Mướp hương
Sau nhà có một khoảng sân còn trống nắng soi đến tận chiều muộn, bố sang nhà hàng xóm xin chặt vài cây tre nhỏ, ngày chủ nhật nghỉ làm cặm cụi dựng một giàn xinh xinh. Mẹ tính trồng khóm thiên lý cho hoa thơm, rồi lại lưỡng lự hay để dành cho thân gấc quả chín đỏ đồ xôi đêm 30 Tết. Nhưng bởi đã qua đầu năm mới, lại nghĩ về một mùa hè sẽ nhanh chóng ập đến, mẹ quyết định chỉ trồng một khóm mướp hương.
Từng hạt nhỏ màu nâu sẫm được mẹ bọc trong khăn vải mỏng, ngâm nước ấm qua đêm rồi ươm vào chậu nhỏ chờ ngày nẩy mầm. Một sáng trời trong, có chiếc lá bé xinh đẩy mình trồi qua lớp đất đón ánh mặt trời ban sớm. Chiếc lá rủ anh chị em nối đuôi nhau chạy khỏi lớp đất mùn để lớn lên. Mẹ chọn ba cây thẳng và khỏe nhất trồng nơi bồn đất bố đã chuẩn bị sẵn, gác thêm thân cây thẳng tựa vào một bên giàn.
Trẻ con mau lớn, chẳng bao lâu khóm mướp hương lá đã xanh, tay đã khỏe bám theo cành tre khô, vươn lên hướng theo ánh mặt trời rồi lan ra khắp mặt giàn. Khoảng sân nắng chẳng mấy chốc đã được phủ gần kín nửa, nắng chỉ còn xuyên qua kẽ lá, nhảy nhót soi bóng vụn trên mặt sân khô.
Mẹ hái tỉa ngọn mướp để kích hoa, rồi xào tỏi thơm mời cả nhà bữa tối. Ngọn mướp mềm, ngọt mà thanh mát. Mùi hương của lá trộn lẫn với mùi đặc trưng của tỏi, chỉ giản đơn vẫn giúp đưa cơm đạm bạc những ngày cuối tháng gia đình công nhân.
Rồi một ngày kia, đứng từ cổng xa nhìn bao trọn mặt trên của giàn mới phát hiện hoa đã nở tự bao giờ, cánh mỏng vàng tươi nhún nhảy theo mỗi đợt gió thoảng. Rồi một chùm, hai chùm hoa chen nở cùng với những cánh hoa đơn lẻ có quả non phía cuống mềm. Khi hoa tàn cánh cụp ôm tròn phía đầu quả non, tụi trẻ trong xóm chiều tắt nắng ngóng chờ hoa rụng. Nhặt vài tàn hoa, chuẩn bị một chiếc giỏ vải chuẩn bị lang thang câu nhái trong lúc đợi bố mẹ đi làm về. Hoa được buộc vào đầu dây, đu trên một chiếc cần tự làm đơn giản, cả đám đi dọc theo bờ ruộng buông cần chờ lũ nhái ăn mồi, rồi nhanh tay nhấc thả vội vào chiếc giỏ vải đêm qua mẹ thức khuya khâu giúp. Vậy là sáng mai, lũ gà trong vườn đã có một bữa tanh.
Những trái mướp non bé như ngón tay lớn nhanh qua từng đêm, buông mình treo thõng trên giàn đã kín lá. Mẹ để dành quả đầu mùa đợi khô trên giàn, còn lại khi quả đủ cứng, màu sắc đậm hơn là bắc ghế hái. Chỉ dành lại cho nhà hai quả bữa trưa mai, còn đâu xếp trong chiếc rổ tre vàng óng mang chia đều cho hàng xóm.
Mướp hương bổ miếng nấu canh cua với ngọn mùng tơi lá dày xanh sẫm, ăn kèm miếng cà muối trắng giòn tan, bữa trưa mùa hè cũng không còn oi nóng. Hoặc ngày đổi bữa, mẹ giã chút lạc khô mới nhận từ quê nội gửi lên, nấu bát canh với mướp hương thơm bùi, món ăn dân dã mà lạ miệng.
Cả mùa hè được làm dịu bởi sự che chở của giàn mướp hương, ngăn ánh nắng gắt chiếu trên mình chú chó nhỏ vờn em mèo mướp, để khoảng sân thoảng hương thơm của lá, của quả trĩu cành. Đợi khi tạm biệt mùa hè, cắt quả đã khô trên giàn cất hạt dành cho mùa sau, thân quả khô trắng mẹ cắt từng khoanh tròn để con gái cẩn thận rửa bát.
Một ngày của mùa hè thật lâu sau đó, lạc vào một ngõ nhỏ giữa trưa nắng gắt, gặp lại một giàn mướp hương bám theo bức tường gạch vữa đã bong từng mảng lớn. Nhìn cánh hoa mướp vàng lại nhớ một giàn mướp của ngày xưa.
Sau nhà có một khoảng sân còn trống nắng soi đến tận chiều muộn, bố sang nhà hàng xóm xin chặt vài cây tre nhỏ, ngày chủ nhật nghỉ làm cặm cụi dựng một giàn xinh xinh. Mẹ tính trồng khóm thiên lý cho hoa thơm, rồi lại lưỡng lự hay để dành cho thân gấc quả chín đỏ đồ xôi đêm 30 Tết. Nhưng bởi đã qua đầu năm mới, lại nghĩ về một mùa hè sẽ nhanh chóng ập đến, mẹ quyết định chỉ trồng một khóm mướp hương.
Từng hạt nhỏ màu nâu sẫm được mẹ bọc trong khăn vải mỏng, ngâm nước ấm qua đêm rồi ươm vào chậu nhỏ chờ ngày nẩy mầm. Một sáng trời trong, có chiếc lá bé xinh đẩy mình trồi qua lớp đất đón ánh mặt trời ban sớm. Chiếc lá rủ anh chị em nối đuôi nhau chạy khỏi lớp đất mùn để lớn lên. Mẹ chọn ba cây thẳng và khỏe nhất trồng nơi bồn đất bố đã chuẩn bị sẵn, gác thêm thân cây thẳng tựa vào một bên giàn.
Trẻ con mau lớn, chẳng bao lâu khóm mướp hương lá đã xanh, tay đã khỏe bám theo cành tre khô, vươn lên hướng theo ánh mặt trời rồi lan ra khắp mặt giàn. Khoảng sân nắng chẳng mấy chốc đã được phủ gần kín nửa, nắng chỉ còn xuyên qua kẽ lá, nhảy nhót soi bóng vụn trên mặt sân khô.
Mẹ hái tỉa ngọn mướp để kích hoa, rồi xào tỏi thơm mời cả nhà bữa tối. Ngọn mướp mềm, ngọt mà thanh mát. Mùi hương của lá trộn lẫn với mùi đặc trưng của tỏi, chỉ giản đơn vẫn giúp đưa cơm đạm bạc những ngày cuối tháng gia đình công nhân.
Rồi một ngày kia, đứng từ cổng xa nhìn bao trọn mặt trên của giàn mới phát hiện hoa đã nở tự bao giờ, cánh mỏng vàng tươi nhún nhảy theo mỗi đợt gió thoảng. Rồi một chùm, hai chùm hoa chen nở cùng với những cánh hoa đơn lẻ có quả non phía cuống mềm. Khi hoa tàn cánh cụp ôm tròn phía đầu quả non, tụi trẻ trong xóm chiều tắt nắng ngóng chờ hoa rụng. Nhặt vài tàn hoa, chuẩn bị một chiếc giỏ vải chuẩn bị lang thang câu nhái trong lúc đợi bố mẹ đi làm về. Hoa được buộc vào đầu dây, đu trên một chiếc cần tự làm đơn giản, cả đám đi dọc theo bờ ruộng buông cần chờ lũ nhái ăn mồi, rồi nhanh tay nhấc thả vội vào chiếc giỏ vải đêm qua mẹ thức khuya khâu giúp. Vậy là sáng mai, lũ gà trong vườn đã có một bữa tanh.
Những trái mướp non bé như ngón tay lớn nhanh qua từng đêm, buông mình treo thõng trên giàn đã kín lá. Mẹ để dành quả đầu mùa đợi khô trên giàn, còn lại khi quả đủ cứng, màu sắc đậm hơn là bắc ghế hái. Chỉ dành lại cho nhà hai quả bữa trưa mai, còn đâu xếp trong chiếc rổ tre vàng óng mang chia đều cho hàng xóm.
Mướp hương bổ miếng nấu canh cua với ngọn mùng tơi lá dày xanh sẫm, ăn kèm miếng cà muối trắng giòn tan, bữa trưa mùa hè cũng không còn oi nóng. Hoặc ngày đổi bữa, mẹ giã chút lạc khô mới nhận từ quê nội gửi lên, nấu bát canh với mướp hương thơm bùi, món ăn dân dã mà lạ miệng.
Cả mùa hè được làm dịu bởi sự che chở của giàn mướp hương, ngăn ánh nắng gắt chiếu trên mình chú chó nhỏ vờn em mèo mướp, để khoảng sân thoảng hương thơm của lá, của quả trĩu cành. Đợi khi tạm biệt mùa hè, cắt quả đã khô trên giàn cất hạt dành cho mùa sau, thân quả khô trắng mẹ cắt từng khoanh tròn để con gái cẩn thận rửa bát.
Một ngày của mùa hè thật lâu sau đó, lạc vào một ngõ nhỏ giữa trưa nắng gắt, gặp lại một giàn mướp hương bám theo bức tường gạch vữa đã bong từng mảng lớn. Nhìn cánh hoa mướp vàng lại nhớ một giàn mướp của ngày xưa.
