Chương 6. Tương lai tăng trưởng kinh tế quốc gia

Những bài học về sự vươn lên của Singapore từ thế
giới thứ ba lên thế giới thứ nhất chỉ trong một thế hệ là gì? Đâu là những động
lực chính cho sự tăng trưởng và cạnh tranh của quốc gia? Những nhân tố vô hình
hơn như các giá trị đóng vai trò gì trong việc thúc đẩy tăng trưởng và cạnh
tranh? Nhân công thời nay cần nắm giữ những năng lực cốt lõi gì? Câu trả lời
thấu đáo của Lý Quang Diệu cho những câu hỏi này rút ra từ kinh nghiệm tuyệt
vời của ông trong việc đưa Singapore đi từ thế giới thứ ba lên thế giới thứ
nhất chỉ trong vài thập kỷ.

Những bài học từ sự vươn lên của Singapore từ thế
giới thử ba lên thế giới thứ nhất chỉ trong một thế hệ là gì?

Định nghĩa của tôi về một dân tộc Singapore là chúng
tôi chấp nhận rằng bất kỳ ai gia nhập với chúng tôi, là một phần của chúng tôi.
Và đó là một quan niệm của người Mỹ. Bạn có thể giữ nguyên tên gọi của mình,

Brzezingktr Berlusconi, bất kỳ là gì, nhưng bạn đến,
gia nhập với tôi, thì bạn là người Mỹ. Chúng tôi cần người tài, chúng tôi đón
nhận họ. Đó là đặc trưng mang tính định nghĩa của chúng tôi.^[229]

^[229] Han
Fook Kwang, Zuraidah Ibrahim. Chua Mui Hoong. Lydia Lim, Ignatius Low, Rachel
Lin và Robin Chan, Lý Quang Diệu:
Những sự thật khó khăn để giúp Singapore đi tới (Lee Kuan Yew: Hard
Truths to Keep Singapore Going). Singapore: Straits Times, 2011, tr. 292.

Khi tôi mới bắt đầu, câu hỏi đặt ra là làm cách nào
Singapore có thể kiếm sống so với các nước láng giềng có nhiều tài nguyên thiên
nhiên, nhân lực và có diện tích rộng lớn hơn. Làm cách nào chúng tôi khác biệt
được với họ? Họ không có những hệ thống sạch thì chúng tôi vận hành những hệ
thống sạch. Pháp quyền của họ yếu thì chúng tôi bám chắc lấy pháp luật. Một khi
chúng tôi đã đi đến thống nhất hoặc ra một quyết định, chúng tôi bám chắc theo
nó. Chúng tôi lấy được niềm tin và tín nhiệm của các nhà đầu tư. Hạ tầng đẳng
cấp thế giới, đội ngũ nhân viên hỗ trợ đẳng cấp thế giới, tất cả đều được đào
tạo bằng tiếng Anh. Giao thông liên lạc thuận lợi bằng đường không, đường biển,
cáp, vệ tinh, và giờ đây là qua Internet.^[230]

Dục tốc bất đạt. Không ai muốn đánh mất
bản sắc đạo đức, văn hóa, tôn giáo và thậm chí ngôn ngữ của mình cả. Để tồn tại
như một quốc gia thống nhất, bạn cần phải có chung một vài đặc điểm nhất định,
có những điểm chung nhau. Nếu bạn hành động kiểu “nỗi áp suất”, bạn sẽ gặp vấn
đề. Nếu bạn đi nhẹ nhàng, nhưng vững chắc, logic của các sự kiện sẽ mang lại
không phải là sự đồng hóa mà là sự hội nhập. Nếu tôi tìm cách gán ép tiếng Anh
cho tất cả người dân Singapore, tôi sẽ đối mặt với tình trạng nổi loạn khắp
nơi. Nếu tôi tìm cách gán ép tiếng Trung, tôi sẽ ngay lập tức bị phản đối.
Nhưng tôi cho tất cả các bậc phụ huynh quyền lựa chọn giữa tiếng Anh và ngôn
ngữ mẹ đẻ của họ, tùy họ lựa chọn gì cũng được. Nhờ sự lựa chọn tự do của họ
cộng thêm những lợi ích của thị trường trong một thời gian chỉ ba mươi năm
chúng tôi có tiếng Anh là ngôn ngữ thứ nhất và tiếng mẹ đẻ là thứ hai. Chúng
tôi chuyển một trường đại học dạy bằng tiếng Trung chuyển sang dạy bằng tiếng
Anh. Nếu việc thay đổi này bị ép uổng trong năm hoặc mười năm thay vì được tiến
hành trong hơn ba mươi năm - và bằng quyền lựa chọn tự do - thì sẽ là một thảm
họa.^[231]

^[230] Han
Fook Kwang, Zuraidah Ibrahim. Chua Mui Hoong. Lydia Lim, Ignatius Low, Rachel
Lin và Robin Chan, Lý Quang Diệu:
Những sự thật khó khăn để giúp Singapore đi tới (Lee Kuan Yew: Hard
Truths to Keep Singapore Going). Singapore: Straits Times, 2011, tr.156- 157.

^[231] Fareed
Zakaria, Văn hóa là định mệnh:
Đàm thoại với Lý Quang Diệu (Culture Is Destiny: A Conversation
with Lee Kwan Yew). Foreign
Affairs, tập 73, số 2 (tháng 3 - 4/1994), tr. 120 (nhấn mạnh trong
nguyên bàn).

Hầu hết những thất bại ở thế giới thứ ba là kết quả
của các nhà lãnh đạo trong giai đoạn ngay sau khi giành được độc lập, những năm
1960 tới 1980, bám theo quan điểm thịnh hành khi đó rằng chủ nghĩa xã hội và
doanh nghiệp nhà nước sẽ thúc đẩy phát triển. Các chính sách kinh tế can thiệp
của họ dẫn tới tình trạng phân bổ sai các nguồn lực và làm tăng nguy cơ tham
nhũng. Quan điểm đó bị phá bỏ khi Liên Xô sụp đổ. Không có lý do gì các nhà
lãnh đạo thế giới thứ ba lại không thể thành công trong việc đạt được tăng
trưởng và phát triển nếu như họ có thể duy trì được trật tự xã hội, giáo dục
người dân, giữ gìn hòa bình với các nước láng giềng và giành được niềm tin của
các nhà đầu tư bằng việc đề cao pháp trị.^[232]

^[232] Lý
Quang Diệu, Với các nhà lãnh đạo
thế giới thứ ba: Hy vọng hay tuyệt vọng? (For Third World Leaders:
Hope or Despair?), bài thuyết trình Colling Family International Fellowship,
Cambridge, Massachusetts, 17/10/2000.

Đâu là những động lực chính cho sự tăng trưởng và
cạnh tranh của quốc gia?

Mức sống của một dân tộc tùy thuộc vào nhiều nhân tố
cơ bản: trước hết là các nguồn lực họ có sẵn với người dân; thứ hai, mức độ
năng lực công nghệ và các tiêu chuẩn phát triển công nghiệp; thứ ba, tiêu chuẩn
giáo dục và đào tạo; và thứ tư, văn hóa, tính kỷ luật và động lực trong lực
lượng lao động.^[233]

Nhân khẩu, chứ không phải dân chủ, sẽ là nhân tố cần
thiết nhất cho an ninh và tăng trưởng trong thế kỷ 21. Các nước đón nhận người
nhập cư tốt nhất sẽ có lợi thế kinh tế, nhưng các chính sách di dân mở cũng đi
kèm với những rủi ro. Những làn sóng người nhập cư mới sẽ rất khác biệt về sắc
tộc, trình độ giáo dục thấp hơn, và đôi khi thiếu kỹ năng. Dần dần các
chính phủ sẽ thấy rằng vấn đề nhập cư không thôi không thể giải quyết được
những rắc rối về nhân khẩu và rằng sự tham gia tích cực hơn của chính phủ vào
việc khuyến khích hay phản đối xu hướng sinh sản có thể lại là cần thiết.^[234]

^[233] Lý
Quang Diệu, phát biểu tại cuộc mít tinh Quốc khánh tại Sành hội nghị Singapore,
Singapore, 18/8/1985.

^[234] Lý
Quang Diệu, Sự sinh sôi tự do
kinh doanh (Laissez-Fatre Procreation). Foreign Policy, 30/8/2005.

Chất lượng nguồn nhân lực của một quốc gia là nhân
tố quan trọng nhất và duy nhất quyết định sức cạnh tranh của quốc gia. Chính tư
duy đổi mới, đầu óc kinh doanh, khả năng làm việc nhóm và đạo đức nghề nghiệp
của một dân tộc mới đem lại cho họ lợi thế cạnh tranh sắc bén.^[235]

Có ba thuộc tính rất quan trọng trong cuộc cạnh
tranh này - đầu óc kinh doanh, tư duy đổi mới và trình độ quản lý. Đầu tiên là
đầu óc kinh doanh để tìm ra những cơ hội mới và chấp nhận mạo hiểm có tính
toán. Bất động là con đường chắc chắn đi tới diệt vong. Thuộc tính thứ hai, tư
duy đổi mới, là những gì tạo ra các sản phẩm mới cùng những quy trình làm tăng
giá trị. Nhân tố thứ ba là trình độ quản lý tốt. Để tăng trưởng, bộ phận quản
lý doanh nghiệp phải mở ra những thị trường mới và tạo ra những kênh phân phối
mới.^[236]

Kinh tế được thúc đẩy bởi kiến thức mới, những phát
hiện mới về khoa học và công nghệ, những cách tân được các doanh nghiệp đưa ra
thị trường. Cho nên trong khi học giả vẫn là nhân tố lớn nhất đối với tiến bộ
kinh tế, họ sẽ chỉ làm được như vậy nếu họ sử dụng trí tuệ của mình - chứ không
phải chỉ nghiên cứu những quốc sách hay những bài giảng kinh điển và thơ ca, mà
cần nắm bắt và khám phá kiến thức mới, ứng dụng vào nghiên cứu và phát triển,
quản lý và tiếp thị, ngân hàng và tài chính, và vô vàn những chủ đề mới cần
được nắm bắt. Những người có đầu óc siêu việt để trở thành các học giả cùng cần
trở thành những nhà phát minh, nhà cải cách, nhà tư bản và doanh nhân; họ phải
mang những sản phẩm và dịch vụ mới tới thị trường để làm giàu cho cuộc sống của
mọi người ở khắp mọi nơi.^[237]

^[235] Lý
Quang Diệu. Tái tổ chức toàn cầu:
Một cách hiểu về động nâng mới của châu Á (Global Realignment: An
Interpretation of Asia’s New Dynamism), phát biểu tại Hội nghị Chiến lược Toàn
cầu, Singapore. 6/6/1990.

^[236] Lý
Quang Diệu, Những thuộc tính để
thành công (Attributes for Success). phát biểu tại tiệc và lễ trao giải
Enterprise 50 năm 1999, Singapore, 25/11/1999.

^[237] Lý
Quang Diệu. Văn hóa Đông và Tây
và hiện đại hóa (Eastem and Westem Cultures and Modemization), phát
biểu tại Diễn đàn Khoa học Trung Quốc về khoa học nhân văn, Bắc Kinh,
21/4/2004.

Khung cảnh đầu tư toàn cầu đang thay đổi. Thứ nhất,
những tiến bộ trong công nghệ và quá trình toàn cầu hóa làm giảm chi phí gia
công, làm cho khoảng cách không còn là một trở ngại và làm thay đổi quan niệm
kinh tế học về cách các doanh nghiệp có thể cơ cấu hoạt động của họ một cách
tốt nhất ở nhiều quốc gia. Thứ hai, công nghệ và đổi mới trở thành những nhân
tố quan trọng hơn đối với thành công kinh tế. Xếp hạng Cạnh tranh Diễn đàn Kinh
tế Thế giới 2000 chú trọng nhiều hơn đến sức sáng tạo kinh tế. Báo cáo này phân
biệt giữa các nước đổi mới với các nước chỉ thuần túy là chủ thể tiếp nhận
chuyển giao công nghệ, phản ánh sức nặng mà giới đầu tư dành cho mức độ tinh vi
về công nghệ, và không chỉ đơn giản là chi phí lương thấp. Thứ ba. cạnh tranh
đầu tư đã tăng lên. Chìa khóa cho đổi mới và công nghệ là con người. Chúng ta
phải phát triển và bồi dưỡng những tài năng của mình để đổi mới và sáng tạo sẽ
được gắn liền với giáo dục và đào tạo. Hệ thống giáo dục của chúng tôi đang
được chinh đốn để khuyến khích đổi mới và sáng tạo, từ nhà trẻ tới đại học, và
gắn với học tập suốt đời.^[238]

^[238] Lý
Quang Diệu, phát biểu tại tiệc kỷ niệm của Phòng Thương mại Quốc tế Singapore,
Singapore, 15/11/2000.

Hiện nay, đã có cả một thị trường toàn cầu vì hàng
hóa, dịch vụ, vốn và kiến thức mang tính linh hoạt hơn nhiều. Những bước phát
triển này thúc đẩy quá trình hòa nhập của các thị trường khu vực. Tuy nhiên, để
được lợi từ toàn cầu hóa, các quốc gia cần bảo đảm rằng luật pháp và các thiết
chế của họ tạo điều kiện cho lưu thông toàn cầu. Luôn có nhu cầu căn bản đối
với pháp trị. Nó bảo đảm cho sự ổn định và khả năng dự đoán trước. Tiếp
đến, giữa các quốc gia tham gia sẽ dần hình thành sự tương thích về luật
pháp và quy định điều chinh thương mại và đầu tư. Pháp trị cùng tạo thuận lợi
cho hoạt động kinh tế bằng việc giảm bớt chi phí giao dịch. Các Đế chế La Mã và
Anh quốc là những ví dụ trong lịch sử về sự phát triển của thương mại trong
hàng trăm năm dưới sự bảo vệ của một hệ thống luật pháp toàn diện và thống
nhất.^[239]

^[239] Lý Quang
Diệu, phát biểu tại tiệc Hội nghị Luật pháp Thiên niên kỷ, Singapore.
11/4/2000.

Giờ đây các doanh nghiệp săn lùng nhân tài và cơ hội
trên toàn cầu. Họ sáng chế, hợp tác hoặc giành được những công nghệ và năng lực
tiềm tàng trên toàn cầu để bảo đảm khả năng cạnh tranh của mình. Nhờ Internet
làm tăng khả năng thử thách các thị trường nên các doanh nghiệp ở châu Á phải
cạnh tranh trên sân chơi này hoặc sẽ bị gạt ra ngoài lề. Đối tác tương ứng cấp
quốc gia của các doanh nghiệp săn lùng nguồn lực trên toàn cầu chính là một xã
hội chào đón những tài năng từ nước ngoài. Các xã hội thành công là những xã
hội dễ dàng đồng hóa người nước ngoài. Thung lũng Silicon là một nơi như thế.
Nơi đây không chỉ “mù màu” và trọng đãi nhân tài mà còn có một nền văn hóa thu hút
những người mới. Các doanh nhân châu Á phải hình thành những đặc tính này và có
nhận thức ở tầm toàn cầu.^[240]

^[240] Lý
Quang Diệu, phát biểu tại Hội nghị Singapore TechVenture 2000, San Francisco,
California, 9/3/2000.

Hội tụ và cạnh tranh cùng sẽ mang lại những thay đổi
ở quy mô công ty và ngành. Các tập đoàn đa quốc gia sẽ trở thành các tổ chức đa
văn hóa để cạnh tranh thành công trong những khu vực dựa trên tri thức. Các tập
đoàn thu nhận ý tưởng từ một nền văn hóa duy nhất sẽ thua cuộc trong việc cách
tân đổi mới. Những công ty có sự đa dạng đầy sáng tạo của nhiều nền văn hóa và
ý tưởng sẽ vượt lên. Để cạnh tranh ở tầm vóc toàn cầu, các công ty sẽ phải
tuyển mộ nhân tài vào các vị trí then chốt từ những quốc gia họ hoạt động. Các
tập đoàn sẽ cần những người giỏi nhất trên khắp thế giới cho các vị trí quan
trọng. Bậc thầy về quản lý Peter Drucker dự đoán rằng thay đổi lớn nhất trong
cách tiến hành kinh doanh trong thế kỷ tới sẽ là sự gia tăng nhanh chóng các
mối quan hệ không dựa vào sở hữu mà dựa vào quan hệ đối tác.^[241]

^[241] Lý
Quang Diệu, Châu Á, Mỹ và châu Âu
trong thiên niên kỳ tới: Tiến tới sự bổ sung và hội tụ kinh tế (Asia
America and Europe in the Next Millennium: Towards Economic
Complementarity and Convergence). phát biểu tại Hội thảo ABN-AMRO, Amsterdam,
6/6/1997 (nhấn mạnh trong nguyên bàn).

Chúng tôi cần tiếp tục thu hút càng nhiều càng tốt
những người có tài và có năng lực từ Trung Quốc. Ấn Độ, trong khu vực và từ các
nước phát triển, để bổ sung thêm cho đội ngũ của mình. Không có nguồn bổ sung
nhân tài từ nước ngoài thì ngay cả Hoa Kỳ cùng không thể thành công đến vậy.
Bom nguyên tử của họ là nhờ những nhân tài châu Âu trốn tránh chế độ Hitler vào
những năm 1930 và 1940. Ngay cả chương trình không gian của Mỹ khởi động được
cùng là nhờ nhà khoa học người Đức chuyên về tên lửa [Wemher] von Braun. người
sáng chế ra bom V trong Thế chiến II và bị quân đội Hoa Kỳ bắt giữ khi chiến
tranh kết thúc. Ông được đưa về Mỹ. Kể từ đó, hằng năm, hàng nghìn chuyên gia,
học giả, nhà nghiên cứu và nhà văn tài năng được hút từ Anh và EU [Liên minh
châu Âu] sang Hoa Kỳ bởi vì họ được chào đón tại Mỹ và được trao mọi phương tiện
để nghiên cứu hoặc trở nên thành công trong chuyên môn hay lĩnh vực kinh doanh
của mình. Điều này làm tăng thành tích của nước Mỹ. Nếu Mỹ, với 280 triệu
người, cần vươn lên hàng đầu với người tài thì Singapore, với ba triệu
dân, cùng phải làm như vậy hoặc chúng tôi sẽ bị sạt bỏ sang nhóm thứ hai
hoặc thứ ba.^[242]

^[242] Lý
Quang Diệu, Rất nhiều bất
trắc (Uncertainties Abound). phát biểu tại tiệc Quốc khánh lần thứ
37 Tanjong Pagar, Singapore. 16/8/2002.

Chúng tôi thu hút nhân tài chỉ từ ba triệu dân của
mình. Một dãy núi thấp không chắc đã có những đỉnh cao sánh bằng ngọn Everest.
Bạn cần có một dãy núi chạy dài như Himalaya trừ phi bạn là một dân tộc đặc
biệt như người Do Thái ở Israel. Với một dân số gồm bốn triệu người Do Thái
nhưng họ có số lượng nhân tài của một dân số hơn bốn mươi triệu tất cả mọi
người đều biết rằng người Thượng Hải là những người thông minh và sắc sảo nhất.
Nhưng rất ít người biết tại sao. Đó là bởi vì, trong hơn 150 năm, kể từ
khi nơi này trở thành một hải cảng cho các cường quốc nước ngoài, nó đã thu hút
những con người có hoài bão nhất, mạnh mẽ nhất và tài năng nhất đến từ châu thổ
sông Dương Tử. Triết Giang, Giang Tô và những tỉnh khác dọc con sông, một vùng
lưu vực sông của khoảng 200 - 300 triệu người. Mặc dù Thượng Hải thường xuyên
đề mất những nhà lãnh đạo cho Bắc Kinh, nhưng nơi đây vẫn có rất nhiều
người tài, bởi vì thành phố không chỉ phụ thuộc vào mười hai triệu dân của
mình.^[243]

^[243] Lý
Quang Diệu, phát biểu tại tiệc kỷ niệm Quốc khánh lần thứ 34 Tanjong Pagar,
Singapore, 14/8/1999.

Bước tiến ấn tượng của những quốc gia công nghiệp có
lực lượng lao động có ý thức về năng suất, chẳng hạn Nhật Bản, và sự đi xuống
đáng buồn của những nước ở châu Âu với lực lượng lao động bị sa lầy trong những
quan điểm tiêu cực của nghiệp đoàn, như Anh quốc, là những bài học thấy rõ mà
chúng tôi phải học. Người Singapore phải ghi nhớ nằm lòng một sự thật đơn giản:
trừ phi chúng tôi cải thiện được bản thân thông qua giáo dục và đào
tạo, và thông qua phát triển ý chí trở thành một dân tộc năng suất, nếu
không tương lai của chúng tôi sẽ không thể được bảo đảm.^[244]

Áp lực của sự đố kỵ là điều tất yếu. Nhưng hãy nghĩ
đến một khả năng khác, đó là tăng trưởng chậm chạp. Sự chênh lệch sẽ vẫn còn
giữa bên cao và bên thấp do quá trình toàn cầu hóa, nhưng tất cả chúng ta đều
nghèo đi, phải không nào? Tôi chẳng thấy lợi ích gì trong việc ngừng tăng
trưởng, bởi vì sự đố kỵ vẫn còn đó.^[245]

^[244] Lý
Quang Diệu, thông điệp Ngày Quốc tế Lao động, 1/5/1984.

^[245] Kwang
và các cộng sự, Lý Quang Diệu, tr.
173-174.

Những nhân tố vô hình hơn như các giá trị đóng vai
trò gì trong việc thúc đẩy tăng trưởng và cạnh tranh?

Bên cạnh những thước đo kinh tế tiêu chuẩn về năng
suất và sức cạnh tranh, còn có những nhân tố vô hình như văn hóa, tôn giáo và
những đặc điểm sắc tộc và đặc tính quốc gia khác ảnh hưởng đến kết quả. Để một
nền kinh tế hiện đại thành công được, tất cả dân số phải được giáo dục. Trung
Quốc xây dựng cơ sở vật chất tốt hơn Ấn Độ. Bộ máy quan liêu của Trung Quốc rất
có phương pháp trong việc tiếp nhận những cách làm hay nhất trong hệ thống quản
trị và chính sách công của họ. Chính sức sáng tạo của giới lãnh đạo, thái độ
sẵn lòng học hỏi từ kinh nghiệm ở đâu đó, triển khai những ý tưởng mới nhanh
chóng và quyết đoán thông qua một hệ thống dịch vụ công hiệu quả, và thuyết
phục đa số người dân rằng rất đáng tiến hành những cải cách mạnh mẽ, mới quyết
định sự phát triển và tiến bộ của một quốc gia.^[246]

^[246] Lý
Quang Diệu, Quản lý toàn cầu hóa:
Bài học từ Ấn Độ và Trung Quốc (Managing Globalization: Lessons
from India and China), phát biểu tại lễ ra mắt chính thức của Trường Chính sách
công Lý Quang Diệu, Singapore, 4/4/2005.

Tinh thần đổi mới và doanh nghiệp còn quan trọng hơn
cả khả năng công nghệ. Trong một thời đại của những thay đổi công nghệ đáng
kinh ngạc, thì chính những cá nhân kinh doanh, luôn sẵn sàng nắm bắt lấy các cơ
hội mới, những người sáng tạo ra các ý tưởng và lĩnh vực kinh doanh mới, mới
luôn vượt lên phía trước. Những doanh nhân bình thường có thể kiếm sống bằng
việc là những người ăn theo giỏi, nhưng những phần thưởng lớn luôn thuộc về
những người đổi mới và biết kinh doanh.^[247]

Bạn tạo ra các doanh nhân của mình từ đâu? Có phải
từ tầng lớp cao nhất? Ở Singapore rất thiếu những tài năng kinh doanh. Chúng
tôi phải bắt đầu thử nghiệm. Những việc dễ - chỉ cần có một bộ óc mới tinh để
tiếp nhận kiến thức và đào tạo được - chúng tôi đã làm rồi. Giờ đến phần khó
khăn. Để làm cho những bộ óc có học thức và giỏi tính toán trở nên cách tân
hơn, năng suất hơn_, quả thật không dễ. Nó đòi hỏi phải thay đổi nếp
nghĩ, đòi hỏi có một tập hợp những giá trị khác hẳn.^[248]

^[247] Lý
Quang Diệu, Singapore: Nền kinh
tế thế kỷ (Singapore: A 21^st-Century Economy), phát biểu tại
Phòng Thương mại, Công nghiệp và Tàu biển Barcelona, Barcelona, 14/9/2005.

^[248] Kevin
Hamlin, Tái tạo Singapore (Remaking Singapore), Ingtitutional investor, tháng 5/2002.

Những thói quen đem lại năng suất cao ở đội ngũ nhân
công chính là kết quả của những giá trị được cấy sâu vào họ ở nhà, ở trường học
và ở nơi làm việc. Những giá trị này phải được củng cố qua thái độ của xã hội.
Một khi đã hình thành, giống như một ngôn ngữ mà xã hội sử dụng, các thói quen
có xu hướng trở thành một chu kỳ tự tái tạo, tự duy trì. Tôi rất ngạc nhiên khi
thấy rằng 55% lực lượng nhân công của chúng tôi vẫn thừa nhận rằng họ sợ bị các
đồng nghiệp ghét bỏ vì làm việc tốt. Chừng nào thái độ này còn tồn tại thì sẽ
không thể khuyến khích được thành tích cao do những tiêu chuẩn còn thịnh hành
của những nhân công kém cỏi. Những nhân công giỏi hơn sẽ ngại trở thành những
đầu tàu. Thái độ này rất tiêu cực. Người Singapore phải hiểu rằng lợi ích nhóm
của họ sẽ tăng lên nếu từng người lao động cố gắng đạt được thành tích cao
nhất, và do đó khích lệ đồng nghiệp làm tốt hơn nữa, qua chính tấm gương
của mình. Không có cách nào tốt hơn là ví dụ của chính bản thân những người quản
lý và những lãnh đạo cấp cơ sở nhằm đem lại sự thay đổi về thái độ và giá trị.
Những quan niệm lỗi thời rằng người quản lý là những kẻ bóc lột nhân công đã
không còn phù hợp trong mỗi trường công nghiệp hiện nay. Lỗi thời không kém là
những quan điểm quản lý rằng các nhà hoạt động nghiệp đoàn là những đối tượng
chuyên gây phiền phức. Đây là những nếp nghĩ của quá khứ. Đây là những khuôn
mẫu cần loại bỏ nếu chúng ta định xây dựng mối quan hệ tin tưởng và hợp tác
giữa bộ phận quản lý, nghiệp đoàn và người lao động.^[249]

^[249] Lý
Quang Diệu, Nâng suất: Thời điểm
hành động (Productivity: Time for Action), phát biểu tại lễ phát động
Tháng Năng suất 1983 tại Sành hội nghị Singapore, Singapore. 1/11/1983.

Chúng tôi đã tập trung vào những vấn đề thiết yếu có
ở Singapore. Chúng tôi dùng gia đình đề thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, cụ thể
hóa hoài bão của một người và gia đình anh ta thành kế hoạch. Chẳng hạn chúng
tôi tìm cách cải thiện trẻ em thông qua giáo dục. Chính phủ có thể tạo ra một
bối cảnh trong đó người dân có thể sống hạnh phúc, thành đạt và thể hiện bản
thân, nhưng cuối cùng chính những gì người dân làm với cuộc sống của họ lại
quyết định thành công hay thất bại về kinh tế. Chúng tôi đã rất may mắn có được
nền tảng văn hóa này gồm niềm tin vào tiết kiệm, làm việc chăm chỉ. đức hiếu
thảo và lòng trung thành trong các đại gia đình, và trên hết, thái độ coi trọng
học vấn và hiếu học. Dĩ nhiên, có lý do khác nữa cho thành công của chúng tôi.
Chúng tôi có thể tạo ra được tăng trưởng kinh tế bởi vì chúng tôi tạo điều kiện
cho những thay đổi nhất định trong khi chúng tôi đi từ một xã hội nông nghiệp
lên một xã hội công nghiệp. Chúng tôi có lợi thế vì biết rõ kết quả cuối cùng
sẽ như thế nào nhờ nhìn vào phương Tây và sau đó là Nhật Bản.^[250]

^[250] Zakaria, Văn hóa là định mệnh, tr. 114-115.

Ngôn ngữ và văn hóa đều phải thay đổi để giúp một
dân tộc giải quyết được những vấn đề mới. Trên thực tế, sức mạnh của ngôn ngữ
và văn hóa tùy thuộc vào khả năng linh hoạt của những nhân tố này trong việc
giúp người dân thích ứng với những điều kiện đã thay đổi. Chẳng hạn, tiếng
Nhật và văn hóa Nhật ở một thế kỷ trước kể từ giai đoạn Phục hưng Minh Trị năm
1868 đã phát triển và thay đổi đáng kể để đáp ứng những nhu cầu mới. Người Nhật
thành công trong việc tiếp thu khoa học và công nghệ phương Tây bởi vì họ linh
hoạt và thực dụng đối với ngôn ngữ và văn hóa của mình. Họ vay mượn những ý
tưởng và thiết chế phương Tây mới mẻ. Họ giới thiệu nền giáo dục phổ thông, tạo
ra hệ thống quốc hội lưỡng viện, đưa ra các bộ luật, và cải tổ quân đội cùng
hải quân theo mô hình của Đức và Anh. Họ tự do dung nạp các từ ngữ phương Tây,
làm gia tăng sức mạnh của tiếng Nhật. Tương tự, sau khi bại trận trong Thế
chiến II, trong quá trình Mỹ chiếm đóng Nhật Bản và sau đó, các từ ngữ, ý tưởng
và tổ chức xã hội của Mỹ được dung nạp và biến cải một cách có kiểm soát và cải
thiện thêm, giống như họ sao chép và nâng cao thêm nhiều cải tiến của người
Trung Quốc, chẳng hạn như bàn tính.^[251]

^[251] Lý
Quang Diệu, phát biểu tại lễ đón Tết Nguyên đán, Singapore,
15/2/1984.

Nhân công thời nay cần nắm giữ những nâng lực cốt lõi
gì?

Không như nhân công ở thời đại máy móc lặp đi lặp
lại, nhân công của tương lai phải phụ thuộc nhiều hơn vào kiến thức và kỹ năng
của chính mình. Họ phải quản lý được những hệ thống điều khiển của chính họ,
giám sát bản thân và nhận lấy trách nhiệm tự nâng cấp. Họ phải có tính kỷ luật
đủ để suy nghĩ độc lập và tìm cách vươn lên mà không cần có ai theo sát sau
lưng. Nhân công trong nền kinh tế mới không thể hài lòng với việc giải quyết
vấn đề và hoàn thiện thêm những điều đã biết. Họ phải mạnh dạn và cải tiến,
luôn tìm kiếm những cách thức mới mẻ để làm việc, tạo ra giá trị gia tăng, lợi
ích gia tăng.^[252]

Ngày nay, vì năng lực trong tiếng Anh không còn là
một lợi thế cạnh tranh nữa nên nhiều quốc gia đang cố gắng dạy trẻ em tiếng
Anh. Đó là kỹ năng cơ bản mà nhiều trẻ em muốn có được trong thế kỷ 21. Nếu ai
đó muốn thành công, họ sẽ cần nắm vững tiếng Anh bởi vì đó là ngôn ngữ của kinh
doanh, khoa học. ngoại giao và học thuật.^[253]

^[252] Lý
Quang Diệu, Năng suất: Mọi cả
nhân tạo ra khác biệt (Productivity: Every Inpidual Makes the
Difference)_, phát biểu tại lễ phát động Chiến dịch Năng suất
1999, Singapore. 9/4/1999.

^[253] Lý
Quang Diệu, phát biểu tại lễ khai trương Viện Ngôn ngữ Anh của Singapore,
Singapore, 6/9/2011.

o0o