say xe thiệt
tội”, mùi cốt trầu từ hai túi áo bà ấm sực. Em thấy cổ họng mình không
cong lên nữa.

*

*     *

Họ không còn nhớ màu của nắng,
hay phía của mặt trời rơi, vào buổi chiều chiếc xe tải rời một cái quán
ăn bên ngã ba đường đi chợ Cỏ. Chẳng biết được hôm đó có điềm báo nào
không, nhện sa trước mặt, hay con chim nhỏ bay lạc vào cabin, hay họ đã
làm vỡ một cái tách trong quán nhỏ… trước khoảnh khắc cô gái xuất hiện
trước đầu xe, áo cũ nhàu, tóc xõa trên cái cổ mảnh khảnh trắng nhợt.

Cô
đứng chắn ở đó, gã nóng nảy nhấn còi. Cô vẫy một tờ giấy bạc xanh. Tiền
lung liêng cất tiếng, nó nói rằng con nhỏ này có tôi, và nó muốn đi
cùng, trên chiếc xe tải cũ nát, chở những hủ dưa cải từ thành phố đi chợ
Cỏ.

Hôm ấy gió lẻ bắt đầu ướm chân vào mùa. Khi mở cửa cho khách
vào xe, gió vẽ một vệt lạnh lên gương mặt đen đúa của Dự. Cậu ta làu
bàu, “lạnh thấy mẹ…”. Cậu ta lân la hỏi, em quen ai ở chợ Cỏ, nhưng cô
gái đã ngủ rồi. Có thể cô không ngủ, nhưng cô nhắm mắt để khỏi trả lời,
cái ba lô nhỏ màu lông chuột ghì chặt trong lòng. Gương mặt, bàn tay, và
tất cả chi tiết trên người cô toát ra một vẻ câm lặng.

*

*     *

Có
vài câu hỏi bình thường mà người ta hay dùng để minh họa cho trò ảo
thuật, thí dụ như nhà em ở đâu, sao lại đi lang thang bụi đời như vầy?
Bộ không còn người thân nào? Em bệnh gì mà người em xanh rờn vậy? Em
muốn đi đâu? Ai chờ em ở đó? Em tên gì?

Những dấu hỏi bầu bĩnh trùm lên mũi dao, và người ta chỉ cảm nhận sự sắc nhọn của dao khi nó bắt đầu chạm vào da thịt.

*

*     *

Gã
gọi cô là Á. Cái tên sinh ra từ vụ tai nạn nhỏ, gã đã lơ đãng dập cửa
trong lúc hỏi cô tên gì, tay cô bị kẹt trong đó, và cô thét lên “Á!”.
Đầu ngón tay trỏ của cô bẹp dúm và chỉ năm phút sau, nó sưng phù. Cô gái
không khóc, dù đau lả. Gã áy náy định xoa dầu, nhưng cô lắc đầu, cô
ngậm ngón tay đau cho đến khi nó cũng ướt đầm đìa, tê dại.

Cô vẫn
câm lặng. Mà cô thì đi với họ đã hai ngày, và cuộc đi này có lẽ còn dài.
Cô cần có một cái tên, để lúc gọi ăn cơm, lên xe hay xuống xe. Nhưng
sau vài ngày, gã thấy tên cô có gì không ổn, nghe như tiếng kêu thét đau
đớn, như một nỗi bàng hoàng, và nó gợi nhớ cái lỗi bất cẩn của gã,
trong khi vết thương đã gần như lành lặn. Chiều đó ăn cơm xong, gã bất
ngờ gọi:

- Mỹ Ái, lên xe!

Quà tặng đầu tiên làm cô mỉm cười.

*

*     *

Em
có nhiều tên, ở rẫy bắp trong Mai Lâm, người ta gọi em là Lạc, trên
những nẻo đường em đã đi qua, trẻ con gọi Câm ơi còn người lớn hỏi, “Em
Cưng, đi đâu anh chở?”. Tối hôm kia, trong một nhà chờ xe buýt bên
đường, tên em là Lam. Người thảng thốt Lam ơi là một thanh niên mềm nhừ
vì say. Cả tiếng kêu cũng xiêu vẹo, rã rời. Trong cái chuỗi lắp bắp trên
môi là nỗi nhớ. Xe đạp. Chuyến đi. Đèo Mụ Mị. Gác chân nhau ngủ trong
sương. Em nghĩ anh ta đang nói nhảm, anh ta không nói về mình, nên thản
nhiên lấy mắt buộc những sợi mưa mỏng và dai ngoài kia. Rượu đã thấm tới
lưng, nên lưng cũng không giữ gã trai đang ngày càng cong khẳm.

- Bữa ở trên đèo, tụi nó có tới sáu thằng. Mình đâu có bỏ chạy, mình chỉ tìm người tới giúp.

Gần
như anh ta không giữ được cái đầu mình nữa, nó sắp rụng khỏi cổ. Cả
người anh ta ngấm nước mưa, rượu và nỗi buồn, tất cả đã ướt đẫm tới
xương. Chúng pha loãng máu, và trái tim mệt mỏi kia phải đẩy đưa từng
dòng trong vắt. Em quẩy túi lên vai, em sợ cái cách chảy trôi tuột, trơn
lẫy của những dòng máu loãng.

Em bỏ đi, chân sau đạp chân trước
xước cả giày. Cảm thấy từ gót chân này một cơn đau nhói chầm chậm dâng
lên. Như em chính là người tên Lam.

Mỹ Ái dường như chỉ là cái tên bất chợt. Em thích vì với em, nó không có quá khứ, không có nỗi buồn.

*

*     *

Cô
gái ở lại cabin, bắt đầu từ hôm nôn trong một quán ăn, khi Dự bả lả nắm
một cánh tay chi chít sẹo ghẻ và đắm đuối bảo một cô phục vụ là đêm qua
anh đã chiêm bao thấy em, và chập chờn cả đêm, ướt đẫm cả đêm, “Anh
thấy nhớ em khủng khiếp…”. Cô rơi đũa, cong người bỏ chạy ra sau quán
rồi loay hoay lên xe, không xuống nữa. Cô dường như chọn cái khoảng
không chưa đầy hai mét vuông đó làm nhà.

Dự hơi sửng sốt, “đại ca,
con nhỏ đó không bình thường…”. Gã tọng một đũa rau vào miệng, ngốn cả
lời của chính mình, “nó không chịu được chú mày nói dóc”.

- Vậy mắc mớ gì nó ói?

- Đi hỏi nó.

- Đại ca giỡn, nó câm mà.

- Thì thôi.

Bằng
cách dựng chuyện tầm phào, đồn đoán và bịa đặt, mỗi ngày họ bỏ ra một
vài ý nghĩ, nói một vài câu về cô. Điều đó làm gã hơi ngạc nhiên, cuối
cùng thì gã và Dự cũng có mối quan tâm chung.

Gã mua chiếc Landu
này năm năm trước, với giá bảy mươi ba triệu, số tiền của hai mươi mốt
năm làm bốc vác trong một nhà máy nước đá, lơ xe, phụ xế, và ôm vôlăng
ăn gửi nằm nhờ trên những con đường. Chủ cũ tặng kèm một phụ xế tóc dài
phủ mắt, đen quắt vì nắng và vì ngại tắm, già trước tuổi, tên Dự. Gã
không cần Dự, nhưng chiếc xe tải thì cần, cậu ta thuộc cái tiếng xùng
xèng kia phát ra từ đâu và mùi khét đó sẽ buộc họ dừng lại bao lâu, để
sửa. Nếu nửa đường chiếc xe bỗng nghẹn ngào và chết máy, Dự ngó quanh
hoang mang, trời ơi chắc muỗi xé xác tui quá, gã phải hiểu là đêm nay sẽ
ngủ ở đây.

Năm năm đi với nhau, gã vẫn coi Dự là một hạt cơm
nguội rời. Gã không cần gia đình nên không bao giờ xây dựng một gia
đình. Đôi lúc tắm chung cũng không thèm nhìn vào cơ thể nhau. Gã có cuộc
sống riêng, giấc mơ riêng và người đàn bà của mình vào những tối.

Nhưng
cô gái mang lên xe gã quá nhiều bí ẩn và bất thường. Cứ nhìn cô gái
xanh mét sau trận nôn mà không nén lòng được cứ phải buộc miệng, “nhìn
con nhỏ ma quái quá…”.

*

*     *

Em luôn có cảm giác
mình nôn ra máu. Cứ sau mỗi trận nôn, người em rã ra, kiệt sức, không
nghe tiếng tiếng máu chảy, tim thì cứ co bóp khan. Em thấy mình rất gần
bờ chết, chỉ cách một gót chân thôi, em sẽ rơi vào dòng nước đen ngòm,
rồi thì chìm xuống, mãi mãi. Hôm gặp lại cha, từ trường quay của chương
trình “Giã từ lưu lạc”, cha đưa em ghé qua nhà bác sỹ Lanh. Ông lật đật
khám soi với đầy đủ những xét nghiệm quan trọng. Ông hỏi em nôn gì khi
nảy, cha cười héo hắt, nhắc lại một bãi nôn khoai lang chua ngoét trước
mặt bao nhiêu khách mời. Ông bác sỹ cười, chắc là ăn nhiều khoai chướng
bụng không tiêu hóa được. Mà, cũng có thể do quá căng thẳng, xúc động,
thất lạc nhau bảy tám năm chớ đâu có ít. Rồi ông xoa đầu em, chú mà xúc
động, là chú ngứa mũi, nhảy mũi liên tục.

Hôm đó dường như ông
cũng xúc động, cha em nói cha vừa ký quyết định nào đó cho bệnh viện nào
đó, gương mặt bác sỹ rạng ngời. Ông âu yếm dúi vào tay em đơn thuốc,
“Chịu khó truyền đạm, cháu nó coi bộ suy nhược lắm. Anh nói nó đã từng ở
đâu, trong Mai Lâm hả? Trời, hồi đi thanh niên xung phong tôi có ở đó,
rừng thiêng nước độc lắm. Tội nghiệp cháu nó…”

Cái đơn thuốc làm cha tươi tỉnh và nhẹ nhỏm. Cha không biết đó chỉ là tờ giấy vô vọng, với những nét chữ đổ tháo vô vọng.

*

*     *

Gió
lẻ làm gã phải quan tâm nhiều tới chỗ ngủ. Bây giờ không thể bạ đâu nằm
đó, trên sạp hàng hay sàn xe. Không thể ngủ trong cơn đùa nghịch dẳng
dai của những cơn gió bị xé nhỏ bởi một bàn tay vô hình. Và từ khi lìa
nhau, gió dằn vặt con người bởi nỗi ly tan của chính nó. Những cơn buốt
lạnh chợt tới, chợt đi, thảng thốt. Đắp một tấm mền cũng là một cuộc
tranh đấu nhỏ, bởi không biết bao giờ gió sẽ tới, trong thời gian đó,
người ướt đẫm mồ hôi. Sự đùa cợt không bao giờ mệt mỏi. Đến mức người ta
mòn mỏi thiếp đi thì gió lại dựng họ dậy theo cái kiểu lướt thật chậm
từ chân lên đầu, như có một linh hồn, một bóng ma vừa đi qua âu yếm.

Để
trốn gió, gã nhận chở bất cứ loại hàng nào, với cái giá rẻ nhất đi tới
những người đàn bà của mình ở những điểm đến quen thuộc. Bằng cách đó,
từng mùa gió lẻ đã đi qua đời gã êm đềm. “Khỏi tốn tiền trọ…”, Dự cười
hinh hích, cậu ta nghĩ vậy. Dự xa xôi với gã bởi những điều như thế. Dự
trẻ, và ngơ ngác giữa cuộc đời ngơ ngác.

Nên dù nằm trong căn
phòng ấm sực, cậu ta vẫn trằn trọc với cái kiểu gió đêm nay, “con nhỏ
câm đó sao không chịu vô nhà…”. Sáng sau gặp lại, không biết cô gái có
bị gió làm xanh đi chút nữa. Hai chân có thể sẽ không duỗi thẳng ra
được, vì gió vào cabin và cô gái bị đông còng queo.

*

*     *

Rẫy
bắp ở Mai Lâm đón gió lẻ bằng những luống cây nghiêng ngửa. Vài ngọn
gió cô độc đã nghênh ngang đi qua rẫy tạo ra một cảnh tượng buồn cười,
chỗ thẳng chỗ xiên, rối bời. Buổi sáng thức dậy, gió làm những cây bắp
đã trổ cờ ngã rạp tạo một tầm nhìn thấu vô nhà ông Tám Nhơn Đạo. Em thấy
ông đang gội tóc cho bà vợ tật nguyền của mình. Bà nằm trên một cái ghế
dài, một tay ông đỡ cái đầu nặng trĩu của bà, tay kia làm dội nước, rót
dầu gội, rồi thì bàn tay to bè đó cũng chìm mất trong đống bọt trắng
xóa.

Buổi gió làm cho việc gội đầu diễn ra nhanh hơn. Ông Tám ẳm
vợ vô nhà, họ mất hút sau cái cửa tối. Em chậm rãi xoay người về phía
cây bằng lăng. Những chòm sao tím thắp trên cây đã bị gió lùa rụng đầy
đất. Từ lưu lạc, bầy sao bắt đầu nhuốm màu lam lũ, tả tơi.

Con Cò
từ trong nhà ông Tám băng xăng bái xái chạy ra, mớ lông trên mép còn
dính chút mỡ cháy. Nó vừa đi vừa sủa sững sốt, dù đã sủa suốt đêm qua,
dưới ánh sáng ban mai, cảnh vật trên rẫy trở nên xa lạ. Nóc căn chòi em ở
xù lên phơ phất, như tóc của một người vừa ngủ dậy.

Trong mớ âm
thanh quen thuộc của lũ kiến chạm chân trên đường rời tổ, của muôn vạn
cái lá dập xao xác, những giọt sương sẽ sàng rụng xuống, tu hú kêu vang
trong bờ sậy, có lẫn tiếng cây đang ứa nhựa hàn gắn vết thương, nơi nụ
hoa lìa.

*

*     *

Dự hay dậy sớm, lúc ngồi dậy với
cái lưng đau ê ẩm, cậu tung cửa chạy ngay tới chiếc Landu xem cô gái có
còn… sống. Dù cô đang ngủ cậu vẫn gọi cô dậy, xác nhận cô còn có thể mở
mắt, Dự nhoẻn cười, nói một câu vô nghĩa, “hên dã man…”.

Nhìn cô
sống, Dự cảm giác mình cũng sống, với những tia hy vọng ngập ngụa trong
lòng. Sự sống tồn tại trong mùa gió lẻ khắc nghiệt, ở nơi nào đó, chắc
bà nội cậu cũng đang thức dậy, hé mắt ứ hự chào ngày mới. Trong cơn cao
hứng, đôi lúc Dự đã đu lên vai gã, thân thiết như đứa em nghịch với anh
trai. Gã cau có, gã không thích những va chạm này.

Vì Dự căm ghét
những con đường. Những lúc dừng xe lại, chạy lại giở nón của một người
hành khất để tìm khuôn mặt già nua quen thuộc, Dự nguyền rủa con đường
đã mang bà nội cậu đi, bảy năm trước. Gã ngồi im lặng trên xe, nhìn cái
lưng trĩu thất vọng của Dự, và nghĩ, lựa chọn yêu thương con người đồng
nghĩa với việc mất mát những niềm vui. Đồng nghĩa với cái chết, sự lìa
bỏ, sự phản trắc, tan vỡ…

Gã thì yêu thương say đắm những con
đường. Chúng luôn tồn tại, sinh sôi tươi mới. Một con đường không có cái
chết. Một con đường luôn biết chờ đợi.

*

*     *

Em
thích nhìn gương mặt người chủ xe sau buổi cà phê sáng. Môi ông ngậm một
điếu thuốc lơ đãng, lên ngồi sau tay lái và im lặng một thoáng, trước
khi vào cuộc hành trình. Khói thuốc cùng những giọt cafe còn đọng trên
bộ râu tua tủa làm vẻ mặt của ông lung linh. Sau đó thì khuôn mặt chỉ
còn một sự trầm mặc quánh lại, và trên người ông chỉ còn nhịp điệu của
nỗi buồn.

Một con người buồn bã.

Mỗi lần qua một khúc quanh,
hay khi phải phóng tầm mắt xa về phía trước, em nhận ra nhịp tim của
ông giống hệt em, máu chảy về đó rất ơ hờ, lãnh đạm, tựa như không máu
cũng chẳng sao, tim vẫn lay đúng nhịp. Không có gì sau ngã rẽ này hay
phía trước kia, chờ đợi.

Người còn lại ngồi cạnh em thì ngược lại,
hơi thở của anh ta luôn rộn ràng. Anh háo hức chăm chút từng khoảnh
khắc, từng biến đổi cảnh sắc trên từng đoạn đường mà chiếc Landu cũ kỹ
đi qua.

*

*     *

Cô gái không còn tiền, buổi chiều
mua cho cô hộp cơm, gã nghĩ tới chuyện để cô xuống chợ Mỹ Đức, nơi chút
nữa xe dừng lại giao những bó lác trói cua. Tới chợ thì trời tối, chủ
hàng bảo chờ sớm mai sẽ thanh toán tiền công. Gã lặng lẽ quẳng đôi giày
cô gái xuống xe, tiếp theo là túi xách và sau cùng là cô gái, bờ vai u
nhã lọt thỏm trong bàn tay gân guốc, chai sạn. Dự nhìn thấy hơi có chút
bất nhẫn, ‘tội nghiệp con nhỏ…”.

Cô gái như biết trước kết cuộc
này, nên dạt đi nằm bên thềm chợ. Cô co lại trong gió lẻ, vẫn cái vẻ nín
nhịn câm lặng nhưng vì chợ rộng quá nên ngó nhỏ nhoi, tha thủi. Gã cố
không nhìn về đó dù Dự cứ liên tục chắc lưỡi hít hà. Chuyển hết hàng thì
gần nửa đêm, Dự nói, “làm một giấc tại chỗ, lấy được tiền là dọt luôn,
khỏi mất công kiếm chỗ ngủ, đại ca…”. Cậu ta muốn nấn ná thêm, biết đâu
ông chủ sẽ nghĩ lại, vớt cô gái theo cùng.

Khoanh tròn trên một
sạp hàng tạp hóa, Dự thiếp đi trong hy vọng mong manh. Gã ngồi quanh đó,
hút thuốc đến mòn mỏi. Mới thiu thỉu, vẫn nghe gió lẻ rờn trên mặt thì
cô gái hét lên, nghe như một cái tách rơi vỡ xuống nền nhà:

- Lửa!

Gã
và Dự tốc chạy qua cánh cửa khói quặn đen ngòm. Dự không quên kéo cô
gái theo. Đi khỏi con đường hẹp bên hông chợ, một đám cháy đã nhói lên
trong kính chiếu hậu. Đêm ngưng đọng trên đường về. Gã thấy mộng mị,
tiếng thét của cô gái, đám cháy… Những tàn thuốc của mình đã gây tai
họa, gã giấu ý nghĩ đó vào lòng.

Sáng hôm sau, ti vi nói rằng chợ
Mỹ Đức cháy rụm, chỉ còn cái khung bê tông ám khói, hàng tỉ đồng hóa
thành tro bụi, họ đang tìm nguyên nhân. Gã gần như úp mặt vào tô hủ
tiếu, cắm cúi ăn. Dự hớn hở thấy mình thoát chết, cứ chống đũa thắc mắc:

- Ủa, tưởng đâu con nhỏ câm thiệt. Tự dưng phát lên nói là sao, trời?!

Người
có thể trả lời thì ngồi ngoài xe. Gã ngờ ngợ, không biết số phận đã làm
nên đám cháy đó hay chính cô gái muốn vậy. Giờ bỏ cô lại, biết đâu cô
sẽ kể cho ai đó nghe vụ cháy ở chợ Mỹ Đức. Cô có câm đâu.

*

*     *

Hồi
sáu tuổi, có lần em lén lấy dao cạo râu của cha để tỉa lông cho con chó
Lu Lu, không ngờ vì chuyện đó mà cha mẹ cãi nhau, cha chỉ vào em, hỏi
mẹ, từng từ khít như máu rỉ qua kẻ răng, “cô lấy thằng nào mà đẻ ra cái
thứ này?”. Mẹ em không trả lời, lẳng lặng vào phòng, khóa cửa trong. Ba
giờ sau cha tìm thấy mẹ em treo mình đung đưa trên xà nhà. Lưỡi trả lại
cho cuộc đời, bởi người không chấp nhận sự vô dụng của nó, nói mà chẳng
người nghe.

Em đứng nhìn mẹ, đái dầm vì sợ. Bà Chín ở bên cạnh bịt
mắt em, tay bà khô quéo không khép chặt được, trước khi vào phòng thay
quần áo, em vẫn thấy gương mặt bị biến dạng của mẹ. Khi em quay lại với
cái áo đầm mới màu vàng chanh, bà Chín bắt đầu khóc hức lên, chua xót,
“trời đất ơi, kiếp người sao mau như nấu gói mì tôm vậy…?”.

Suốt
hai ngày lễ tang của người đàn bà tuyệt vọng vì phát hiện mình bị ung
thư dạ dày, như cha em buồn bã kể, em ngồi dựa vách chỗ đặt quan tài của
mẹ, lặng thinh đốt giấy vàng mã, từ tay em lửa nối vào lửa, không bao
giờ tắt. Mặt em, tay em nóng rực như sắp tươm máu ra. Cuối ngày, bỗng bà
Chín níu cha em, hớt hải:

- Sao mấy ngày nay con nhỏ không nói năng gì?

Cha quay lại nhìn em, thoáng nhẹ nhỏm. Sự câm lặng cần thiết cho những bí mật.

*

*     *