CHƯƠNG 021

Tại Bữa sáng cầu nguyện của Quốc hội, thảo
luận về công nghệ sinh học ở Washington, bác sĩ Robert Bellarmino sốt ruột chờ
bài giới thiệu về mình kết thúc. Nghị sĩ Henry Waters, nổi tiếng dài dòng, vẫn
đang thao thao bất tuyệt.

“Bác sĩ Bellarmino rất
quen thuộc với chúng ta,” Ông ta nói. “trong vai trò một bác sĩ có lương tâm,
một con người của khoa học và một con người của Chúa, một con người có nguyên
tắc trong kỷ nguyên thực dụng, một con người chính trực trong kỷ nguyên theo
chủ nghĩa khoái lạc nơi mà chuyện gì cũng có thể xảy ra, nhất là trên kênh MTV.
Bác sĩ Bellarmino không chỉ là giám đốc của Tổng viện Y tế Quốc gia, mà còn là
một mục sư nhân dân của Nhà thờ Rửa tội Thomas Field ở Houston và tác giả cuốnĐiểm
xoay chuyển, cuốn sách nói về sự thức tỉnh tâm linh đối với thông điệp chữa
bệnh của Chúa Jesus. Và tôi biết - chà, ông ấy đang nhìn tôi và một tiếng nữa
ông ấy phải đến phòng nghị sự của Quốc hội rồi, vì vậy cho tôi giới thiệu,
người của Chúa và của nền khoa học của chúng ta, bác sĩ Robert A. Bellarmino.”

Điển trai và tự tin,
Bellarmino bước lên bục giảng. Chủ đề của hắn, theo như được in trong lịch
trình, là “Sự sắp đặt của Chúa dành cho nhân loại trong Di truyền học”.

“Tôi xin gửi lời cảm
ơn đến Nghị sĩ Waters và tất cả các bạn vì đã đến đây. Một vài người có lẽ thắc
mắc làm cách nào mà một nhà khoa học - nhất là một nhà di truyền học - lại có
thể tìm được tiếng nói chung giữa công trình của mình và lời dạy của Chúa.
Nhưng như Denis Alexander chỉ ra, Kinh Thánh không những nhắc nhở chúng ta rằng
Thiên Chúa, Đấng Tạo Hóa Vạn Vật, tách biệt với tạo vật của Người, mà còn nhắc
nhở chúng ta rằng mỗi thời khắc trôi qua, Người luôn chủ động trong việc duy
trì tạo vật. Do đó Thiên Chúa là người tạo ra ADN, là nguyên lý của đa dạng
sinh học trên hành tinh chúng ta. Đó có thể là lý do một số nhà phê bình về
chuyển đổi gien nói chúng ta không nên làm vậy, bởi vì nó liên quan tới vai trò
của Thiên Chúa. Một số học thuyết về sinh thái có quan điểm tương tự, cho rằng
thiên nhiên là thiêng liêng và bất khả xâm phạm. Những niềm tin như thế này tất
nhiên là niềm tin của tà giáo.”

Bellarmino ngừng một
chút để khán giả nhấm nháp từ ấy. Hắn đang tính xem có nên nói thêm về những
niềm tin tà giáo hay không, nhất là những tín ngưỡng tự nhiên mang bản chất
thần thánh mà một vài người gọi là “vũ trụ học California”. Nhưng không phải
hôm nay, hắn nghĩ. Tiếp tục thôi.

“Kinh Thánh nói cho
chúng ta biết rất rõ ràng, trong Sáng thế 1:28 và 2:15, Chúa đã trao cho loài
người nhiệm vụ này, trách nhiệm phải chăm sóc địa cầu và tất cả những sinh vật trên
trái đất. Chúng ta không đóng vai Chúa. Chúng ta phải chịu trách nhiệm trước
Chúa nếu chúng ta không phải là những quản gia có trách nhiệm chăm sóc những gì
mà Chúa đã trao cho chúng ta, trong tất cả sự huy hoàng và đa dạng sinh học của
chúng. Đây là nhiệm vụ mà Chúa đã trao cho chúng ta. Chúng ta là quản
gia của hành tinh này.”

“Chuyển đổi gien sử
dụng công cụ mà Đấng Tạo Hóa đã trao cho chúng ta để tạo ra những tác phẩm tốt
đẹp trên hành tinh. Mùa vụ không được bảo vệ thì bị sâu bọ ăn, còn không thì cũng
mất mùa vì sương giá và hạn hán. Chuyển đổi gien có thể ngăn ngừa chuyện đó, sử
dụng ít đất canh tác hơn cho một vụ, ít phải đụng đến đất hoang dã mà vẫn có
thể nuôi sống người đói. Chuyển đổi gien cho phép chúng ta ban bố sự hào phóng
của Chúa tới tất cả các sinh vật của Người theo ý Người. Những sinh vật được
chuyển đổi gien tạo ra insulin tinh khiết cho người tiểu đường, nhân tố đông
máu tinh khiết cho người bị chứng máu không đông. Trước đây những bệnh nhân này
thường chết vì bị nhiễm trùng. Chúng ta tạo ra được sự tinh khiết này tất nhiên
là nhờ ơn Chúa, có ai nói là không phải như vậy không?”

“Những nhà phê bình
phê phán rằng chuyển đổi gien không hợp với tự nhiên, bởi vì nó thay đổi cốt
lõi cơ bản nhất một sinh vật, bản chất sâu sắc và sâu thẳm của sinh vật đó.
Quan niệm đó thật khó hiểu và mang tính chất ngoại đạo. Sự thật là việc thuần
chủng cây cỏ và động vật, như đã diễn ra hàng ngàn năm nay, thực sự đã thay đổi
bản chất sâu sắc và sâu thẳm của mỗi sinh vật. Một con chó thuần chủng không
còn là một con sói nữa. Bắp không còn là một loại cỏ dại còi cọc gần như không
ăn được nữa. Chuyển đổi gien đơn giản chỉ là một bước nữa trong truyền thống
được chấp nhận đã lâu này. Nó không đánh dấu một cú nhảy cấp tiến ra khỏi quá
khứ.”

“Thỉnh thoảng chúng ta
nghe người ta nói chúng ta không nên thay đổi ADN, chấm hết. Nhưng tại sao
không chứ? ADN không bất biến. ADN thay đổi theo thời gian. Và ADN tương tác
không ngừng với sự tồn tại hàng ngày của chúng ta. Chúng ta có nên yêu cầu vận
động viên đừng nâng tạ nữa không, bởi vì làm vậy sẽ thay đổi kích cỡ cơ bắp của
họ? Chúng ta có nên kêu gọi học sinh sinh viên đừng đọc sách nữa không, bởi vì
làm vậy sẽ thay đổi cấu trúc phát triển của trí não? Dĩ nhiên là không rồi. Cơ
thể chúng ta luôn thay đổi không ngừng, và điều đó làm thay đổi luôn cả ADN của
cơ thể.”

“Nhưng trực tiếp hơn
nữa - có năm trăm loại bệnh di truyền có thể được chữa khỏi bằng liệu pháp tác
động tới gien. Nhiều bệnh gây ra những cơn đau khủng khiếp ở trẻ em, những cái
chết non nớt và đau đớn. Những bệnh khác thì đeo đuổi cuộc sống của người ta
như một án tù chung thân; người đó phải chờ căn bệnh đến đánh gục họ. Lẽ nào
chúng ta lại không nên chữa trị những bệnh này khi mà chúng ta còn có thể? Lẽ
nào chúng ta lại không giúp giảm thiểu sự đau khổ bất cứ khi nào chúng ta có
thể? Muốn vậy, chúng ta phải thay đổi ADN. Chỉ đơn giản như vậy.”

“Vậy chúng ta có thay
đổi ADN hay không? Đây là công việc của Chúa hay là sự ngạo mạn của con người?
Đây là những quyết định chúng ta không được xem nhẹ. Chúng ta cũng không nên
xem nhẹ quyết định về chủ đề rất nhạy cảm ấy, đó chính là việc sử dụng tế bào
vi trùng và phôi thai. Nhiều người theo truyền thống Do Thái - Cơ
Đốc có quan điểm chống đối rõ ràng việc sử dụng phôi. Nhưng những quan điểm này
cuối cùng cũng sẽ xung đột với mục tiêu chữa bệnh cho người đang mắc bệnh và
giảm đau cho những người đang phải chịu đau đớn. Năm nay thì chưa, năm tới cũng
chưa, nhưng thời điểm đó sẽ tới. Chúng ta cần suy nghĩ cặn kẽ và cầu nguyện
nhiều để tìm được câu trả lời, Chúa của chúng ta đã giúp con người đứng dậy đi
trở lại được. Điều đó phải chăng có nghĩa chúng ta không nên làm tương tự, khi
mà chúng ta có thể? Điều này rất khó, bởi vì chúng ta biết sự chủ quan của con
người có nhiều dạng không chỉ làm những chuyện vượt quá khả năng của mình mà
còn ngoan cố trì hoãn. Chúng ta được đặt lên hành tinh này là để thể hiện ánh
hào quang của Chúa trong tất cả các kiệt tác của Người, chứ không phải thể hiện
cái bản ngã cố chấp của con người. Chính tôi đây, khi đứng trước các bạn ngày
hôm nay, cũng không có câu trả lời. Tôi thú nhận là tôi lo lắng trong lòng
lắm.”

“Nhưng tôi có niềm tin
rằng cuối cùng Chúa sẽ dẫn đường cho chúng ta đến một thế giới mà Người muốn
chúng ta đến. Tôi có niềm tin rằng chúng ta sẽ được dẫn dắt đến trí tuệ, chúng
ta sẽ thận trọng, và chúng ta sẽ không cố chấp trong việc chăm sóc tác phẩm của
Người, những đứa con đang đau khổ của Người, và tất cả những sinh vật mà Người
đã kiến tạo ra. Và tôi cầu nguyện cho điều này, một cách rất khiêm tốn, nhân
danh Chúa, Amen.”

Bài phát biểu có tác
dụng, tất nhiên - lúc nào cũng có tác dụng. Bellarmino đã phát biểu nhiều lần
trong suốt cả thập kỷ qua và mỗi lần phát biểu thì hắn lại lấn tới một chút,
nói cương quyết hơn một chút. Năm năm trước, hắn không dùng chữ phôi thai, giờ
thì hắn dùng, một cách thận trọng và ngắn gọn. Hắn đang đặt nền móng. Hắn đang
khiến người khác phải suy nghĩ. Cái ý nghĩ về sự chịu đựng đau đớn làm họ phải
bứt rứt. Cũng như cái ý nghĩ giúp người tàn tật có thể đi được trở lại.

Dĩ nhiên, không ai
biết chuyện đó có xảy ra hay không. Cá nhân Bellarmino thì không nghĩ sẽ có
chuyện đó. Nhưng cứ để họ nghĩ là nó đang tới đi. Để cho họ lo lắng. Họ phải lo
chứ: rủi ro cao và nhịp độ phát triển lại nhanh như tên lửa vậy. Những nghiên
cứu bị Washington ngăn chặn sẽ được tiến hành ở Thượng Hải, hay Seoul, còn
không thì là Sao Paulo. Và Bellarmino, điêu luyện và kẻ cả, cố gắng không bao
giờ để chuyện đó xảy ra. Tóm lại, không có thứ gì được phép cản trở phòng thí
nghiệm của hắn, nghiên cứu của hắn và danh tiếng của hắn. Hắn rất giỏi bảo vệ
ba thứ này.

Một tiếng sau, trong
căn phòng nghị sự ốp ván gỗ, Bellarmino trình bày trước Ủy ban Di truyền và Y
tế do Hạ viện tuyển chọn. Cuộc điều trần này được triệu tập để xem xét liệu
việc cho phép Cục Sáng chế cấp bằng sáng chế cho gien người có thích hợp hay
không. Hàng ngàn tấm bằng sáng chế như thế này đã được cấp phát. Đây có phải là
một ý tưởng hay không?

“Không thể phủ nhận là
chúng ta có một vấn đề.” Bác sĩ Bellarmino nói mà không nhìn vào sổ ghi chép.
Hắn đã học thuộc lòng bài trình bày này để có thể vừa nói vừa nhìn vào máy quay
truyền hình, để tạo tác động tốt hơn. “Số bằng sáng chế gien tính theo
ngành đặt ra một vấn đề rất lớn cho nghiên cứu trong tương lai. Mặt
khác, cấp bằng sáng chế gien cho các nhà nghiên cứu học thuật sẽ gây ra ít mối
quan ngại hơn nhiều, bởi vì công trình nghiên cứu được chia sẻ dễ dàng.”

Dĩ nhiên đây là những
lời vô lý. Bác sĩ Bellarmino không đề cập đến chuyện từ lâu sự phân biệt giữa
công nhân công nghiệp và công nhân học thuật đã mờ nhạt rồi. Hai mươi phần trăm
số nhà nghiên cứu học thuật nhận lương từ ngành công nghiệp. Mười phần trăm số
nhà học thuật phát triển dược phẩm. Hơn mười phần trăm đã có sản phẩm trên thị
trường. Hơn bốn mươi phần trăm đã xin cấp bằng sáng chế trong suốt sự nghiệp
của mình.

Bellarmino cũng không
đề cập đến chuyện chính hắn cũng hùng hổ theo đuổi mấy tấm bằng sáng chế gien.
Trong bốn năm vừa qua, phòng thí nghiệm của hắn đã lập 572 hồ sơ xin cấp bằng
sáng chế liên quan đến đủ chứng y học, từ Alzheimer và tâm thần phần liệt đến
trầm cảm cuồng tính, lo âu, và các rối loạn thiểu năng chú ý. Hắn đã nhận được
bằng sáng chế cho hàng chục gien chi phối nhiều rối loạn trao đổi chất cụ thể,
từ chứng thiếu 1-thyroxy-hydrocambrine (liên quan đến chứng chân mỏi gây mất
ngủ) đến chứng dư para-amino-2, 4-dihydroxybenthamine (gây ra chứng tiểu thường
xuyên trong khi ngủ).

“Tuy nhiên,” Bác sĩ
Bellarmino nói. “tôi có thể bảo đảm với ủy ban rằng cấp bằng sáng chế về gien
nhìn chung là một hệ thống phục vụ cho lợi ích chung. Các quy trình bảo vệ
quyền sở hữu trí tuệ của chúng ta hoạt động rất tốt. Các nghiên cứu quan trọng
được bảo vệ và người tiêu dùng, bệnh nhân Mỹ, là người thừa hưởng nỗ lực của
chúng ta.”

Hắn không cho họ biết
hơn bốn ngàn bằng sáng chế liên quan tới ADN được cấp mỗi năm - cứ mỗi tiếng
trong ngày làm việc thì có hai bằng sáng chế được cấp. Vì chỉ có ba mươi lăm
ngàn gien trong bộ gien người, đa số các chuyên gia đều ước tính có hơn hai
mươi phần trăm bộ gien đã được tư nhân sở hữu.

Bellarmino không chỉ
ra rằng người giữ nhiều bằng sáng chế nhất không phải là một gã khổng lồ công
nghiệp nào đó mà chính là trường Đại học California (UC). UC sở hữu số lượng
bằng sáng chế nhiều hơn cả Pfizer, Merck, Lilly và Wyeth gộp lại. Họ sở hữu số
lượng bằng sáng chế nhiều hơn Chính phủ Mỹ.

“Cái khái niệm ai đó
sở hữu một phần bộ gien người là một khái niệm lạ thường đối với nhiều người.”
Bellarmino nói. “Nhưng nó chính là điều làm nước Mỹ vĩ đại và làm chúng ta luôn
có sự đổi mới mạnh mẽ. Phải, thỉnh thoảng nó gây ra lỗi, nhưng theo thời gian,
tất cả những thứ đó sẽ được giải quyết ổn thỏa, cấp bằng sáng chế gien chính là
con đường cần đi.”

Kết thúc bài phát
biểu, bác sĩ Bellarmino rời buổi nghị sự và đi về hướng sân bay Reagan, để từ
đó bay trở lại Ohio tiếp tục công trình nghiên cứu dang dở về “gien mới” được
tiến hành tại một công viên giải trí ở đó. Bellarmino có một đội ngũ truyền
hình từ chương trình 60 phút theo hắn đi đây đó để dựng một
đoạn phim nói về công trình nghiên cứu gien đa dạng và quan trọng của hắn, và
cũng để kể câu chuyện cuộc đời hắn. Thời gian ở Ohio là một phần đáng chú ý của
bộ phim. Bởi vì ở đó hắn gặp gỡ những con người bình thường, và như các nhà làm
phim nói, sự tiếp xúc với mọi người mới chính là điều thật sự quan trọng, nhất
là đối với một nhà khoa học, và hơn cả là trên truyền hình.

Phòng Chuyển
giao Công nghệ Đại học Massachusetts

TRUNG TÂM
CHÍNH PHỦ, BOSTON

Công bố ngay lập tức.

CÁC NHÀ KHOA
HỌC NUÔI TAI THU NHỎ TRONG PHÒNG THÍ NGHIỆM

“Dạng sống
cục bộ” đầu tiên tại MIT

Nhiều ứng
dụng khả thi trong công nghệ trợ thính.

Các nhà khoa
học của MIT lần đầu liên đã nuôi được một chiếc tai người trong dung môi cấy
mô.

Nghệ sĩ nghệ
thuật trình diễn người Úc Stelarc hợp tác với phòng thí nghiệm Học viện Công
nghệ Massachusetts để sản xuất ra một chiếc tai phụ cho chính mình. Chiếc tai
có tỷ lệ bằng một phần tư tai thường, lớn hơn nắp chai một chút. Mô tai của
Stelarc được cấy lớn dần trong một lò phản ứng sinh học trong môi trường vi
trọng lực luân phiên.

MIT tuyên bố
chiếc tai phụ này có thể được xem là “một dạng sống cục bộ - nửa được tạo và
nửa tự lớn.” Chiếc tai này khớp vừa vặn trong lòng bàn lay.

Năm ngoái,
cũng chính phòng thí nghiệm MIT này đã cho ra đời những lát mô ếch được nuôi
trên lưới polyme sinh học. Họ cũng đã nuôi lát thịt từ tế bào của một con cừu
chưa sinh ra. Và họ tạo ra một thứ mà họ gọi là “da thuộc phi nạn nhân”. Đây là
da được phát triển nhân tạo trong: phòng thí nghiệm và thích hợp để làm giày
dép, ví, thắt lưng, và những hàng hóa bằng da thuộc khác - có lẽ sẽ nhắm vào
thị trường đầy năng động của những người không sử dụng sản phẩm động vật.

Nhiều công
ty sản xuất thiết bị trợ thính đã tiến hành các cuộc đàm phán với MIT về việc
cấp phép sử dụng công nghệ tạo tai của hộ. Theo nhà di truyền học Zack Rabi:
“Khi dân số Mỹ già đi, nhiều công dân cao tuổi có thể sẽ ưa dùng những cặp tai
chuyển đổi gien được làm lớn một chút, hơn là dựa vào công nghệ trợ thính”. Một
phát ngôn viên của Audion, công ty sản xuất thiết bị trợ thính, lưu ý: “Ở đây
chúng ta không nói về tai Dumbo. Kích thước loa tai chỉ cần tăng một con số ít
ỏi là hai mươi phần trăm thôi thì hiệu suất của thính giác cũng đã tăng lên gấp
đôi. Chúng tôi nghĩ thị trường tai có kích thước lớn là thị trường khổng lồ.
Khi nhiều người có cặp tai này, sẽ không còn ai lưu tâm đến tai người khác nữa.
Chúng tôi tin tai to sẽ trở thành tiêu chuẩn mới, như cấy ghép ngực silicon
vậy.”