Chương 2: Lớp học ngày
chủ nhật

Nghi thức của ngày chủ nhật là bất di bất dịch. Sau bữa điểm tâm sơ sài,
dì Polly đọc một đoạn trong Kinh thánh và tô điểm thêm bằng một lời bình giải
rất độc đáo tự bà nghĩ ra, không chừng nhiều nhà thần học nghe cũng ngạc nhiên.
Sau đó, bọn trẻ học bài trước khi sửa soạn đi dự buổi học ngày chủ nhật và lễ
cầu Kinh.

Tuần này, Tom phải đọc thuộc lòng cho vị mục sư nghe năm tiết đoạn trong
Kinh thánh.

Nó đã chọn "Bài thuyết giáo trên núi" vì đó là những câu ngắn
nhất mà nó đã tìm ra. Nửa giờ sau, cô chị họ Mary lấy cuốn Kinh trong tay nó và
đứng ra dò bài cho nó. Bằng một giọng đều đều nó bắt đầu ấp a ấp úng:

-
Phúc thay cho những... những...

-
Những tâm hồn chân chất, bởi chưng?

-
Bởi chưng nước... ờ...

-
Nước Trời dành cho họ! Sao nữa!

-
... Phúc thay, cho những kẻ khóc, bởi chưng... Chà, bởi vì sao nhỉ?

-
Tom! Chăm chỉ một chút đi chứ! Chị chỉ khuyên em một lời: cầm lấy sách và học
đi! Nghe này: nếu em thuộc bài, chị sẽ cho em một thứ mà em rất thích.

Không
đợi năn nỉ, lần này Tom bắt đầu học lại và chỉ một lát sau, nó đọc làu làu cả
năm tiết đoạn.

-
Đấy, em thấy khi em chuyên chú mà học thì đâu có khó gì! Phần thưởng của em
đây!

Một
con dao nhíp giá mười ba xu! Tom vui sướng nhảy cẫng lên và cảm tạ chị Mary,
buổi học ngày chủ nhật và ông mục sư. Nhưng phút vui tưng bừng của nó không kéo
dài được lâu vì dì Polly đã cất tiếng gọi, bảo nó đi rửa ráy và đóng "bộ
đồ vía" vào. Tom cầm lấy chậu nước và cục xà phòng người ta đưa cho nó
bước ra vườn, ào ào đánh xà phòng vào chậu rồi bắt đầu đổ cả chậu nước xuống
đất. Rồi nó trở vào, hài lòng và vẫn dơ dáy như cũ. Không nói tiếng nào, Mary
lại đổ đầy chậu nước một lần nữa và đưa cho nó với vẻ mặt nghiêm khắc. Lần này
Tom nhẫn nhục kỳ cọ miệng và hai má, thành ra trên cả khuôn mặt chỉ nổi rõ một
vệt sáng hơn. Sau đó nó đưa tay vuốt những lọn tóc xoăn mà nó cho là không xứng
với một ông tướng. Cuối cùng nó đóng bộ đồ lớn vào người và thở dài sườn sượt.
Mary bèn kiểm tra lại, chải bộ quần áo, đội lên đầu nó một chiếc mũ rơm và đưa
cho nó đôi giày. Nó vừa xỏ chân vào giày vừa cằn nhằn.

Ba
đứa trẻ cất bước lên đường. Lớp học kéo dài từ chín đến mười giờ rưỡi, sau đó
là lễ cầu Kinh. Tại trước cửa nhà thờ, Tom gặp lại các bạn bè của nó.

-
Này, Billy, cậu có muốn đổi phiếu điểm vàng của cậu lấy một miếng cam thảo và
một lưỡi câu không?

Việc
trao đổi được thực hiện, hai bên đều thỏa mãn. Những vụ trao đổi khác tiếp tục
diễn ra biến Tom thành chủ nhân một số khá nhiều điểm đủ màu. Độc giả cần biết
rằng thuộc hai tiết đoạn trong Kinh thánh, được thưởng một điểm xanh; mười điểm
xanh có quyền đổi lấy một điểm đỏ; mười điểm đỏ đối lấy một điểm vàng và cuối
cùng được mười điểm vàng (tức là hai ngàn câu Kinh thánh) thì người trúng
thưởng may mắn sẽ lãnh một cuốn Kinh thánh do ông thanh tra đích thân trao
tặng, một quyền lợi đặc biệt và vinh quang! Mary nhờ thế đã chiếm được hai cuốn
Kinh thánh và cô còn hy vọng giật được cuốn thứ ba.

Lúc
này, bọn con gái con trai ùa vào nhà thờ, một bọn ồn ào, nghịch ngợm và vô kỷ
luật: chúng chòng ghẹo nhau, cãi vã nhau, to nhỏ với nhau... Chỉ có Mary và Sid
vẫn không bị cám dỗ một cách đáng phục.

Ông
Walters, thanh tra của lớp học ngày chủ nhật, hôm đó bất ngờ tới dự buổi học,
cùng đi với ba vị khách tai mắt, ông thẩm phán ở xã, ông Thatcher, thẩm phán
của tỉnh - ông này ngồi ghế chánh án ở tòa án tỉnh nghe nói có một cái mái bằng
kẽm thật sự - và bà vợ của ông. Trước những nhân vật danh giá như thế bọn trẻ
tất phải lấy làm ngưỡng mộ nên chúng cố ép mình ngồi trên ghế có phần nào yên
lặng hơn mọi ngày.

Ông
Walters mặt mày rạng rỡ. Ông sẽ sung sướng giá như ông có thể trưng ra được một
học trò thần đồng. Than ôi, khả năng có một trong số các đứa bé này kiến thức
xuất sắc lại rất mong manh, nếu không muốn nói là không có. Vào lúc mọi hy vọng
dường như tiêu tan thì Tom đứng dậy, tiến lên trình cho ông Walters chín phiếu
điểm vàng, chín phiếu điểm đỏ và mười phiếu điểm xanh. Tom Sawyer đòi một cuốn
Kinh thánh! Dầu sét đánh trong nhà thờ cũng không làm cho ông thanh tra khả
kính kinh hoảng hơn... Nhưng các phiếu ngoan rành rành đó kia, hoàn toàn hợp
lệ! Thế là Tom được mời ngồi trên bục đài, bên cạnh các nhân vật quan chức và
tin trọng đại đó được công bố. Trong đám con nít, các thằng bé đã đổi phiếu
điểm của chúng (đổi lấy những thứ lặt vặt mà chính chúng đã cho Tom để được
quét vôi hàng rào) bực tức hối tiếc đã góp phần tạo ra vinh quang cho Tom.

Ông
thẩm phán tỉnh hỏi tên người anh hùng hôm đó.

-
Tom, à dạ... thưa ông, Thomas Sawyer. - Người được thưởng ấp úng.

-
Tốt lắm, cháu ạ, ta có lời khen ngợi cháu. Sự học là một điều tốt đẹp và quan
trọng: nó tạo nên những vĩ nhân và những công dân tốt. Bây giờ, Thomas, cháu
hãy chứng tỏ sự hiểu biết của cháu với ta và bà đây nhé! Để xem nào, chắc chắn cháu
biết tên mười hai tông đồ; cháu có thể kể cho ta tên hai vị tông đồ đầu tiên là
gì nào?

Mặt
nhợt nhạt như xác chết, Tom chới với đưa mắt nhìn lên trời.

-
Nào, cháu nói riêng cho ta nghe thôi. - Bà phu nhân xen vào, giọng ngọt ngào. -
Hai tông đồ đầu tiên là...

-
David và Goliath phải không ạ? - Tom nói liều, giọng yếu ớt.

Người
ta đoán biết được nỗi sửng sốt nghi ngờ của ban giám khảo uy nghiêm...

Rất
may, buổi thánh lễ cho Tom cơ hội quên đi sự bất hạnh của mình. Thằng bé quả
thật có một kho tàng trong túi: một con bọ cánh cứng nhốt trong cái hộp mồi câu
cá. Tom liền thả con côn trùng ra. Con bọ bò đến làm quen với một con chó xù đã
rời khỏi đầu gối của chủ để tìm chuyện phiêu lưu. Thế là bắt đầu một điệu múa
ba lê kỳ quặc: con chó hất đầu một cái làm con bọ ngã ngửa rồi nó đến gần hết
sức thận trọng, đi vòng chung quanh, duỗi chân ra để nhìn cho rõ hơn. Xét thấy
con bọ chẳng đáng chú ý gì cho lắm, cuối cùng nó quên đi và ngồi đè lên con
vật. Thế là một tiếng kêu đau đớn làm xáo động buổi lễ yên tĩnh và người ta
thấy con chó điên cuồng đau điếng quay mòng như một ngôi sao chổi trong nhà thờ
cho tới khi chủ nó rứt được kẻ hành hạ. Tất cả các tín đồ đỏ mặt tía tai vì cố
nhịn cười để khỏi làm xáo trộn buổi giảng Kinh tôn nghiêm. Chẳng cần phải nói
là Tom trở về nhà trong tâm trạng rất vui vẻ...

*
* * * *

Chương 3: Tom si tình

Sáng thứ hai, lúc thức dậy và cũng như mọi sáng thứ hai khác, Tom cảm
thấy rất khổ tâm: một chiếc răng của nó bị lung lay. Nhưng thực tế, nếu nó nói
cho bà dì biết, rất có thể bà muốn nhổ chiếc răng ra, làm vậy thì rất đau mà nó
cũng không thể tránh được chuyện đi học.

Thế là Tom nghĩ đến cái chân bị thương của mình và cất tiếng rên rỉ thảm
thiết. Cuối cùng, Sid đang ngủ mê bèn tỉnh dậy.

- Chuyện gì vậy anh Tom? Anh có muốn em gọi dì Polly không?

- Đừng, - Tom trả lời như sắp chết, - không sao... có lẽ hết, ái... úi
da!

- Anh không thể để mãi như thế được đâu. Nghe anh rên rỉ thế làm em đứt
ruột; đợi em...

Nhưng Tom nói cắt ngang, cặp mắt nhăn nhó vì đau đớn:

-
Anh... tha thứ cho em... tất cả... Sid thân yêu ạ... Khi... anh chết rồi...

-
Dì Polly, dì Polly, lại đây mau. Anh Tom sắp chết! - Sid hoảng hốt la lên.

Bà
cụ lật đật chạy đến cùng với Mary theo sau gót.

-
Tom, con ơi, có chuyện gì thế? Trả lời đi cháu!

-
Cháu nghĩ... vết trầy của cháu... bị làm độc,... nhiễm trùng... lan rộng...
nhiễm trùng máu...

Về
phần bà dì, bà đã yên tâm, nói:

-
Xem kìa Tom, ngón chân của cháu đâu có sưng!

-
Vậy là chiếc răng của cháu, dì à...

-
Sao thế, nó lung lay hả? Dì sẽ giải quyết ngay cái đó cho. Mary, đi lấy một sợi
chỉ lụa và một que củi cháy cho mẹ!

Và
thế là Tom phải cắp sách đi học, khuyết mất một chiếc răng. Dọc đường Tom gặp
đứa bạn chí cốt của nó là Huckleberry Finn, con của một tay nghiện rượu kinh
niên. Thằng bé này quần áo rách rưới, lêu lổng tùy thích, mùa hè ngủ ngoài
trời, mùa đông ngủ trong một cái thùng phuy, ăn cá tự mình câu, khạc nhổ và
chửi thề liên tục. Chẳng cần phải nói, các bà mẹ cấm con trai của họ giao du
với nó và bọn này thì khó lòng vâng lời vì chúng quá mê cuộc sống tự do phóng
khoáng đó.

-
Chào Huck!

-
Chào Tom! Cậu nghĩ sao? - Nó vừa nói vừa khoe một con mèo chết.

-
Cừ lắm! Nhưng cái đó dùng để làm gì?

-
Để trị mụn cóc. Vì tớ lúc nào cũng chơi với ếch nhái thế nên, cậu nghĩ xem, mụn
cóc...

-
Phải làm sao?

-
Này nhé. Khi đêm xuống, cậu xách con mèo, cậu vào nghĩa địa vào ngày người ta
đã chôn xong một kẻ hung ác. Nửa đêm, một con quỷ đi đến dưới hình thức một
luồng gió, có khi hai hoặc ba con và khi chúng mang người chết đi, cậu vừa đong
đưa con mèo theo hướng của chúng vừa tới: "Xác theo quỷ, mèo theo xác, mụn
cóc theo mèo, không còn mụn cóc". Hình như làm thế là chữa tuyệt gốc!
Chính mụ Hopkins đã bày cho tớ đấy!

-
Phải rồi, người ta nói mụ ta có bùa phép gì đó, họ còn nói mụ đọc Kinh
"Lạy Cha" lộn ngược nữa kìa. Này, chừng nào bọn ta thử?.

-
Đêm nay, nếu cậu muốn; chắc chắn "chúng" sẽ tới tìm lão Williams
người ta chôn hôm thứ bảy. Chắc chắn "chúng" không làm việc vào ngày
lễ vì vậy nhất định phải là đêm nay.

-
Đồng ý, cậu sẽ kêu meo meo khi ngang qua trước nhà tớ. Miễn sao dì Polly đã ngủ
là được! Ô kìa, cái gì thế hả?

-
Con bọ hung.

-
Cậu bán nó cho tớ được không?

-
Không đâu, tớ giữ nó lại.

-
Và nếu tớ đổi cho cậu một cái răng của tớ?

Sự
quyến rũ quá mãnh liệt. Huck đút cái răng vào túi còn Tom bỏ con bọ vào chiếc
hộp đã dùng để nhốt con bọ cánh cứng trước kia. Hai đứa bạn chia tay, hai bên
đều hài lòng về nhau.

Tom
vào lớp trễ. Thầy giáo nhận xét gay gắt:

-
Thế nào anh bạn, lại đi trễ như mọi khi là sao?

Tom
sắp bịa ra một lời bào chữa thì nó nhận ra người đẹp của lòng mình ngồi một
mình trên chiếc ghế băng, như trong một giấc mơ... với thái độ cả gan không
kiêng nể, nó buông thõng:

-
Vâng, em đã nói chuyện với Huckleberry Finn...

-
Ô kìa, thằng nỡm, cậu giao du với tên hư đốn ấy lại còn khoe ra nữa hả? Đáng
phạt lắm. Hãy tới ngồi với bọn con gái đi, có thế lần sau mới chừa!

Những
tiếng nhạo báng và xầm xì cất lên trong phòng không làm giảm chút nào sự khoái
trá của Tom, vì nó còn đang hoa mắt trước dịp hên của mình. Tom bắt đầu tìm
cách làm thân: mới đầu nó đưa cho cô bé một quả đào nhưng cô ta làm nghiêm từ
chối; sau đó nó bắt đầu vẽ trên bảng đá của nó. Bị thúc đẩy bởi tính tò mò, cô
bé nghểnh cổ nhìn và thấy một ngôi nhà dị hình, vụng về mà dù sao cô bé cũng
mải mê tán thưởng:

-
Ồ đẹp quá! Bây giờ bạn vẽ chân dung cho tôi đi!

Tiếp
đó Tom vẽ hình một chiếc đồng hồ cát phía trên có mặt trăng tròn với hai chiếc
đũa làm cánh tay và hai quả chùy làm hai chân.

-
Tuyệt vời! Tôi thích biết vẽ như bạn quá chừng!

-
Nếu bạn muốn, tớ sẽ dạy cho, - Tom nói ra vẻ hào hiệp. - Trưa nay nhé! Mà trước
hết, bạn tên gì nhỉ?.

-
Becky Thatcher! Còn bạn?

-
Tom, chỗ bạn bè gọi thế cũng được.

Nói
xong, Tom viết nghệch ngoạc trên bảng đá và lấy cánh tay che lại như phải giữ
tuyệt mật.

Chỉ
sau một lúc khéo làm ra vẻ ghê gớm và giả vờ chống cự nó mới bằng lòng để ló từ
từ cho Becky thấy câu nó viết. Nó đã viết: "Tôi yêu em"...

-
Xí! Đồ quỷ sứ! - Cô bé nói ra vẻ tức giận vừa phải.

Ngay
lúc đó Tom thấy tai nó bị kéo lên và bị điệu về chỗ ngồi thường lệ bên cạnh
thằng bạn thân Joe Harper của nó. Thế là nó nhớ đến con bọ hung bèn thả con bọ
lên mặt bàn học. Con bọ hung ngọ ngoạy muốn chạy đi, vì vậy Tom dùng cây kim
găm bắt buộc nó quay lại.

Bây
giờ con bọ chạy về phía Joe, thằng bé này cũng không muốn ngồi yên: nó cũng cầm
một cây kim găm khác đẩy con bọ khốn khổ về phía Tom. Thế là một ván bóng bàn
say sưa bắt đầu và chỉ bị gián đoạn khi có sự đích thân can thiệp của thầy giáo
bằng cách gõ mỗi đối thủ một gậy.

Đâu
có nhằm gì! Lớp học đã tan và Tom có cuộc hẹn!

Khi
bọn trẻ đã ra về hết, Becky và Tom ngồi cạnh nhau, và bài học vẽ bắt đầu.

Cô
bé rụt rè đề nghị:

-
Nếu bạn muốn, tôi có một cây kẹo cao su đây. Tôi có thể để bạn nhai một chút
rồi trả lại cho tôi.

-
Đồng ý. Bạn đã đi xem xiếc chưa? - Tom hỏi.

-
Xem rồi, và bố hứa dẫn tôi đi nữa nếu tôi được điểm tốt trong sổ liên lạc.

-
Còn tôi, tôi đã xem ít ra là bốn lần. Khi lớn lên tôi sẽ làm hề. Hình như người
ta kiếm được nhiều tiền lắm, ít nhất mỗi ngày một đô la! Hỏi thật nhé, Becky đã
đính hôn chưa?

-
Nghĩa là sao?

-
Thì cũng như người ta sẽ cưới nhau ấy mà.

-
Ồ, không có đâu, chẳng bao giờ.

-
Bạn có muốn đính hôn với tôi không?

-
Tôi muốn lắm.

-
Rất giản dị: người ta hứa sẽ cưới nhau, người ta xích lại gần nhau, người ta
nói "Anh yêu em" rồi người ta ôm hôn nhau.

-
Tại sao người ta ôm hôn nhau…

-
Chuyện đó, tại sao ư? Bởi vì tất cả những người đính hôn đều làm như vậy mà.

Và
thận trọng chuyển qua thế tấn công, Tom đưa tay choàng quanh người Becky. Thấy
cô bé chỉ phản kháng một cách yếu ớt, nó nói nhỏ vào tai cô bé: "Anh yêu
em".

-
Bây giờ đến phiên Becky đó.

-
Bạn sẽ không nói với ai chứ? Hứa không, thề không?

-
Thánh giá gỗ, thánh giá sắt, nếu tôi nói dối, tôi sẽ xuống địa ngục!

Đến
lượt mình, Becky thốt ra những lời định mệnh chấp nhận số kiếp làm vợ.

-
Bây giờ chúng ta chỉ còn hôn nhau nữa thôi! - Và Tom kề môi vào má Becky.

Cô
bé hoảng sợ nhảy qua một bên rồi bỏ chạy. Tom nhanh nhẹn bắt cô bé lại được và
thuyết phục để nó hôn...

-
Thế là chúng ta đã đính hôn với nhau! Bạn sẽ thấy vui lắm. Khi tôi với Amy
Lawrence trước kia...

Nhìn
cặp mắt xanh kia đang mở to, Tom hiểu ra nó đã vừa nói hớ một câu quá tai hại.

-
Thế ra tôi không phải là người đầu tiên à? - Becky ấp úng rồi òa khóc.

Bất
chấp bao nhiêu lời dỗ dành của Tom, Becky vẫn không thể nào nguôi. Tom bèn đưa
cái vật đắc ý nhất của nó ra: một cái vòng bằng đồng lấy ở giá củi trong lò
sưởi.

-
Này Becky, tôi tặng bạn đó.

Nhưng
tình cảm bị tổn thương, cô bé ném cái vòng xuống đất. Thế là Tom tất tả bước ra
khỏi trường, quyết tâm chiều nay không trở lại nữa. Còn Becky ở lại, trong lòng
tràn ngập ăn năn tiếc nuối...

Tom
đi vào khu rừng rậm nơi nó giấu những vũ khí đánh nhau và ngồi phịch dưới một
gốc sồi, trên một nệm rêu êm ái, ngẫm xét lại nỗi bất hạnh của mình: Tại sao
Becky đã đối xử với nó như với một con chó vậy chứ, trong khi nó đã tặng cho cô
ta tài sản quý giá nhất của nó?

Và
nếu nó biến đi một cách bí mật, nếu nó đi thật xa qua muôn trùng biển cả? Nếu
nó đăng lính, hoặc hay hơn nữa, đi theo làm người săn bò rừng ở miền Viễn Tây?
Và nếu nó trở thành hải tặc, khuấy động đại dương trên một chiếc tàu lướt nhanh,
nhẹ nhàng như gió, treo lá cờ khủng khiếp trên cột buồm. Ừ, tiếng tăm của nó sẽ
lan khắp thế giới và khi đã đạt đến cực điểm vinh quang, nó sẽ trở về làng cũ,
thấy mọi người làm dấu thánh giá khi nó đi qua và thì thầm với giọng quả quyết:
"Đó là Tom Sawyer, hiệp sĩ Hắc y Báo oán trên vùng biển Antilles..."
Becky rồi sẽ hối tiếc là đã khinh bỉ nó biết dường nào!

Lúc
đó vang lên một hồi kèn trẻ con chơi.

Tom
lẹ làng cởi áo vét rồi lấy lên từ một cái hố bộ cung tên của nó, thanh kiếm gỗ
và cây kèn.

Ngỏ
lời với đoàn quân tưởng tượng hộ tống theo mình, nó ra lệnh chúng im lặng:

-
Suỵt! Cứ nấp kín cho đến khi ta gọi.

Joe
Harper vừa xuất hiện, mang đầy vũ khí...

-
Đứng lại! - Tom quát lớn. - Ai dám xâm nhập rừng Sherwood mà không xin phép ta?

-
Guy de Guisbonne không chờ ai cho phép cả! Còn ngươi là ai mà có giọng lưỡi đó?

-
Ta là Robin des Bois, liệu hồn sẽ biết tay ta!

-
Tên ngoài vòng pháp luật đấy hả? Tránh đường cho ta, đồ đê tiện!

-
Không đời nào!

Thế
là bắt đầu một trận chiến đúng theo quy phép. Chẳng mấy chốc, mồ hôi chảy ròng
ròng trên trán hai đối thủ.

-
Này, bây giờ cậu phải quay lưng lại chứ. - Tom nói, thở hổn hển. - Trong sách
đã ghi: "Bấy giờ, chàng tạt một nhát kiếm, giết chết tên ngạo mạn Guy de
Guisborne".

-
Được, được, đồng ý.

Joe
miễn cưỡng đưa lưng ra chịu một nhát kiếm và ngã xuống. Rồi nó đứng phắt dậy:

-
Bây giờ, đến tớ giết chết cậu. Lần lượt mỗi người chứ anh bạn!

-
Đâu được! Sách đâu có nói vậy! Nghe này, tớ có ý kiến: tớ sẽ đóng vai quận
trưởng Nottingham, còn cậu sẽ là Robin và cậu sẽ giết tớ.

Sau
phần phụ diễn ấy làm Joe hài lòng, Tom trở lại thành Robin des Bois. Tuy bị
thương gần chết, nó vẫn thều thào mấy tiếng:

-
Mũi tên này rơi ở đâu, các ngươi sẽ chôn gã Robin đáng thương ở đó...

Gom
hết sức tàn, kẻ hấp hối bắn ra một mũi tên và ngã quỵ... trên một bãi tầm ma
rồi nó lật đật đứng dậy.

Tới
đây, hai thằng bé mặc áo lại và mỗi đứa đi cất khí giới của mình ở một chỗ
riêng.

*
* * * *