Sau một thời gian phụ trách duyệt file để cấp quyền tác giả, bạn Chim gặp một số khó khăn cần thảo luận với mọi người để đi đến thống nhất.
Trước hết, bạn Chim xin thú nhận là bạn Chim hoàn toàn không có kinh nghiệm biên tập cũng như kinh nghiệm làm việc với biên tập viên ở các nhà xuất bản. Những kiến thức cũng như kinh nghiệm bạn Chim có được là do để ý cách trình bày ở sách in cũng như đọc qua kinh nghiệm của một vài tác giả.
Giờ chúng ta vào vấn đề chính mọi người ạ.
1. Từ cảm thán (hổng biết gọi đúng chưa)
2. Đánh dấu lời dẫn
3. Đặt dấu câu ở tiêu đề
4. Trình bày lời thầm nghĩ, âm thanh ngoại cảnh, lời thoại qua điện thoại hay bộ đàm (cập nhật ngày 24/09/2014)
5. Viết hoa hay không viết hoa sau dấu hai chấm (cập nhật ngày 15/05/2015)
--- o0o ---
Mời cả nhà cùng đưa ra ý kiến ạ.
Chúng ta cùng thảo luận để thống nhất nhé mọi người.
À, chúng ta có thể thảo luận cả những vấn đề có liên quan nghen.
(đang cập nhật...)
Trước hết, bạn Chim xin thú nhận là bạn Chim hoàn toàn không có kinh nghiệm biên tập cũng như kinh nghiệm làm việc với biên tập viên ở các nhà xuất bản. Những kiến thức cũng như kinh nghiệm bạn Chim có được là do để ý cách trình bày ở sách in cũng như đọc qua kinh nghiệm của một vài tác giả.
Giờ chúng ta vào vấn đề chính mọi người ạ.
1. Từ cảm thán (hổng biết gọi đúng chưa)
Một số bạn vẫn dùng các từ như haiz, uhm, ah, oaoa, hihi...
Theo bạn Chim thấy thì haiz, uhm, ah không phải tiếng Việt cũng chả phải tiếng Anh. Không biết nên thay bằng từ nào cho đúng hơn. Chim thấy có bạn dùng từ ây da, ừm, ừ, ừa, à. Cá nhân bạn Chim thích cách dùng thứ hai này hơn.
Các từ oaoa, hihi... vẫn phải có dấu cách giữa các từ chứ nhỉ. Oa oa, hi hi... thì vẫn đúng cảm xúc mà nhỉ.
Còn các từ như wow, yeah... bạn Chim liệt vào từ tiếng Anh, vẫn có thể sử dụng như ok, ukie... là các từ hằng ngày các bạn vẫn dùng trong văn nói, có thể chấp nhận được.
Theo bạn Chim thấy thì haiz, uhm, ah không phải tiếng Việt cũng chả phải tiếng Anh. Không biết nên thay bằng từ nào cho đúng hơn. Chim thấy có bạn dùng từ ây da, ừm, ừ, ừa, à. Cá nhân bạn Chim thích cách dùng thứ hai này hơn.
Các từ oaoa, hihi... vẫn phải có dấu cách giữa các từ chứ nhỉ. Oa oa, hi hi... thì vẫn đúng cảm xúc mà nhỉ.
Còn các từ như wow, yeah... bạn Chim liệt vào từ tiếng Anh, vẫn có thể sử dụng như ok, ukie... là các từ hằng ngày các bạn vẫn dùng trong văn nói, có thể chấp nhận được.
2. Đánh dấu lời dẫn
Nếu lời thoại được đánh dấu bằng dấu gạch đầu dòng thì phải có dấu gạch giữa để phân biệt lời thoại và lời dẫn.
Vậy nếu lời thoại được đánh dấu bằng dấu ngoặc kép thì sao? Các bạn hay viết tiếp lời dẫn rồi sau đó là lời kể, lời trần thuật... Thú thật là bạn Chim khá bối rối khi hướng dẫn các bạn ở trường hợp này. Có phải là không cần dấu gạch giữa trong trường hợp này không mọi người?
Vậy nếu lời thoại được đánh dấu bằng dấu ngoặc kép thì sao? Các bạn hay viết tiếp lời dẫn rồi sau đó là lời kể, lời trần thuật... Thú thật là bạn Chim khá bối rối khi hướng dẫn các bạn ở trường hợp này. Có phải là không cần dấu gạch giữa trong trường hợp này không mọi người?
3. Đặt dấu câu ở tiêu đề
Như Chim hiểu thì nếu tiêu đề là một câu đủ nghĩa hoặc câu chưa đủ nghĩa thì mới cần dùng dấu chấm than, chấm hỏi hoặc chấm lửng. Còn lại thì không cần đặt dấu chấm (.) ở cuối.
Tương tự, các ý kiểu như:
Thể loại: Hài, cổ đại, nữ cường.
Rating: All.
Tình trạng: On going.
thì cũng không cần dấu chấm (.) ở cuối.
Bạn Chim xin phép đưa ra thêm vấn đề để mọi người cùng bàn:
Tương tự, các ý kiểu như:
Thể loại: Hài, cổ đại, nữ cường.
Rating: All.
Tình trạng: On going.
thì cũng không cần dấu chấm (.) ở cuối.
Bạn Chim xin phép đưa ra thêm vấn đề để mọi người cùng bàn:
4. Trình bày lời thầm nghĩ, âm thanh ngoại cảnh, lời thoại qua điện thoại hay bộ đàm (cập nhật ngày 24/09/2014)
Chúng ta có hai cách để đánh dấu thoại:
- Xuống hàng, gạch đầu dòng;
- Dùng dấu ngoặc kép.
Theo đó, một số bạn khi diễn tả âm thanh ngoại cảnh, lời thoại qua điện thoại hay bộ đàm, lời thầm nghĩ của nhân vật cũng sử dụng luôn cách dùng dấu ngoặc kép. Thông thường các bạn sử dụng cách này hay sử dụng cách đánh dấu thoại thứ nhất (tức là gạch đầu dòng).
Ví dụ a: (âm thanh ngoại cảnh)
"Hành khách chú ý! Chuyến bay mang số hiệu BR392 sẽ..."
Cô nhìn đồng hồ trên cổ tay ẩn hiện những vệt gân xanh xao. Còn ít phút cô sẽ thoát khỏi nơi này, không phải đối mặt với con người ấy.
Ví dụ b: (lời thoại trực tiếp và lời thoại qua điện thoại)
Đúng lúc này, điện thoại của Kỳ Mạnh đổ chuông. Anh tiến tới cửa sổ, ngón tay dài trượt trên bàn phím.
- Chuyện gì?
“Lô hàng bên Hồng Kông bị cục hải quan giữ lại, em đoán bọn Ma Cao trả thù vụ chúng ta không hợp tác. Anh có lẽ phải sang bên này một chuyến.”
- Mẹ nhà nó. - Kỳ Mạnh gằn giọng.
Ví dụ c: (lời thầm nghĩ)
“Với bộ dạng của mày thì già đi mười tuổi là giải pháp sáng suốt, con ranh ạ.” Cát Anh thầm nghĩ. Vị khách không mời vẫn tự nhiên ngồi lên giường và vẫy tay.
Hoặc:
Cát Anh thầm nghĩ: “Với bộ dạng của mày thì già đi mười tuổi là giải pháp sáng suốt, con ranh ạ.” Vị khách không mời vẫn tự nhiên ngồi lên giường và vẫy tay.
Theo tối kiến của bạn Chim, tất cả những trường hợp đều không cần đặt trong dấu ngoặc kép. Cách trình bày đẹp nhất là sử dụng định dạng in nghiêng.
Ví dụ a:
Hành khách chú ý! Chuyến bay mang số hiệu BR392 sẽ...
Cô nhìn đồng hồ trên cổ tay ẩn hiện những vệt gân xanh xao. Còn ít phút cô sẽ thoát khỏi nơi này, không phải đối mặt với con người ấy.
Ví dụ b:
Đúng lúc này, điện thoại của Kỳ Mạnh đổ chuông. Anh tiến tới cửa sổ, ngón tay dài trượt trên bàn phím.
- Chuyện gì?
- Lô hàng bên Hồng Kông bị cục hải quan giữ lại, em đoán bọn Ma Cao trả thù vụ chúng ta không hợp tác. Anh có lẽ phải sang bên này một chuyến.
- Mẹ nhà nó. - Kỳ Mạnh gằn giọng.
Ví dụ c:
Với bộ dạng của mày thì già đi mười tuổi là giải pháp sáng suốt, con ranh ạ. Cát Anh thầm nghĩ. Vị khách không mời vẫn tự nhiên ngồi lên giường và vẫy tay.
Hoặc: (Ví dụ này có dấu hai chấm nên không cần in nghiêng.)
Cát Anh thầm nghĩ: Với bộ dạng của mày thì già đi mười tuổi là giải pháp sáng suốt, con ranh ạ. Vị khách không mời vẫn tự nhiên ngồi lên giường và vẫy tay.
- Xuống hàng, gạch đầu dòng;
- Dùng dấu ngoặc kép.
Theo đó, một số bạn khi diễn tả âm thanh ngoại cảnh, lời thoại qua điện thoại hay bộ đàm, lời thầm nghĩ của nhân vật cũng sử dụng luôn cách dùng dấu ngoặc kép. Thông thường các bạn sử dụng cách này hay sử dụng cách đánh dấu thoại thứ nhất (tức là gạch đầu dòng).
Ví dụ a: (âm thanh ngoại cảnh)
"Hành khách chú ý! Chuyến bay mang số hiệu BR392 sẽ..."
Cô nhìn đồng hồ trên cổ tay ẩn hiện những vệt gân xanh xao. Còn ít phút cô sẽ thoát khỏi nơi này, không phải đối mặt với con người ấy.
Ví dụ b: (lời thoại trực tiếp và lời thoại qua điện thoại)
Đúng lúc này, điện thoại của Kỳ Mạnh đổ chuông. Anh tiến tới cửa sổ, ngón tay dài trượt trên bàn phím.
- Chuyện gì?
“Lô hàng bên Hồng Kông bị cục hải quan giữ lại, em đoán bọn Ma Cao trả thù vụ chúng ta không hợp tác. Anh có lẽ phải sang bên này một chuyến.”
- Mẹ nhà nó. - Kỳ Mạnh gằn giọng.
Ví dụ c: (lời thầm nghĩ)
“Với bộ dạng của mày thì già đi mười tuổi là giải pháp sáng suốt, con ranh ạ.” Cát Anh thầm nghĩ. Vị khách không mời vẫn tự nhiên ngồi lên giường và vẫy tay.
Hoặc:
Cát Anh thầm nghĩ: “Với bộ dạng của mày thì già đi mười tuổi là giải pháp sáng suốt, con ranh ạ.” Vị khách không mời vẫn tự nhiên ngồi lên giường và vẫy tay.
--- o0o ---
Theo tối kiến của bạn Chim, tất cả những trường hợp đều không cần đặt trong dấu ngoặc kép. Cách trình bày đẹp nhất là sử dụng định dạng in nghiêng.
Ví dụ a:
Hành khách chú ý! Chuyến bay mang số hiệu BR392 sẽ...
Cô nhìn đồng hồ trên cổ tay ẩn hiện những vệt gân xanh xao. Còn ít phút cô sẽ thoát khỏi nơi này, không phải đối mặt với con người ấy.
Ví dụ b:
Đúng lúc này, điện thoại của Kỳ Mạnh đổ chuông. Anh tiến tới cửa sổ, ngón tay dài trượt trên bàn phím.
- Chuyện gì?
- Lô hàng bên Hồng Kông bị cục hải quan giữ lại, em đoán bọn Ma Cao trả thù vụ chúng ta không hợp tác. Anh có lẽ phải sang bên này một chuyến.
- Mẹ nhà nó. - Kỳ Mạnh gằn giọng.
Ví dụ c:
Với bộ dạng của mày thì già đi mười tuổi là giải pháp sáng suốt, con ranh ạ. Cát Anh thầm nghĩ. Vị khách không mời vẫn tự nhiên ngồi lên giường và vẫy tay.
Hoặc: (Ví dụ này có dấu hai chấm nên không cần in nghiêng.)
Cát Anh thầm nghĩ: Với bộ dạng của mày thì già đi mười tuổi là giải pháp sáng suốt, con ranh ạ. Vị khách không mời vẫn tự nhiên ngồi lên giường và vẫy tay.
5. Viết hoa hay không viết hoa sau dấu hai chấm (cập nhật ngày 15/05/2015)
Tài liệu em sử dụng lấy từ trên mạng, được ghi rõ là của Đại học Đà Nẵng. Đương nhiên, như phần lớn các hướng dẫn khác, đây cũng chỉ là hướng dẫn dành cho văn bản hành chính. Chúng ta cần thảo luận lại khi áp dụng trong phạm vi văn chương. Em xin trích dẫn có chỉnh sửa (về màu chữ và đánh số thôi):
- Sau dấu hai chấm, có thể viết hoa, có thể không viết hoa, tùy thuộc từng trường hợp.
+ Viết hoa trong trường hợp liệt kê thành phần vị ngữ của câu đơn có động từ "là", hoặc trong thành phần vị ngữ có các từ biểu thị sự liệt kê ở sau các từ "sau đây", "như sau", "để".
Ví dụ 1a: Một số yêu cầu khi viết bài trên diễn đàn là: Viết đúng chính tả; trình bày dễ nhìn; không sử dụng các ngôn ngữ thiếu văn hóa.
Ví dụ 1b: Họ tự hỏi: Không biết tương lai đi về đâu.
+ Không viết hoa trong trường hợp cần giải thích, thuyết minh cho một phần trong câu.
Ví dụ 2a: Cầu vồng có bảy màu cơ bản: đỏ, da cam, vàng, lục, lam, chàm, tím.
Ví dụ 2b: Năm nay các loại rau như: rau muống, mồng tơi, su hào, bắp cải đều lên giá.
Ví dụ 2c: Chiến công kì diệu đã diễn ra trong thời gian rất ngắn: năm mươi lăm ngày đêm.
Ví dụ 2d: Hoa bưởi thơm rồi: đêm đã khuya.
LỜI BÀN
1. Nhìn ví dụ 1a, 2a và 2b, em thật sự không hiểu lắm liệt kê mà người ta dùng nghĩa là gì. Em nhận thấy các ví dụ em chỉ ra toàn thuộc dạng liệt kê cả. Mà như vậy thì ví dụ đưa ra là mâu thuẫn với hai dấu cộng.
2. Trong trường hợp phải viết hoa nếu đó là liệt kê sau động từ là. Vậy chứ, không có động từ là thì không viết hoa?
3. Làm sao để phân biệt được đâu là liệt kê, đâu là thuyết minh? Vì rõ ràng là các ví dụ đang đánh nhau.
4. Ý kiến cá nhân của em:
- Các ví dụ 1a, 2a và 2b là thuộc dạng liệt kê, tức là, sau dấu hai chấm là các từ, cụm từ thì KHÔNG VIẾT HOA.
- Các ví dụ 1b, 2c và 2d là thuộc dạng thuyết minh, tức là, sau dấu hai chấm là mệnh đề, câu đủ nghĩa thì CẦN VIẾT HOA.
Ai hiểu vấn đề rõ hơn giúp em cùng thống nhất vấn đề này với ạ.
- Sau dấu hai chấm, có thể viết hoa, có thể không viết hoa, tùy thuộc từng trường hợp.
+ Viết hoa trong trường hợp liệt kê thành phần vị ngữ của câu đơn có động từ "là", hoặc trong thành phần vị ngữ có các từ biểu thị sự liệt kê ở sau các từ "sau đây", "như sau", "để".
Ví dụ 1a: Một số yêu cầu khi viết bài trên diễn đàn là: Viết đúng chính tả; trình bày dễ nhìn; không sử dụng các ngôn ngữ thiếu văn hóa.
Ví dụ 1b: Họ tự hỏi: Không biết tương lai đi về đâu.
+ Không viết hoa trong trường hợp cần giải thích, thuyết minh cho một phần trong câu.
Ví dụ 2a: Cầu vồng có bảy màu cơ bản: đỏ, da cam, vàng, lục, lam, chàm, tím.
Ví dụ 2b: Năm nay các loại rau như: rau muống, mồng tơi, su hào, bắp cải đều lên giá.
Ví dụ 2c: Chiến công kì diệu đã diễn ra trong thời gian rất ngắn: năm mươi lăm ngày đêm.
Ví dụ 2d: Hoa bưởi thơm rồi: đêm đã khuya.
LỜI BÀN
1. Nhìn ví dụ 1a, 2a và 2b, em thật sự không hiểu lắm liệt kê mà người ta dùng nghĩa là gì. Em nhận thấy các ví dụ em chỉ ra toàn thuộc dạng liệt kê cả. Mà như vậy thì ví dụ đưa ra là mâu thuẫn với hai dấu cộng.
2. Trong trường hợp phải viết hoa nếu đó là liệt kê sau động từ là. Vậy chứ, không có động từ là thì không viết hoa?
3. Làm sao để phân biệt được đâu là liệt kê, đâu là thuyết minh? Vì rõ ràng là các ví dụ đang đánh nhau.
4. Ý kiến cá nhân của em:
- Các ví dụ 1a, 2a và 2b là thuộc dạng liệt kê, tức là, sau dấu hai chấm là các từ, cụm từ thì KHÔNG VIẾT HOA.
- Các ví dụ 1b, 2c và 2d là thuộc dạng thuyết minh, tức là, sau dấu hai chấm là mệnh đề, câu đủ nghĩa thì CẦN VIẾT HOA.
Ai hiểu vấn đề rõ hơn giúp em cùng thống nhất vấn đề này với ạ.
--- o0o ---
Mời cả nhà cùng đưa ra ý kiến ạ.
Chúng ta cùng thảo luận để thống nhất nhé mọi người.
À, chúng ta có thể thảo luận cả những vấn đề có liên quan nghen.
(đang cập nhật...)
--- o0o ---
CÁC VẤN ĐỀ ĐÃ ĐƯỢC THỐNG NHẤT TẠI ĐÂY.
CÁC VẤN ĐỀ ĐÃ ĐƯỢC THỐNG NHẤT TẠI ĐÂY.
Chỉnh sửa lần cuối:
