Chương
34: Kế tiếp truyện anh chàng hiếu kì khờ dại

"Cũng như người ta thường nói rằng quân vô tướng, nhà
vô chủ là một điều bất lợi, thiếp trộm nghĩ một thiếu phụ vắng chồng lại càng
bất lợi một khi không có những lý do thật xác đáng buộc hai người phải xa nhau.
Thiếu chàng, thiếp rất đỗi buồn phiền, không chịu đựng nổi sự vắng vẻ; nếu
chàng không sớm trở lại, thiếp sẽ phải về nhà cha mẹ cho khuây khỏa dù nhà
chàng không có ai cai quản. Còn con người được chàng giao phó trông nom nhà cửa
dường như lo thỏa mãn sở thích riêng hơn là lo tới lợi ích của chàng. Chàng là
người hiểu biết, thiếp nói vậy thôi, vả chăng nói nhiều hơn không tiện".

Nhận được thư,
Anxelmô hiểu ngay là Lôtariô đã bắt đầu tấn công và Camila đã tỏ thái độ đúng
như ý chàng mong muốn. Khấp khởi mừng thầm, chàng nhắn miệng dặn Camila không
được vì lý do gì rời khỏi nhà vì chàng sắp về. Câu trả lời của Anxelmô làm
Camila ngạc nhiên và dồn nàng vào một tình thế khó xử hơn trước, phần không
muốn ở lại, phần không dám về nhà cha mẹ, ở lại e không giữ trọn tiết mà về với
cha mẹ thì trái lệnh của chồng. Cuối cùng nàng đã chọn giải pháp xấu nhất,
không đi đâu cả và cũng không tránh mặt Lôtariô, để cho gia nhân khỏi xì xào
bàn tán; nàng tự trách mình đã viết thư cho Anxelmô, sợ chàng nghĩ rằng có lẽ
Lôtariô đã nhận thấy nàng ra chiều lả lơi nên mới có thái độ suồng sã không
đúng mức như vậy. Tuy nhiên, tin tưởng vào lòng ngay thẳng của mình và cậy
trông vào Chúa cùng những ý nghĩ tốt đẹp của mình, Camila định tâm sẽ lặng yên
mặc cho Lôtariô tán tỉnh, và nàng cũng sẽ không kể lại cho Anxelmô nữa để chồng
khỏi phiền lòng và mâu thuẫn với Lôtariô; nàng còn nghĩ cách trả lời chồng để
xóa tội cho Lôtariô một khi Anxelmô hỏi lý do vì sao nàng viết thư.

Những ý nghĩ
của Camila đầy thiện chí nhưng thiếu thận trọng và nguy hiểm. Ngày hôm sau,
Lôtariô lại tấn công bằng những lời lẽ rất tình tứ khiến lòng quyết tâm của
Camila bắt đầu lung lay, và nàng đã phải cố giữ cho đôi mắt không để lộ những
tình cảm đang trỗi dậy trong lòng mình trước những giọt nước mắt và những lời
cầu khẩn của Lôtariô. Nhưng Lôtariô cũng đã nhận thấy và chàng càng thêm mạnh
bạo; chàng cho rằng trong thời gian Anxelmô vắng nhà, cần phải bao vây chặt bức
thành đó. Với nhận định như vậy, chàng đánh vào tính hiếu thắng của Camila bằng
những lời ca ngợi sắc đẹp của nàng vì đối với những người đàn bà có nhan sắc,
không có gì chinh phục họ nhanh bằng cách dùng những lời đường mật khích động
tính tự phụ của họ lên. Chàng đã nỗ lực phá vỡ tảng đá trinh tiết của Camila
bằng những vũ khí vô cùng lợi hại khiến nàng phải xiêu dù cho toàn thân nàng là
đồng khối. Chàng đã khóc lóc, cầu khẩn, hứa hẹn, vuốt ve, van xin, vờ vĩnh, tỏ
ra vừa thiết tha, vừa chân thành khiến Camila không giữ được tấm lòng chung
thủy với chồng và cuối cùng chàng đã chiến thắng Camila, điều mà chàng rất
thiết tha và không ngờ tới.

Camila đã đầu
hàng. Nhưng thử hỏi có gì đáng ngạc nhiên một khi Lôtariô không giữ vững được
tình bạn. Rõ ràng muốn thắng được những tình cảm yêu đương thì chỉ có một cách
là lánh xa tình yêu và không nên đương đầu với một kẻ địch đáng sợ, chỉ có một
sức mạnh phi thường mới thắng nổi. Riêng cô hầu Lêônêla biết rõ sự mềm yếu của
bà chủ vì thái độ của đôi nhân tình mới không lọt qua mắt ả. Lôtariô không muốn
nói cho Camila biết rằng chính Anxelmô đã tạo ra cơ hội này e nàng sẽ đánh giá
thấp tình yêu của mình và sẽ nghĩ rằng mình đã theo đuổi một cách ngẫu nhiên,
vô tình, không mục đích.

Mấy ngày sau,
Anxelmô trở về nhà nhưng chàng không nhận thấy sự mất mát, một sự mất mát rất
lớn do chàng không biết gìn giữ. Chàng đến ngay nhà Lôtariô tìm bạn; hai người
ôm hôn nhau rồi Anxelmô hỏi thăm tin tức hay dở ra sao. Lôtariô đáp:

- Bạn Anxelmô,
tôi xin báo để anh biết rằng anh có một người vợ xứng đáng là tấm gương, là
người đàn bà nết na nhất đời. Những lời tôi nói với nàng đã bay theo gió, nàng
không nghe những câu hứa hẹn của tôi và không nhận quà cáp của tôi; nàng đã
cười khi tôi giả vờ khóc. Tóm lại, Camila không những là hiện thân của sắc đẹp
mà còn là biểu hiện của sự đoan chính, mực thước, thận trọng và tất cả những
đức tính đáng quý của một người đàn bà đứng đắn nết na. Thôi, anh hãy cầm lại
món tiền mà tôi đã không phải dùng tới vì đạo đức của Camila đã không chịu đầu
hàng trước những tặng phẩm và những lời hứa hẹn tầm thường. Anxelmô, thế là đủ
rồi, không nên thử thách thêm nữa làm gì; anh đã vượt qua biển cả đầy rẫy khó
khăn, đánh tan muôn vàn ngờ vực mà người đàn bà thường gây ra cho ta, giờ đây
xin chớ dấn mình vào một lần nữa làm chi cho thêm rắc rối, và cũng không nên đi
tìm một người thủy thủ khác để thử sự vững chắc của con thuyền mà Thượng đế đã
ban cho anh để vượt qua biển đời; hãy nghĩ rằng thuyền anh đã cập bến và hãy
bám chặt lấy chiếc neo hạnh phúc cho tới ngày phải trả món nợ mà không một ai
tránh khỏi.

Nghe Lôtariô
nói, Anxelmô hởi lòng hởi dạ tưởng như đang nghe những lời của một nhà tiên tri;
tuy nhiên, chàng vẫn yêu cầu Lôtariô tiếp tục cuộc thử thách dù chỉ để thỏa mãn
tính hiếu kỳ, coi đó như một trò tiêu khiển; chàng bảo Lôtariô:

- Bây giờ ta
không cần phải tiến hành gấp như trước nữa; tôi chỉ xin anh làm cho vài bài thơ
ca ngợi vợ tôi mà trong thơ ta gọi là Clôri; tôi sẽ kể với Camila rằng anh có
yêu một người và đã đặt tên cho người đó là Clôri. Như vậy, anh vẫn có thể ca
tụng vợ tôi mà không sợ thất thố điều gì. Còn nếu anh ngại làm thơ, tôi xin làm
đỡ.

- Không cần
phải thế. Lôtariô nói, vì các thi thần cũng không đến nỗi ghét bỏ tôi và hàng
năm vẫn tới lui thăm tôi đôi ba lần. Anh hãy kể cho Camila nghe về cuộc tình
duyên tưởng tượng của tôi với nàng Clôri, còn tôi xin làm thơ; nếu tôi không
diễn tả được hết ý trong thơ, ít nhất tôi cũng bỏ hết công sức ra làm.

Chàng Anxelmô
khờ dại và đứa bạn phản phúc đã thỏa thuận với nhau như vậy. Trở về nhà,
Anxelmô hỏi vợ lý do vì sao đã viết thư cho chàng (thực ra Camila rất lấy làm
lạ vì đáng lý Anxelmô phải hỏi ngay khi mới về). Camila đáp là nàng cảm thấy
Lôtariô có vẻ suồng sã hơn khi Anxelmô ở nhà, nhưng sau đó nàng đã thấy mình
nghĩ sai sự vì Lôtariô thường tránh những cuộc gặp gỡ chỉ có hai người. Anxelmô
bảo vợ không cần phải nghi ngờ như vậy vì chàng biết Lôtariô đang yêu một tiểu
thư quý phái trong tỉnh mà chàng thường làm thơ ca tụng dưới cái tên là Clôri,
vả chăng dù không có chuyện đó cũng không có gì phải nghi ngờ lòng chân thành
và tình bạn thân thiết của Lôtariô. Đã được Lôtariô cho biết rằng chuyện yêu
đương Clôri là không có, và sở dĩ chàng đã nói với Anxelmô như vậy cốt để có lý
do làm thơ ca ngợi mình, Camila không bị sự ghen tuông giày vò và vẫn bình thản
khi nghe chồng nói.

Hôm sau, lúc
ba người vừa ăn xong, Anxelmô yêu cầu Lôtariô cho nghe một vài bài thơ ca ngợi
người yêu tên là Clôri, chàng nói:

- Camila không
biết Clôri là ai cho nên anh có thể tự do nói về cô ta.

- Dù chị
Camila có biết, tôi cũng không giấu giếm gì hết, Lôtariô đáp. Khi một người đàn
ông ca ngợi sắc đẹp của người yêu và trách móc sự độc ác của nàng, điều đó
không xúc phạm tới thanh danh của nàng. Nhưng dù sao chăng nữa, tôi cũng xin
đọc ra đây một bài mới làm hôm qua nói về sự bạc bẽo của Clôri, bài thơ như
sau:

"Trong
đêm khuya tịch mịch, khi mọi người đang say sưa giấc nồng, ta kêu trời và nàng
Clôri thấu cho muôn vàn nỗi đau khổ của ta.

Khi vầng đông
hiện ra trong khung cửa hồng rực, ta vẫn thổn thức khóc than nỗi bất hạnh triền
miên.

Và khi từ trên
vòm trời đầy hành tinh, những tia nắng rọi xuống trái đất, tiếng khóc than của
ta càng thêm nức nở.

Đêm tối đã trở
lại và ta cũng trở lại với nỗi đau thương; nhưng mặc cho ta khóc than tối ngày,
trời kia vẫn làm thinh và nàng Clôri vẫn chẳng đoái hoài".

Camila và nhất
là Anxelmô đều thích bài thơ; Anxelmô khen hay và trách Clôri quá nhẫn tâm vô
tình trước một mối tình chân thật như vậy. Thấy thế, Camila hỏi:

- Vậy ra những
điều các nhà thơ nói về những cuộc tình duyên đều có thật ư?

Lôtariô đáp:

- Những điều
đó có thật khi họ không phải là nhà thơ nữa mà là những người đang yêu say đắm.

- Đúng như
vậy, Anxelmô nhấn mạnh cốt để Camila hiểu rõ ý của Lôtariô; nhưng Camila nào có
cần biết đến dụng ý của chồng vì tâm trí còn đang bận nghĩ tới người yêu.

Biết rằng
những ý tứ và những lời thơ đó dành cho mình và chính mình là nàng Clôri trong thơ,
Camila yêu cầu Lôtariô đọc cho nghe thêm một bài nữa.

- Tôi còn một
bài khác, Lôtariô đáp, nhưng e không hay bằng bài vừa rồi, hay nói đúng hơn là
kém. Để tôi đọc, anh chị sẽ thấy:

"Ta biết
ta sẽ chết; và nếu em không tin ta, cái chết của ta càng thêm chắc chắn; hỡi
con người xinh đẹp và bạc bẽo kia, ta sẽ chết bên chân em không hề hối tiếc đã
yêu.

Ta sẽ về với
thế giới của lãng quên, xa lánh cuộc đời, danh vọng, tiền tài; và trong trái
tim ta khắc sâu hình ảnh xinh đẹp của nàng.

Hình ảnh
thiêng liêng của nàng là niềm an ủi cho ta những khi ta bị giày vò day dứt, và
tình ta càng thêm đằm thắm dù ta yêu mà chẳng được yêu.

Thương thay
cho ai bềnh bồng giữa biển cả mênh mông, giữa mây đen mù mịt, tìm đâu cho thấy
phương bắc, bến bờ!"

Anxelmô khen bài
thơ hay không kém bài trước. Cho hay, chính chàng đã càng ngày càng bôi nhọ
danh dự của mình vì Lôtariô càng làm nhục chàng bao nhiêu, chàng càng lấy làm
vinh hạnh bấy nhiêu, và trong lúc Camila bước xuống những bậc thang cuối cùng
của sự suy đồi thì chàng lại nghĩ rằng vợ mình đang leo tới đỉnh cao của tiết
hạnh. Một hôm, trong lúc chỉ có hai người, Camila nói với nữ tì của mình:

- Em Lêônêla,
ta lấy làm xấu hổ vì đã không biết giữ phẩm giá, để cho Lôtariô chiếm được con
người của ta một cách quá nhanh chóng. Ta e chàng sẽ coi thường ta là một người
đàn bà dễ dãi và nhẹ dạ, không thấy rằng ta không chống đỡ nổi trước sức tấn
công mãnh liệt của chàng.

- Xin bà chớ
bận lòng làm chi, Lêônêla đáp; dù bà đã dễ dàng trao thân cho chàng, điều đó
không quan hệ và cũng không làm giảm phẩm giá một khi con người của bà đáng quý
đáng yêu. Vả chăng, người ta thường nói rằng ai cho một cách dễ dàng, đáng quý
gấp đôi.

Camila vặn
lại:

- Nhưng người
ta cũng lại nói rằng một vật dễ tìm có ít giá trị.

- Câu này không
áp dụng đối với bà, Lêônêla đáp, vì em nghe nói rằng tình yêu có lúc bay nhanh,
có lúc bước chậm; đối với người này nó chạy nhanh, đối với kẻ khác nó đi từ từ;
nó làm lòng người nguội lạnh hoặc trở nên hăng hái; có người đau đớn ê chề và
cũng có người phải chết vì nó; có khi tình yêu vừa mới nhen lên đã vội tắt; mới
buổi sáng nó vây hãm một thành trì và ngay tối hôm đó nó đã chiếm được bởi
chưng không một sức mạnh nào chống được nó. Đã như vậy, việc chi bà phải lo âu
hốt hoảng vì chàng Lôtariô cũng nghĩ như vậy thôi: tình yêu đã thừa lúc ông chủ
tôi vắng nhà để chinh phục bà. Và nhất định tình yêu phải đạt được mục đích
trong thời gian đó không để cho ông chủ tôi kịp trở về làm lỡ hết việc. Thời cơ
là điều kiện tốt nhất cho tình yêu thực hiện được mục đích của nó, và nó dựa
vào điều kiện đó để hoạt động, nhất là trong bước đầu. Em biết rất rõ những
điều này không phải vì được nghe ai nói mà chính do kinh nghiệm bản thân, và có
một ngày em sẽ kể cho bà nghe vì em còn trẻ và cũng bằng xương bằng thịt như ai.
Vả chăng, thưa bà, chắc chắn bà không dễ dàng hiến thân cho chàng Lôtariô nếu
như bà không nhìn thấu lòng chàng qua khóe mắt nụ cười, lời ăn tiếng nói, qua
những câu hứa hẹn và những quà tặng của chàng, khiến bà cảm thấy chàng xứng
đáng với tình yêu của bà. Bởi vậy, xin bà chớ để cho ý nghĩ đó dằn vặt day dứt
đầu óc làm chi; hãy tin rằng Lôtariô yêu bà cũng như bà yêu chàng và hãy lấy
làm hạnh phúc vì bà đã gửi gắm mối tình cho một người danh giá và đáng kính
trọng, không những có đủ bốn đức tính bắt đầu bằng chữ S 1 như mọi người tình
nhân, mà còn có những đức tính bắt đầu bằng tất cả những chữ cái. Em xin đọc để
bà nghe vì em đã thuộc lòng, đó là: Âu yếm, Bền vững, Cao thượng, Duyên dáng,
Độ lượng, Êm dịu, Giàu sang, Hồ hởi, Lương thiện, Mạnh giỏi, Nền nếp, Oai
nghiêm, Phong nhã, Quyền quý, Rộng rãi, Sáng suốt, Sắt son, Sôi Nổi, Sâu sắc
(như đã nói lúc nãy), Thành thật, Vững vàng và, cuối cùng, Yêu thương bà một
cách say đắm.

Lêônêla đọc
xong các chữ cái, Camila thích chí cười mãi và khen cô hầu thông tỏ về tình
yêu. Lêônêla cũng tự nhận như vậy và bộc lộ với chủ rằng ả có dan díu với một
chàng trai thuộc một gia đình khá giả trong tỉnh. Nghe thấy vậy, Camila tỏ vẻ
băn khoăn, e rằng vì chuyện này mà danh dự của mình bị đe dọa. Nàng yêu cầu cô
hầu cho biết quan hệ giữa hai người có vượt quá những câu trao đổi chuyện trò
không. Rất tự nhiên, Lêônêla trâng tráo đáp là có. Có một điều rõ ràng là những
sai lầm của bà chủ trong nhà khiến cho những người hầu gái chẳng cần giữ gìn ý
tứ gì nữa, và khi thấy chủ bước hụt một chân, chúng bước tập tễnh luôn cả hai
chân, mặc cho thiên hạ biết. Camila chỉ còn một cách là yêu cầu Lêônêla không
được kể cho người yêu về quan hệ của nàng với Lôtariô và dặn cô ta phải hành
động thật kín đáo, không được để cho Anxelmô và Lôtariô biết. Lêônêla nhận lời
nhưng trên thực tế ả làm trái hẳn khiến cho điều lo sợ của Camila trở thành sự
thật: chính vì chuyện yêu đương của Lêônêla mà nàng đã mất hết thanh danh. Đứa
hầu gái của Camila vốn bất lương và liều lĩnh; thấy bà chủ tiếp người yêu ngay
trong nhà, nó cũng bắt chước đưa trai vào nhà, tin tưởng rằng dù Camila có bắt
gặp cũng sẽ phải làm ngơ. Đó là một trong những hậu quả do hành động sai lầm
của các bà chủ nhà gây ra: họ trở thành nô lệ của chính những người hầu của họ
và buộc phải bao che những việc làm sai trái của chúng như trong trường hợp
này. Nhiều lần Camila bắt gặp Lêônêla cùng người yêu ở trong buồng nhưng nàng
không dám cất lời mắng mỏ mà còn tạo điều kiện cho hai đứa được yên ổn không sợ
bị ông chủ bắt được. Tuy nhiên đối với Lôtariô, nàng đã không giữ kín được. Có
một lần, Lôtariô trông thấy người yêu của Lêônêla ở trong nhà đi ra vào lúc
sáng sớm. Không nhận ra ai, mới đầu chàng tưởng là ma; nhưng khi thấy người kia
vừa đi vừa lấy áo choàng quấn kín cả người, chàng gạt bỏ ý nghĩ vớ vẩn đó và có
ý nghĩ khác, một ý nghĩ sẽ đem lại hậu quả tai hại cho cả mấy người nếu Camila
không kịp thời cứu vãn. Lôtariô cho rằng con người mà chàng vừa trông thấy ở
trong nhà Anxelmô bước ra vào một giờ bất thường như vậy không phải là người yêu
của Lêônêla (xưa nay chàng có đếm xỉa gì đến cô hầu gái này bao giờ đâu); trái
lại, chàng ngờ Camila đã đem lòng yêu người khác cũng như trước đây nàng đã dễ
dãi và nhẹ dạ đối với mình. Đây cũng là một hậu quả do tính tình xấu xa của
người đàn bà hư hỏng dẫn tới: sau khi đã xiêu lòng trước những lời tán tỉnh và
sa ngã, người đàn bà bị chính người yêu của mình khinh rẻ; người đàn ông sẽ
nghĩ rằng người đàn bà kia cũng sẽ dễ dàng hiến thân cho kẻ khác, không còn
điều gì phải nghi ngờ nữa. Chính trong lúc này đầu óc Lôtariô đã hết tỉnh táo
và không còn suy nghĩ sáng suốt được nữa. Mất cả lý trí, trong lòng sôi sục vì
ghen tuông và mong muốn trả thù Camila ngay cho hả dạ mặc dù nàng không làm
điều gì phật ý, Lôtariô đi tìm Anxelmô lúc này còn đang ngủ, gọi dậy và bảo:

- Anxelmô,
trong mấy ngày hôm nay, tôi phải đấu tranh với bản thân, cố giữ kín một điều mà
lúc này tôi thấy không thể và không nên giấu anh nữa. Xin báo để anh biết rằng
thành trì Camila đã đầu hàng và sẵn sàng làm tất cả theo ý muốn của tôi. Sở dĩ
bây giờ tôi mới nói sự thật vì còn muốn biết có phải nàng xiêu lòng thật sự hay
nàng định thử thách tôi để xem có đúng là tôi tỏ tình không. Vả chăng, tôi nghĩ
rằng nếu quả thực nàng đứng đắn nết na như hai chúng ta đã nghĩ, chắc nàng đã
kể lại với anh về những hành động ve vãn của tôi. Vì mãi không thấy nàng mách
anh những chuyện đó, tôi cho rằng những điều nàng hứa hẹn với tôi đều có thật:
nàng bảo tôi rằng lần sau anh vắng nhà, nàng sẽ tiếp tôi trong cái buồng xép
chứa những đồ vật quý giá của anh (quả thật Camila vẫn tiếp Lôtariô trong buồng
này). Nhưng tôi không muốn anh hấp tấp trừng trị Camila ngay lúc này, vì sự sai
lầm của nàng còn ở trong phạm vi tư tưởng và có thể từ giờ tới lúc thực hiện,
nàng sẽ nghĩ lại và thấy hối hận. Từ trước tới nay, anh vẫn nghe tôi khuyên
nhủ; bây giờ xin hãy nghe lời tôi để khỏi có sự ngộ nhận và để sau đó anh sẽ
liệu xử trí một cách thích đáng. Anh hãy giả đò vắng nhà một vài ngày như anh
đã làm trước đây, rồi hãy nấp vào một góc ở trong buồng xép sau những tấm thảm
và những đồ vật khác. Anh cũng như tôi sẽ được tận mắt biết Camila muốn gì. Nếu
nàng có hành động xấu xa, điều mà ta lo ngại hơn là mong muốn, lúc đó anh sẽ
trừng trị một cách kín đáo và khôn khéo.