Lời nói đầu

Chúng
ta đang chuẩn bị bước vào thế kỉ 21 với nhiều thay đổi lớn lao, với những tiến
bộ vượt bậc về khoa học kĩ thuật chưa từng có trong lịch sử loài người, đặc
biệt là hai xu hướng
căn bản: toàn cầu hóa nền kinh tế và toàn cầu hóa ngành công nghệ thông tin (CNTT).

Riêng
về tin học, với tốc độ phát triển tính từng này, đã là một đề tài sôi động trên
thế giới. Hầu hết báo chí các nước ngày nào cũng đều ít nhiều đề cập đến lĩnh
vực này. Không biết bao người đã từng hiểu biết sâu rộng, và cả hàng triệu
người chưa quen biết với máy tính, đang tranh luận công khai về xa lộ thông tin
này. Nhiều người vui mừng trước những thay đổi trọng đại đó, nhưng cũng có
không ít người băn khoăn, lo sợ: "Điều gì sẽ xảy đến với việc làm của
chúng tôi? Liệu con người có thoát khỏi cái thế giới vật chất hàng ngày để sống
bằng máy tính không?" Nhưng ở nước ta, xa lộ thông tin với đa số người vẫn
là chủ đề xa lạ.

Cuốn
sách The Road Ahead của Bill Gates, một nhân vật hàng đầu trên thế giới trong
lĩnh vực IT sẽ giúp các bạn tìm hiểu và chuẩn bị cho mình hành trang để bước
vào kỉ nguyên mới với niềm tin vững chắc chúng ta sẽ theo kịp đà tiến chung của
nhân loại.

Cuốn
sách đề cập tới nhiều vấn đề liên quan thiết thực đến mọi mặt trong cuộc sống
hành ngày của chúng ta, nêu lên những cơ hội chúng ta cần kịp thời nắm bắt, và
những vấn đề mà mỗi một người trong chúng ta, mỗi dân tộc phải đương đầu. Như
lời Bill Gates, đây không phải là cuốn tự truyện, càng không phải là bản giải
trình về kĩ thuật, mà đề tài chủ yếu của nó là bàn về tương lai. Bằng lối văn
giản dị và nghiêm túc, với cái nhìn lạc quan vốn có của một người đã đưa hãng
Microsoft thành một trong những công ty thành công nhất thế giới, Bill Gates sẽ
chỉ ra cho chúng ta nền kĩ thuật đang xuất hiện của Thời đại Thông tin sẽ biến
đổi cuộc sống của mỗi chúng ta như thế nào. Trong Lời tựa của cuốn sách, Bill
Gates có nói: "... tôi cố gắng viết quyển sách này sao cho mọi người đọc
đều có thể dễ dàng hiểu được... Tôi hi vọng nó sẽ kích thích sự hiểu biết, tranh
luận và những ý kiến sáng tạo về việc làm thế nào để chúng ta có thể tận dụng
được tất cả những gì chắc chắn sẽ diễn ra trong các thập niên tới!".

Vài nét về cuốn sách
"The Road Ahead"

Năm
1995, Gates cùng với Nathan Myhrvold, kĩ sư trưởng của Microsoft và Peter
Rinearson, trước cuốn The Road Ahead (đã được dịch sang tiếng Việt với tựa đề
Con đường phía trước) trình bày quan điểm về sự dẫn dắt xã hội bởi công nghệ
thông tin.

Được
phát hành tại Hoa Kỳ bởi nhà xuất bản Viking, tác phẩm này lọt vào danh sách
các sách bán chạy nhất (BestSeller) trên tờ New York Times trong tổng cộng 18
tuần lễ (trong đó nó dữ vị trí số một suốt bảy tuần lễ liên tục). Ngoài ra còn
được xuất bản tại hơn 20 quốc
gia trong đó riêng Trung Quốc đã bán được hơn 40 vạn bản. Năm 1996, trong khi
triển khai lại hình ảnh Microsoft trên Internet, Gates đã hiệu đính trọn vẹn tác phẩm
này để có thể phản ánh quan điểm của anh về mạng tương tác, coi đó là cột mốc
quan trọng trong lịch sử loài người. Kỳ tái bản này lại là một thành công khác
nữa. Gates đã hiến tặng toàn bộ lợi nhuận từ cuốn sách cho quỹ phi lợi nhuận
nhằm giúp các giáo viên trên khắp thế giới đưa máy tính vào lớp học của mình.

Trong
cuốn sách, ông viết một cách tin tưởng rằng mạng cơ sở hạ tầng số sẽ được xây
dựng kể cả mất đến 20 năm mới trở thành hiện thực. Số đông người nghi ngờ những
viễn cảnh tốt đẹp sẽ có trong tương lai nhưng trong cuốn sách Gates khẳng định
hi vọng đó là có thật và ông cố phác ra một cách cụ thể làm thế nào các cơ hội
của chúng ta trong tương lai có thể mở rộng được. Đối với những người sợ những
thay đổi từ những biến chuyển quan trọng, ông đảm bảo là dù những sự trục trặc
trong công việc thực tế sẽ xẩy ra, kết quả chủ yếu của những rối loạn này sẽ
làm cho người dân giàu có hơn, được giáo dục kĩ càng hơn và có quyền hành hơn.

Một
số người có thể không đồng ý với những điều ông viết trong sách và điều đó cũng
rất bình thường đối với Gates, vì ông hi vọng sẽ có những cuộc bàn luận hữu ích
về việc làm sao chúng ta có thể lèo lái được tương lai qua những hiểm họa không
lường trước được.

Thế
còn vai trò của Microsoft? Một giả thuyết về cuộc cách mạng Microsoft. Trong
sách, ông còn nói thêm, Microsoft không chỉ không có bất kì một lợi điểm đặc
biệt nào mà còn bị cản trở vì sự cồng kềnh của cấu trúc công ty và vì mức độ liên
quan với thế giới máy tính để bàn hiện nay.

Làm
thế nào mà Microsoft có thể tránh được kết cục lỗi thời như các công ty máy
tính khác trong giai đoạn kế tiếp? Microsoft tiến hành hàng loạt các giải pháp
khi có sự cố, lôi theo tài năng và đem ảnh hưởng sức mạnh của công ty mình ra
thị trường khiến thị trường chấp nhận những sản phẩm mới để người sử dụng có
những hệ điều hành và ứng dụng mới.

Lời tựa

Thời
gian hai mươi năm qua là một cuộc phiêu lưu kỳ thú đối với tôi. Sự việc bắt đầu
vào một ngày khi, còn là sinh viên năm thứ hai, tôi cùng với Paul Allen đang
đứng tại Quảng trường Harvard và nhìn chăm chú vào một bài viết về một dàn máy
điện toán đăng trên tạp chí Popular Electronics. Trong khi chúng tôi đọc một
cách say sưa bài báo về chiếc máy điện toán cá nhân thực sự đầu tiên đó, chúng
tôi chưa biết rồi nó sẽ được sử dụng như thế nào, nhưng có điều chúng tôi biết
chắc rằng nó sẽ thay đổi chúng tôi và cả thế giới máy điện toán, và chúng tôi
đã đúng. Cuộc cách mạng về máy điện toán cá nhân đã nổ ra và đã ảnh hưởng đến
hàng triệu con người. Nó đã dẫn dắt chúng ta đến những nơi mà trước đây chúng ta chỉ
mới tưởng tượng thấy.

Và
tất cả chúng ta lại dấn thân vào một hành trình vĩ đại khác. Chúng ta cũng
không biết trắc rồi nó sẽ dẫn dắt đến đâu, nhưng chúng ta chắc chắn rằng cuộc
cách mạng này sẽ cuốn hút nhiều người hơn và sẽ dẫn dắt tất cả chúng ta đi xa
hơn.

Những
thay đổi lớn lao sắp tới sẽ là cách con người liên lạc với nhau. Những lợi ích
và các vấn đề nảy sinh trong cuộc cách mạng thông tin sắp diễn ra này sẽ lớn
hơn rất nhiều so với những lợi ích mà cuộc cách mạng về máy điện toán cá nhân
đã mang lại.

Không
bao giờ có một bản đồ đáng tin cậy cho một vùng đất chưa một lần khai phá,
nhưng chúng ta có thể học được những bài học quan trọng từ trong sự sáng tạo và
phát triển của nền công nghiệp điện toán cá nhân trị giá trị giá 120 tỷ Mỹ kim này.

Máy
điện toán cá nhân - bao gồm các phần cứng, những ứng dụng trong kinh doanh, các
hệ thống trực tuyến, sự nối mạng Internet, thư điện tử, các công cụ đa phương
tiện, công cụ sáng tác, và các trò chơi - là nền tảng cho cuộc cách mạng sắp
tới.

Khi
nền công nghiệp máy điện toán cá nhân còn phôi thai, các phương tiện thông tin
đại chúng ít chú ý đến những gì đang diễn ra của ngành kinh doanh mới mẻ này.
Chúng tôi, những người đang bị máy điện toán và những khả năng đầy hứa hẹn của
chúng mê hoặc, không họ được người ta biết tới ngoài giới của chúng tôi ra, và
chắc chắn không được coi là một lớp người đại diện cho xu hướng phát triển mới.

Nhưng
cuộc hành trình mới hướng tới cái gọi là xa lộ thông tin này là một đề tài vô
tận cho các phương tiện thông tin đại chúng như truyền thanh, truyền hình, sách
báo, tạp trí, hội nghị và quảng cáo. Trong những năm qua, đề tài này đã từng
tạo nên niềm thích thú say mê cho cả bên trong lẫn bên ngoài ngành công nghiệp
máy điện toán. Niềm
say mê đó không chỉ có ở trong các nước đã phát triển, nó thậm chí còn vượt ra
ngoài phạm vi số đông những người sử dụng máy điện toán.

Hàng
ngàn người đã từng hiểu biết sâu rộng, và cả những người chưa quen biết với máy
điện toán, đang tranh luân công khai về xa lộ thông tin này. Sự hiểu lầm về kĩ
thuật này và những cạm bẫy có thể có của nó khiến tôi ngạc nhiên. Một số người
nghĩ rằng xa lộ này - hay còn gọi là mạng lưới này - đơn giản chỉ là mạng
Internet hiện có họăc khả năng phát cùng một lúc 500 kênh truyền hình như hiện
nay. Những người khác thì hi vọng hoặc no sợ rằng nó sẽ tạo ra những chiếc máy
điện toán cũng thông minh như con người. Những phát triển đó sẽ tới, nhưng đó
không phải là xa lộ.

Cuộc
cách mạng về thông tin liên lạc này chỉ mới bắt đầu. Nó sẽ diễn ra trong khoảng
vài ba thập liên, và sẽ cuốn hút vào nó những "ứng dụng" mới. Trong
khoảng vài năm tới, các chính phủ, các công ty, và các cá nhân có thể sẽ đưa ra
những quyết định lớn lao. Chúng sẽ tác động lên cách mà xa lộ sẽ phát triển,
ngoài ra còn nhiều lợi ích khác mà các quyết định đó sẽ mang lại. Điều tối quan
trọng là phải làm sao cho hầu hết mọi người - chứ không chỉ bao gồm các nhà
công nghệ, hoặc những ngưới đã ở trong ngành công nghiệp máy điện toán - tham
gia vào cuộc tranh luận với đề tài là nền công nghệ này sẽ được định hình như
thế nào.

Nếu
thực hiện được điều đó thì xa lộ này sẽ phục vụ cho mục đích của những người sử
dụng, và rồi nó sẽ nhận được sự chấp nhận rộng rãi và sẽ trở thành hiện thực.

Tôi
viết quyển sách này với mục đích là muốn góp phần vào cuộc tranh luận đó, và
tôi hi vọng rằng nó sẽ góp phần hướng dẫn lộ trình cho chuyến đi sắp tới. Tôi
thực hiện điều này với đôi chút bối rối.

Tất
cả chúng ta sẽ mỉm cười trước những tiên đoán trước đây mà nay nhìn lại thấy có
phần ngớ ngẩn. Bạn có thể lật nhanh tạp chí cũ Popular Science và hãy đọc về
các tiện nghi như máy bay trực thăng gia đình, và năng lượng hạt nhân với giá
rẻ mạt. Lịch sử chứa đầy những tấm gương khá mỉa mai - một vị giáo sư ở trường
đại học Oxford, người vào năm 1878, đã không còn coi đèn điện như là một công
cụ phục vụ tuyên truyền, một viên chức của Mỹ phụ trách cơ quan xét cấp bằng
sang chế phát mình, người vào năm 1899 đã yêu cầu giải tán cơ quan của ông ta bởi
vì "Tất cả những gì có thể phát minh đều đã được phát minh hết rồi".

Những
điều tôi viết trong quyển sách này là nghiêm túc, dù vậy, mười năm sau có thể
nó không phải như thế. Những gì tôi nói mà đã xảy ra đúng như vậy sẽ được coi
là hiển nhiên; còn những điều đã không xảy ra sẽ được coi là khôi hài.

Tôi
tin tưởng đường hướng sáng tạo của xa lộ sẽ chiếu rời, bằng nhiều cách khác
nhau, vào lịch sử của nền công nghiệp máy điện toán cá nhân. Tôi cũng kể đôi
điều về bản thân tôi, về ngôi nhà, và những câu chuyện của điện toán nói chung,
để giải thích vài quan liệm và rút ra các bài học của quá khứ. Những ai mong
đợi ở quyển sách này như một quyển tự truyện hay một bản luận thuyết về những
gì giống như sự may mắn mà tôi đã trải qua, sẽ thất vọng. Có lẽ, cho đến khi
nghỉ hưu, tôi sẽ nghĩ đến chuyện đó. Còn đề tài của cuốn sách này chủ yếu bàn
về tương lai. Những ai mong đợi quyển sách này là một bản giải trình về kĩ
thuật cũng sẽ thất vọng. Mọi
người rồi sẽ phải liên quan tới xa lộ thông tin, và mọi người sẽ hiểu được
những ứng dụng của nó. Vì thế cho lên, mục tiêu ngay từ đầu của tôi là viết một
quyển sách sao cho mọi người đọc đều có thể hiểu được.

Thời
gian dành để suy nghĩ và viết quyển con đường phía trước này lâu hơn thời gian
tôi dự tính nhiều. Quả thực, việc dự tính thời gian để viết quyển sách này cũng
khó chẳng kém gì việc đề ra trình tự phát triển một công trình soạn thảo phần
mềm đồ sộ vậy. Trước đây, tôi thích viết diễn văn và lúc đó tôi nghĩ một cách
ngây thơ rằng viết một cuốn sách cũng giống vậy thôi. Sai lầm trong suy nghĩ
của tôi cũng tương tự như sai lầm của những người phát triển phải tốn thời gian
lâu hơn gấp mười lần, và viết nó ra thì phức tạp hơn gấp hàng trăm lần. Lẽ ra
tôi phải biết điều đó sớm hơn. Để hoàn thành quyển sách này, tôi đã phải nghỉ
phép và nhốt mình trong căn phòng mùa hè cùng với chiếc máy điện toán cá nhân
của tôi.

Và
bây giờ thì nó đây rồi. Tôi hi vọng rằng nó sẽ kích thích sự hiểu biết, tranh
luận và những ý kiến sáng tạo và việc làm như thế nào để chúng ta có thể tận
dụng được tất cả những gì chắc chắn sẽ diễn ra trong thập niên tới.