40

Erlendur không
mong là Einar ở nhà. Từ nhà Katrín, họ đến ngay căn hộ của anh ta
ở Stóragerdi. Lúc đó đã là buổi trưa và đường rất đông đúc. Trên đường đi,
Erlendur gọi cho Sigurdur Óli để kể lại tình hình. Họ cần phải hỏi người dân về
chỗ trú ẩn của Einar, tìm một bức ảnh của anh ta để đăng lên báo đài cùng
với một thông báo ngắn. Họ thỏa thuận là sẽ gặp nhau ở Stóragerdi. Khi Erlendur đến đó, ông
ra khỏi xe và Elínborg lái xe đi. Erlendur chờ một lát thì Sigurdur Óli đến. Căn
hộ nằm dưới tầng hầm của một ngôi nhà ba tầng với cửa chính trên mặt đường. Họ
nhấn chuông và gõ cửa nhưng không có ai trả lời. Họ thử cánh cửa ở bên trên và
phát hiện ra Einar thuê nhà của một người chủ của một trong số những căn hộ đó,
người đã về nhà ăn trưa nhưng vẫn sẵn lòng đi xuống dưới với họ để mở cửa căn
hộ của người thuê nhà. Người chủ nói rằng mình đã không nhìn thấy Einar mấy
ngày nay, có thể là cả tuần, nói rằng anh ta là một người kín đáo, và ông ta
không phàn nàn gì về Einar cả. Anh ta luôn trả tiền nhà đúng hẹn. Ông ta không
thể tưởng tượng được là cảnh sát muốn gì ở Einar. Để tránh mọi sự suy đoán,
Sigurdur Óli nói rằng gia đình Einar đã bặt tin về anh ta và họ đang cố gắng
tìm kiếm xem anh ta có thể ở đâu. Ông chủ nhà hỏi xem họ có lệnh khám nhà không.
Họ không có, nhưng sẽ xin một cái sau. Hai người xin lỗi ông ta khi ông này mở
cửa và họ bước vào nhà. Tất cả các rèm cửa đều kéo xuống, do đó trong nhà khá
tối. Đó là một căn hộ rất nhỏ. Một phòng khách, một phòng ngủ, nhà bếp và phòng
tắm. Thảm trải sàn ở khắp nơi trừ nhà tắm và nhà bếp, hai chỗ này có vải sơn
lót sàn. Một chiếc ti vi kê ở phòng khách, một cái ghế sô pha đặt trước cái ti
vi. Không khí trong phòng rất oi bức. Thay vì kéo các rèm cửa ra, Erlendur bật
đèn trong phòng khách để quan sát rõ hơn.

Họ nhìn
chăm chăm vào những bức tường rồi lại nhìn nhau. Những bức tường chi chít những
từ mà họ đã thấy ở nhà Holberg, viết bằng bút bi, bút dạ và cả sơn phun. Ba từ
mà Erlendur từng không giải nghĩa được lúc này đã trở nên rõ ràng với ông.

TÔI LÀ
ÔNG TA

Trong nhà
có rất nhiều báo và tạp chí, cả tiếng Iceland và tiếng nước ngoài, những cuốn
sách khoa học chất thành đống khắp nơi trên sàn phòng khách và phòng ngủ. Những album ảnh lớn
cũng được xếp thành đống. Trong bếp có rất nhiều giấy bọc đồ ăn mang đi xa.

“Cương vị
người cha,” Sigurdur Óli nói trong lúc đeo đôi găng tay cao su. “Chúng ta
đã bao giờ chắc chắn về điều đó ở Iceland chưa?”

Erlendur
bắt đầu nghĩ về các nghiên cứu di truyền. Trung tâm Ngiên cứu Gen gần đây bắt đầu thu thập các dữ
liệu y học về tất cả những người Iceland, trong cả quá khứ và hiện
tại để đưa vào một cơ sở dữ liệu chứa đựng thông tin về sức khỏe của toàn quốc.
Nó được kết nối với một cơ sở dữ liệu di truyền học, trong đó gia đình của mỗi
người dân Iceland được truy về tận thời Trung cổ; họ gọi đó là việc thành lập
một quỹ gen của người Iceland. Mục đích chính là để phát hiện ra cách thức chuyển giao
của những bệnh di truyền, nghiên cứu chúng theo khía cạnh di truyền và tìm ra
cách chữa chúng, kể cả những bệnh khác nữa nếu có thể. Người ta nói rằng với tư
cách là một quốc gia đồng nguyên và không có những cuộc hôn nhân hợp chủng, Iceland
được coi là một phòng thí nghiệm sống cho các nghiên cứu di truyền. Trung tâm
Nghiên cứu Gen và Bộ Y tế, hai cơ quan cấp phép
cho cơ sở dữ liệu, đảm bảo rằng không một người bên ngoài nào có thể
xâm nhập vào cơ sở dữ liệu và đề ra một hệ thống mã hóa phức tạp cho các dữ
liệu, hệ thống này không thể bị bẻ khóa.

“Anh đang
lo lắng vì trách nhiệm làm cha của mình sao?” Erlendur hỏi. Ông cũng đã đeo
xong đôi găng tay cao su và bước một cách cẩn trọng vào phòng khách, ông cầm
lấy một album ảnh và xem qua. Cuốn album đã cũ.

“Mọi
người luôn nói rằng tôi không bao giờ giống bố tôi hoặc mẹ tôi hoặc bất kỳ ai
trong gia đình.”

“Tôi
cũng luôn luôn có cảm giác ấy,” Erlendur nói.

“Ý ông là
sao?”

“Rằng anh
là một thằng con hoang.”

“Rất vui
vì ông đã lấy lại được khiếu hài hước của mình,” Sigurdur Óli nói. “Gần đây ông
hơi xa cách một chút.”

“Khiếu
hài hước nào cơ?” Erlendur nói.

Ông xem
qua một cuốn album khác. Đó là những bức ảnh đen trắng cũ. Ông có thể nhận ra
bà Katrín trong
một số bức ảnh. Vậy thì người đàn ông sẽ là Albert và ba đứa con, ba người con
trai của họ. Einar là đứa bé nhất. Có những bức ảnh được chụp
nhân dịp Giáng sinh và kỳ nghỉ hè, rất nhiều trong số đó là những bức chụp
nhanh ba cậu bé trên đường phố hoặc ở bàn ăn, mặc áo len đan có trang trí hoa
văn mà Erlendur nhớ là có từ hồi cuối những năm 1960. Hai người anh của Einar
để tóc dài. về sau những đứa trẻ lớn hơn và tóc dài hơn, chúng mặc vest với ve
áo rộng và đi giày đen đế cao. Katrín để tóc lượn sóng. Những bức ảnh lúc này đã
có màu. Tóc Albert bắt đầu ngả hoa râm. Erlendur tìm Einar và khi ông so sánh
những đặc điểm của anh ta với hai anh trai cùng bố mẹ, ông có thể thấy anh ta
trông khác họ khá nhiều. Hai người anh có những đặc điểm nổi bật của bố mẹ, đặc
biệt là người cha. Còn Einar là một con vịt con xấu xí.

Ông
bỏ cuốn album cũ xuống và lấy lên một cuốn mới hơn. Những bức
ảnh trông như được chụp bởi Einar, chụp chính gia đình mình.
Chúng không kể lại một câu chuyện dài lắm. Dường như Erlendur
đã chìm đắm vào dòng đời của Einar khi ông biết người vợ của anh ta. Ông băn
khoăn không biết chúng có phải là ảnh chụp trong tuần trăng mật của họ không. Họ
đã đi khắp Iceland, đến Hornstrandir. Cả Thórsmork Herdubreidarlindir nữa.
Đôi lúc họ đạp xe đạp. Đôi lúc họ lái một chiếc ô tô
cũ méo mó. Những bức ảnh đi cắm trại.

Erlendur
nghĩ là chúng được chụp vào giữa những năm 1980.

Ông xem qua cuốn album, rồi lại đặt nó
xuống và lấy lên một cuốn mà ông nghĩ là mới nhất. Trong cuốn đó ông thấy một
cô bé trên giường bệnh với dây dợ trên cánh tay và mặt nạ oxy trên mặt. Đôi mắt
cô bé nhắm nghiền và xung quanh cô bé có rất nhiều thiết bị. Cô bé dường như
được chăm sóc đặc biệt, ông dừng lại một chút trước khi xem tiếp.

Erlendur giật
mình khi chuông điện thoại đột ngột reo. Ông để cuốn album xuống mà không gấp nó lại. Người gọi là
Elín và bà ta đang rất kích động.

“Anh ta
đã ngồi với tôi sáng nay,” bà ta nói ngay.

“Ai cơ?”

“Anh trai
của Audur. Tên anh ta là Einar. Tôi đã cố gắng liên lạc với ông. Anh ta
nói chuyện với tôi và kể cho tôi nghe toàn bộ câu chuyện, người đàn ông tội
nghiệp. Anh ta đã mất con gái, cũng giống như Kolbrún. Anh ta biết nguyên nhân
cái chết của Audur. Đó là một căn bệnh trong gia đình của Holberg.”

“Bây giờ
anh ta ở đâu?” Erlendur hỏi.

“Anh ta
rất đau khổ,” Elín nói. “Anh ta có thể làm điều gì đó ngu ngốc đấy.”

“Ý bà là
sao, ngu ngốc ư?”

“Anh ta
nói chuyện đó đã kết thúc rồi.”

“Chuyện
gì đã kết thúc cơ?”

“Anh ta
không nói, chỉ nói là nó đã hết rồi thôi.”

“Bà có
biết anh ta đâu không?”

“Anh ta
nói rằng mình sẽ quay trở về Reykjavík.”

“Đến Reykjavík sao?
Ở đâu? Anh ta có ám chỉ là anh ta sẽ làm gì không?”

“Không,”
Elín nói, “không nói gì cả. Ông phải tìm anh ta trước khi anh ta làm điều gì
ngu ngốc. Anh ta cảm thấy vô cùng tồi tệ, người đàn ông tội nghiệp. Chuyện đó
thật kinh khủng. Rất kinh khủng. Lạy Chúa, tôi chưa bao giờ thấy chuyện nào như
thế.”

“Chuyện
gì?”

“Anh ta
trông rất giống bố mình. Đó là một hình ảnh phản chiếu của Holberg và anh ta
không thể sống với ý nghĩ đó. Anh ta không thể. Sau khi nghe chuyện Holberg đã
làm với mẹ mình, anh ta nói rằng mình là một tù nhân trong chính cơ thể mình. Anh
ta nói rằng dòng máu của Holberg đang chảy trong huyết quản của mình và anh ta
không thể chấp nhận chuyện đó.”

“Anh ta
đang nói đến điều gì?”

“Như thể
là anh ta căm ghét chính bản thân mình lắm,” Elín nói. “Anh ta nói rằng mình
không còn là mình trước kia nữa mà đã là một người khác, và anh ta tự đổ lỗi
cho mình vì tất cả những chuyện đã xảy ra. Tôi có nói thế nào đi chăng nữa anh ta
cũng không nghe.”

Erlendur
nhìn xuống cuốn album, nhìn vào cô bé đang nằm trên giường bệnh.

“Tại sao
anh ta lại muốn gặp bà?

“Anh ta
muốn biết về Audur. Tất cả về Audur. Con bé như thế nào, nó chết ra sao. Anh ta
nói rằng tôi là gia đình mới của anh ta. Ông đã từng nghe thấy điều tương tự
chưa?”

“Anh ta
có thể đi đâu nhỉ?” Erlendur nói và nhìn đồng hồ.

“Vì Chúa,
hãy tìm anh ta trước khi quá muộn.”

“Chúng
tôi sẽ cố hết sức,” Erlendur nói và đang định chào bà ta thì lại cảm thấy Elín
còn điều gì muốn nói. “Sao? Bà còn chuyện gì nữa không?” ông hỏi.

“Anh ta
đã trông thấy ông khai quật Audur lên,” Elín nói. “Anh ta đã phát hiện ra nơi
tôi sống và đi theo chúng ra đến nghĩa địa và nhìn thấy ông lấy cái quan tài ra
khỏi ngôi mộ.”

41

Erlendur phát
lệnh tìm kiếm Einar. Những bức ảnh của anh ta được gửi đến các đồn cảnh sát
ở Reykjavík và những thị trấn lớn, các thông cáo được gửi đến giới
truyền thông. Erlendur yêu cầu rằng người đàn ông phải được yên, nếu có bất kỳ
ai nhìn thấy anh ta phải liên lạc với ông ngay lập tức và không được làm gì
khác cả. Ông nói chuyện ngắn gọn với Katrín - người đang không biết con trai
mình ở đâu. Hai người con còn lại đang ở cùng bà. Bà đã nói cho họ nghe sự thật.
Họ cũng không biết về nơi ở của em trai mình. Albert ở trong phòng khách sạn Esja cả
ngày, ông gọi hai cuộc điện thoại, cả hai đều gọi đến cơ quan của ông ta.

“Thật là
một tấn bi kịch kinh hoàng,” Erlendur lẩm bẩm trong khi quay về văn phòng. Họ
không tìm thấy dấu vết nào trong căn hộ của Einar cho thấy anh ta sẽ ở đâu. Ngày
hôm đó trôi qua và họ chia nhau công việc. Elínborg và Sigurdur Óli nói chuyện
với vợ cũ của Einar trong khi Erlendur đến Trung tâm Nghiên cứu Gen. Các
tòa nhà mới của Trung tâm nằm trên đường West Country bên
ngoài Reykjavík. Đó là một tòa nhà năm tầng với an ninh nghiêm ngặt ngay
từ cửa ra vào. Hai nhân viên an ninh gặp Erlendur tại tiền sảnh rộng lớn. Ông
đã thông báo trước là mình sẽ đến và bà giám đốc của Trung tâm cảm thấy hơi khó
chịu khi buộc phải nói chuyện với ông trong vài phút.

Giám đốc
là một trong số những người sở hữu công ty, một nhà di truyền học phân tử
Iceland, từng học ở Anh và Mỹ, người đã đấu tranh cho ý tưởng đưa Iceland trở
thành một cơ sở cho những nghiên cứu gen, từ đó phục vụ cho việc sản xuất thuốc.
Sử dụng cơ sở dữ liệu, tất cả những tài liệu y học trong toàn quốc sẽ
được tập trung lại và các thông tin y tế được xử lý sẽ giúp nhận dạng
những rối loạn về gen.

Bà giám
đốc đang chờ Erlendur trong văn phòng, đó là một người phụ nữ tầm năm mươi tuổi
tên là Karítas. Vóc người bà mảnh mai hơn so với lúc xuất hiện trên ti vi với
mái tóc ngắn đen tuyền và nụ cười thân thiện. Bà ta không hiểu Cục điều tra
hình sự cần gì ở công ty của mình. Karítas mời Erlendur ngồi. Khi ông nhìn lên những
bức tường được trang trí bằng nghệ thuật đương đại của Iceland, ông nói
thẳng với bà rằng có một số điểm nghi vấn có ai đó đã đột nhập vào cơ sở dữ
liệu và lấy đi những thông tin cực kỳ có hại.

Ông không
biết đích xác là mình đang nói gì nhưng bà dường như hiểu điều đó rất rõ. Bà
cũng không nói vòng vo, và Erlendur cảm thấy thật nhẹ nhõm vì điều đó. Ông đã
trông chờ điều ngược lại. Một sự thông đồng yên lặng.

“Chuyện
này rất nhạy cảm bởi dữ liệu cần phải được bảomật,” bà nói ngay khi
Erlendur nói xong, “và đó là lý do tại sao tôi phải yêu cầu ông giữ chuyện
này bí mật hoàn toàn giữa chúng ta. Chúng tôi đã biết có một sự truy cập trái
phép vào cơ sở dữ liệu. Chúng tôi đã cho điều tra nội bộ vấn đề này. Các nghi
vấn của chúng tôi hướng đến một nhà sinh học, nhưng chúng tôi không thể nói
chuyện được với anh ta vì dường như anh ta đã biến mất khỏi mặt đất vậy.”

“Là Einar
sao?”

“Đúng, là
anh ta. Chúng tôi vẫn đang thiết kế cơ sở dữ liệu, nên nói thật chúng tôi không
muốn nói ra rằng mã khóa có thể bị bẻ và người ta có thể tự do tung tăng trong
đó. Ông cũng hiểu điều đó mà. Mặc dù trong thực tế, đó không phải là vấn đề mã
khóa.”

“Tại sao
các bà không trình báo với cảnh sát về vụ việc?”

“Như tôi
đã nói, chúng tôi muốn tự giải quyết chuyện đó. Đó là một rắc rối của chúng tôi.
Người ta tin tưởng rằng thông tin trong cơ sở dữ liệu không bị di chuyển hoặc
bị sử dụng sai mục đích hoặc đơn thuần là bị đánh cắp. Cả cộng đồng cực kỳ nhạy
cảm về vấn đề này, có thể ông đã biết, và chúng tôi muốn tránh sự cuồng loạn
của đám đông.”

“Sự cuồng
loạn của đám đông ư?”

“Đôi khi
có vẻ như cả nước đang chống lại chúng tôi vậy.”

“Anh ta
đã bẻ được mật mã à? Tại sao vấn đề lại không nằm ở mã khóa?”

“Ông làm
như chuyện đó liên quan đến vấn đề do thám vậy. Không, anh ta không bẻ mật mã. Không
thực sự là như vậy. Anh ta làm chuyện đó bằng một cách khác.”

“Cách
nào?”

“Anh ta
lập ta một dự án mà không ai cho phép. Anh ta giả mạo các chữ ký, kể cả của tôi.
Anh ta giả vờ là công ty đang nghiên cứu việc chuyển giao gen của một căn bệnh ung thư được
phát hiện ra trong một vài gia đình ở Iceland. Anh ta đã lừa cả ủy ban bảo mật
thông tin - một hình thức của cơ quan quản lý cơ sở dữ liệu. Anh ta
đã lừa cả hội đồng đạo đức khoa học. Anh ta đã lừa cả chúng tôi ở đây.”

Karítas ngừng một lát và nhìn đồng hồ. Bà đứng lên đi ra bàn và gọi
thư ký để hoãn một cuộc họp trong vòng 10 phút rồi ngồi xuống với Erlendur.

“Đó là
động lực học cho đến lúc này,” bà ta nói.

“Động lực
học ư?” Erlendur hỏi lại.

Karítas nhìn ông
trầm ngâm. Chuông điện thoại trong túi Erlendur bắt đầu reo. Ông xin lỗi và
nghe điện thoại. Người gọi là Sigurdur Óli.

“Đội pháp
y đã khám xét căn hộ của Einar ở Stóragerdi,” anh ta nói. “Họ vẫn chưa tìm
thấy gì ngoại trừ việc Einar đã được cấp giấy phép sử dụng súng cách đây khoảng
hai năm.”

“Một giấy
phép sử dụng súng ư?”

“Nó vẫn
còn trong danh sách của chúng ta. Nhưng đó chưa phải là tất cả. Anh ta
sở hữu một khẩu súng ngắn và chúng tôi phát hiện ra một nòng súng
ngắn dưới gầm giường.”

“Một nòng
súng ư?”

“Anh ta
đã cưa cái nòng ra. Đôi khi người ta làm thế. Để bắn mình được dễ dàng hơn.”

“Anh có
cho là anh ta có thể nguy hiểm không?”

“Khi
chúng ta tìm ra anh ta,” Sigurdur Óli nói, “chúng ta cần tiếp cận một cách cẩn
thận. Chúng ta không thể đoán được anh ta sẽ làm gì với khẩu súng.”

“Anh ta
khó có thể giết được ai với khẩu súng đó.” Erlendur nói, ông đã đứng lên và
quay lưng lại với Karítas để giữ bí mật cho câu chuyện.

“Tại sao
không?”

“Anh ta
đã có thể dùng nó,” Erlendur hạ thấp giọng. “Với Holberg. Anh không nghĩ thế
sao?”

“Tôi thực
sự không biết.”

“Gặp lại
sau nhé!” Erlendur nói và tắt máy, sau đó ông lặp lại lời xin lỗi trước khi
ngồi xuống.

“Đó là
quy trình cho đến lúc này,” Karítas nói lại phần vừa nói dở. “Chúng tôi xin
những nhà chức trách cho phép thực hiện một dự án nghiên cứu, giống như trường
hợp của Einar, nghiên cứu sự chuyển đổi gen của một căn bệnh cụ thể. Chúng tôi
được cung cấp một danh sách đã được mã hóa tên của những người bị bệnh hoặc
những người có thể mang mầm bệnh và so sánh nó với cơ sở dữ liệu về phả hệ đã
được mã hóa. Sau đó chúng tôi có thể tạo ra một loại cây phả hệ được mã hóa.”

“Giống
như một cái cây nhắn gửi.”

“Sao cơ?”

“Không có
gì, bà cứ nói tiếp đi.”

“Ủy ban
bảo mật thông tin đã giải mã danh sách với tên của những người mà chúng tôi
muốn nghiên cứu, cái mà chúng tôi gọilà một nhóm mẫu, gồm cả bố mẹ và người
thân, và từ đó chúng tôi có một danh sách những người tham gia với số
chứng minh thư của họ, ông hiểu không?”

“Và đó là
cách mà Einar lấy được tên và số chứng minh thư của bất cứ ai có bệnh trong gia
đình những người ấy.”

Bà gật
đầu.

“Tất cả
những điều này đều được thực hiện ở ủy ban bảo mật thông tin à?”

“Tôi
không biết ông muốn tìm hiểu sâu đến đâu. Chúng tôi đang hợp tác với các bác sĩ
và rất nhiều cơ sở khác nữa. Họ trình tên của những bệnh nhân lên ủy ban đó, ủy
ban này mã hóa tên và số chứng minh thư rồi gửi đến Trung tâm Nghiên cứu Gen
này. Chúng tôi có một chương trình về phả hệ chuyên dụng, chương trình này sắp
xếp các bệnh nhân thành từng nhóm dựa trên mối quan hệ giữa họ. Sử dụng chương
trình này, chúng tôi có thể chọn ra những bệnh nhân có thể cung cấp những thông
tin thống kê tốt nhất cho việc tìm kiếm các rối loạn gen cụ thể. Sau đó chúng
tôi yêu cầu các cá nhân trong nhóm này tham gia vào nghiên cứu. Ngành di truyền
học rất có ích trong việc kiểm tra xem liệu có ai bị mắc một căn bệnh di truyền
không, nó còn có ích trong việc chọn ra một mẫu tốt, và là một công cụ
tuyệt vời trong việc tìm kiếm các rối loạn gen.”

“Tất cả
những gì mà Einar cần phải làm là giả vờ tạo ra một mẫu và mã hóa cái tên, tất
cả được hỗ trợ bởi ủy ban bảo mật thông tin.”

“Anh ta
đã nói dối chúng tôi rồi sau đó anh ta bỏ đi.”

“Tôi có
thể hiểu được chuyện này gây khó khăn cho các bà đến thế nào.”

“Einar là
một trong những người đứng đầu ở đây và là một trong những nhà khoa học giỏi
nhất của chúng tôi. Một người đàn ông tuyệt vời. Tại sao anh ta lại làm chuyện
đó?” Bà giám đốc hỏi.

“Con gái
anh ta chết,” Erlendur nói. “Bà không biết chuyện đó sao?”

“Không,”
bà ta trả lời và nhìn ông chằm chằm.

“Anh ta
làm việc ở đây bao lâu rồi?”

“Hai năm.”

“Chuyện
đó diễn ra trước đấy cơ.”

“Con gái
anh ta chết thế nào?”

“Cô bé bị
một căn bệnh thần kinh do di truyền. Anh ta là người mang bệnh nhưng không biết
về căn bệnh đó trong gia đình mình.”

“Một nghi
vấn về gen đằng nội ư?”

Erlendur
không trả lời. Ông cảm thấy mình đã nói đủ.

“Đó là
một trong số những vấn đề liên quan đến loại cơ sở dữ liệu di truyền học này. Các
căn bệnh có xu hướng nhảy ra khỏi cây phả hệ một cách ngẫu nhiên và sau đó lại
hiện ra khi anh ít ngờ đến nó nhất.”

Erlendur
đứng lên. “Và các bà giữ tất cả những bí mật này. Những bí mật xưa cũ của mỗi
gia đình. Những bi kịch, nỗi đau và cái chết, tất cả đều được sắp xếp và phân
loại trên máy tính. Những câu chuyện về các gia đình và số phận mỗi cá nhân. Những
câu chuyện về bà, và về tôi. Các bà giữ toàn bộ trong bí mật và có thể lấy nó
ra bất cứ khi nào bà muốn. Một Jar City của cả cái đất nước này.”

“Tôi
không hiểu ông đang nói gì,” Karítas nói. “Một Jar City ư?”

“Không, tất
nhiên là không,” Erlendur nói rồi đi ra.