Đối với cái chết của Tưởng Giới
Thạch, trong cuốn sách của mình, người Nhật Bản ông Furuya đã ghi thuật tường tận
tỉ mỉ như sau:”Ngày 5 tháng 4 năm 1975, trên cuốn lịch bàn vừa đúng là tết
Thanh Minh - một buổi sớm trời trong vạn dặm, thích hợp với thời tiết. Ngày Tết
này, ở Trung hoa dân quốc gọi là “Tết dân tộc tảo mộ”, được nhà nước định là
ngày nghỉ, để cho tất cả mọi người đi quét dọn sửa sang phần mộ của tổ tông, an
ủi những linh hồn ở trên trời. Lúc này, ở Nhật Bản vẫn đang là mùa hoa anh đào
nở rộ, còn Đài Loan thì đã bước vào đầu hạ. Còn nhớ buổi sáng sau khi ngủ dậy
đã phải mở máy điều hòa khí lạnh ở trong phòng. Tám giờ sáng ngày hôm đó, Tưởng
Tổng thống ngủ dậy ở trong dinh thự Sĩ Lâm Đài Bắc.”Đêm hôm qua, cụ Tưởng ngủ
yên giấc, cho nên tinh thần sảng khoái!” - Đây là lời ghi chép trong sổ theo
dõi sức khỏe của một bác sĩ trong tổ phục vụ điều trị. Tưởng Công tử - ông Tưởng
Kinh Quốc (Viện trưởng viện hành chính) vẫn tới dinh thự thăm cha như mọi ngày.
Tưởng tổng thống đã rửa mặt đánh răng xong, ngồi ở trên ghế nằm bên cạnh giường.Lúc
này, Tưởng tổng thống căn dặn Tưởng Kinh quốc lời như sau:

- Từ nay về sau bản thân con phải
nghỉ ngơi nhiều!

Sau khi nghe lời này. Tưởng kinh
Quốc cảm thấy ông đã đón nhận một niềm cảm xúc đặc biệt không nói ra được, như
một đòn xâm kích, suốt ngày lởn vởn những ý nghĩ bất an... Sự bất an của ông Tưởng
Kinh Quốc đã trở thành hiện thực. Buổi chiều hôm đó, Tưởng tổng thống đột nhiên
cảm thấy cồn cào trong bụng. Sự trải qua sau đó, trong thư báo cáo của tổ điều
trị có thuyết minh như sau:”Trong bụng khó chịu, đồng thời lợng tiểu tiện giảm
ít. Tổ điều trị cho rằng công năng tâm trạng của cụ Tưởng không tốt, do đó sự
tuần hoàn mạch máu không thông suốt, các tổ chức trong cơ thể có khả năng có hiện
tợng tích nước; tức thì đã truyền cho một ít thuốc lợi tiểu, lúc này cụ Tưởng
đã thải ra được lợng nước tiểu là 500 cc. Buổi chiều đúng 4 giờ, ngủ được chút
ít. Sự biến hóa của bệnh tình phát sinh vào khoảng trên dới 8 giờ 15 phút buổi
chiều. Các bác sĩ phục vụ phát hiện, Tưởng tổng thống vừa chợp mắt ngủ mạch đập
lại đột nhiên chuyển sang chậm, lập tức tiến hành xoa bóp vùng tim và hô hấp
nhân tạo, đồng thời tiêm thuốc cấp cứu. Sau một hai phút, tim đập và hô hấp lập
tức trở lại bình thường. Thế nhưng sau bốn năm phút, tim lại ngừng đập, lập tức
lại tiến hành xoa bóp tim, hô hấp nhân tạo và tiêm thuốc cấp cứu. Thế nhưng hiệu
quả lần này không tốt đẹp, tim tuy lúc đập lúc ngừng, thế nhưng hô hấp không
khôi phục lại được, kim trong máy đo áp huyết đã ngừng, mạch đập, áp huyết đã
không thể đo được nữa.”Đúng 11 giờ 30 phút, con ngơi của đôi mắt cụ Tưởng đã
giãn. Công tác cấp cứu vẫn tiếp tục tiến hành, đã tiêm mấy ông thuốc kích thích
tim. Sau cùng đã ứng dụng cực điện trực tiếp kích thích cơ tim, kích thích buồng
tim, thế nhưng vẫn vô hiệu”. Đúng 11 giờ 50 phút buổi chiều mùa hè tại Đài Bắc,
Tưởng tổng thống đã vĩnh biệt thế gian, hưởng thọ 89 tuổi. Lúc này trên bầu trời
thành phố Đài Bắc bỗng nhiên sấm chớp kinh người, ma như trút nước. Vào mùa này
rất ít khi có ma có sấm như vậy, đúng như trong nhật ký ông Tưởng Kinh Quốc đã
ghi “Phong vân dị sắc, thiên địa đồng ai” - gió mây khác tiết, đất trời buồn
thương. ở Đài Loan có người truyền thuyết: Linh hồn của Tưởng tổng thống đã cỡi
gió cỡi sấm bay lên trên trời, cụ đã ra đi theo tiếng gọi của Chúa trời. (thế
nhưng Giang Nam tiên sinh phản bác nói: Điều đó cũng có khác gì nói một cách nhảm
nhí xằng bậy: ông là con tinh rùa, vô căn cứ!)

Tưởng phu nhân - nữ sĩ Tống Mỹ
Linh và ông Tưởng Kinh Quốc chăm sóc chiếu cố ở bên gối cụ mãi cho tới lúc lâm
chung.Mọi người được lần lợt triệu đến dinh quan...Di chúc đã có sự chuẩn bị
trước, Tưởng tổng thống hình như đã dự biết được mình sắp sửa lìa khỏi thế
gian, cho nên ngày 29 tháng 3, một tuần lễ trước đã truyền miệng cho phó bí thư
trưởng Quốc dân đảng Tần Hiếu Nghi ghi chép lại.Trước mặt Tưởng tổng thống, mở
bản di chúc ra đọc nội dung như sau:...”Thực hiện tam dân chủ nghĩa, khôi phục
lại toàn bộ lãnh thổ đại lục, phục Hưng nền văn hóa dân tộc, kiên trì giữ gìn đội
hình chiến đấu dân chủ, đó là chí nguyện suốt đời của tôi...” Đầu tiên là Tưởng
phu nhân, tiếp đó là phó tổng thống Nghiêm Gia Kiềm, Viện trưởng Viện hành
chính Tưởng Kinh Quốc và Viện trưởng Viện lập pháp Nghê Văn á, Viện trưởng Viện
tư pháp Điền Quýnh Cẩm, Viện trưởng Viện thi cử Dương Lợng Công, Viện trưởng Viện
giám sát Từ Tuấn Hiền... các ông bà đều run rẩy cầm bút lông ký tên trên tờ di
chúc.

Một đêm trôi qua. Sau khi trời
sáng, trên bầu trời Đài Bắc bao phủ một tầng mây mờ dày đặc. Các tờ báo buổi
sáng đều đem khuôn bản màu hồng thường ngày, nhất loạt đổi thành mặt đen, báo
tin Tưởng Tổng thống qua đời. Đài vô tuyến truyền hình cũng đình chỉ phát các
băng ghi hình màu sắc và các tiết mục văn nghệ vui chơi. Các công sở cơ quan
quan trọng, ở những nơi trải thảm màu đỏ đều được phủ lên mảnh vải đen, biểu thị
sự Tưởng niệm tiếc thương. Các hiệu vải trên phố đều tự động cung cấp miễn phí
những băng vải đen. Những chiếc khăn quàng màu đỏ và những bộ quần áo sặc sỡ đều
không còn nhìn thấy bóng dáng nữa, ngay đến cả dầu mực dấu dùng để đóng dấu đều
cải thành màu xanh. ở Trung Quốc, màu đỏ được coi là tợng trưng của sự chúc tụng
vui mừng, mọi người bởi tâm tính buồn bã tiếc thương, do đó đã vứt bỏ màu đỏ
đi, đến nỗi chỉ trong một đêm ở khắp các phố to ngõ nhỏ đều tiêu tan hết toàn bộ
màu đỏ. Điều này đối với người nước ngoài mà nhìn, sẽ có thể cảm thấy có một phản
ứng gì đó không phải là bình thường.

Tuân theo điển lễ, việc chôn cất
sẽ cử hành vào ngày 16 tháng 4. Phó tổng thống Mỹ đặc sứ của tổng thống nước Mỹ
Rokefeller, thủ Tướng Hàn Quốc Kim Jong Pil và các đoàn đại biểu của 23 nước đều
tới Đài Loan tham dự. Nhật Bản tuy không có sự bang giao cũng có các ông như
Sato Ei saku, KShinobusuke...vài vị tới Đài Bắc. Trung hoa dân quốc đãi ngộ
đoàn đại biểu Nhật Bản theo tiêu chuẩn tiếp tân quốc tế, ở trong khách sạn và
trên chuyến xe riêng đều treo cờ trướng Nhật Bản. Kể từ năm 1972 tuyệt giao mối
liên bang đến nay, đây lại là lần đầu tiên nhìn thấy quốc kỳ Nhật Bản ở Đài
Loan.Vòng hoa viếng của ông Sato Eisaku, chỉ có tên của ông, mà không thêm bất
kỳ phẩm hàm gì; Lúc đầu ông định lấy tên là “Đại biểu Đảng Tự dân”; thế nhưng bởi
dính vào phía đại lục, nên lại đổi là “Đại biểu người bạn”...

Sau khi di hài của Tưởng Tổng thống
được tiến hành ớp lạnh, tạm thời chôn cất tại bờ hồ Từ Hồ cách phía nam Đài Bắc
ớc khoảng 60 cây số. Nơi này chính là chỗ Tưởng tổng thống đã trú ngụ sau khi
đã rút khỏi đại lục tháng 6 năm 1949, phong cảnh rất giống Khê Khẩu Trấn của Phụng
Hóa, Triết Giang, nơi cố hương của tổng
thống. Để Tưởng nhớ vương Thái phu nhân, Tưởng tổng thống đã đích thân đặt tên
nơi đây là “Từ Hồ”, rồi xây dựng một dãy hành quán. Hiện tại Tưởng tổng thống mặc
bộ đại lễ áo dạ cỡi ngựa, trước ngực đeo huân chương, yên nghỉ trong quan tài nổi
áo quan và quách bằng đá hoa cẩm thạch màu đen ở chính sảnh hành quán. Nếp nhà
ngang tiếp liền chính sảnh giữ nguyên trạng phòng ngủ của Tưởng tổng thống,
trên bàn trà ở mặt chếch còn lưu lại mấy chữ viết tay trên mảnh giấy ghi lời nhắn
bằng bút chì đỏ: “Năng khuất năng thân!”{Có thể cong cũng có thể thẳng}ý nghĩa
là: Thuận theo hoàn cảnh, cần nhẫn thì nhẫn, phải cong thì cong, để chờ thời cơ
duỗi thẳng.

Furuya là một nhà văn Nhật Bản
thân Tưởng, trong các sách của ông tràn đầy những từ tán Dương ca ngợi Tưởng Giới
Thạch, đối với cái chết của Tưởng Giới Thạch ông đã biểu hiện ra đớn đau và
thương tiếc. Thế mà đưa số d luận thế giới
đã biểu đạt những cảm thụ và bình giá khác.”Đông Kinh Tân Văn” Nhật Bản nói:
“Cái chết của Tưởng Giới Thạch chứng tỏ rằng điều h cấu “Chính phủ quốc dân là
chính phủ chính thống của Trung Quốc” từng thống trị thời đại chiến tranh lạnh
sau cuộc chiến đã sụp đổ tan tành một cách danh phù hợp với thực của nó.

Đô rơn đô Canađa “Báo bu điện
hoàn cầu” nói: Nói một cách rộng lợng khoan hồng nhất Tưởng Giới Thạch là một vị
lãnh tụ từ trước tới nay cha hề đuổi kịp thời đại. Ông từ trước chí sau vẫn là
một người hiểu được quyền lực nhiều hơn hiểu được sự cải cách cơ bản.

“Tin tức hôm nay” của Thụy Điển:
Một con ma qủy đã chết đi. Tin tức về sự qua đời của Tưởng Giới Thạch, khiến
cho người ta nhất thời khó nhớ được, trong thần thoại lịch sử mà ông ta biên soạn
viết ra ở phương Tây, chính ông ta đã diễn trò của một nhân vật chính. Đối với
lớp người trước, mấy năm lại đây, ông ta đã xuất hiện với thân phận lãnh tụ,
Trung Quốc bị nước lớn Nhật Bản điên cuồng xâm chiếm, trà đạp; được người ta
tôn sùng, tự cho rằng mình là một chính trị gia xuất chúng. E rằng, còn đòi hỏi
một số thời gian nữa, loài người mới có thể nhận thức được. Kỳ thực, ông ta chỉ
là Nguyễn Văn Thiệu của thời đại đó.

“Thời báo Niu ooc” nước Mỹ nói:
cái chết của Tưởng Giới Thạch đã kết thúc một loại ảo giác cho rằng thực tế ông
ta vẫn thống trị Trung Quốc. Con trai của ông và những người kế thừa của Đài
Loan suốt thời kỳ dài đến nay đã thích ứng với loại ảo giác này. Hai mười nhăm năm cuối cùng của cuộc đời ông, ẩn nấp ở
trên hòn đảo Đài Loan này, trước sau chỉ làm một giấc mộng mê muội về sự phản
công. Cái chết của ông có khả năng tăng cường tốc độ cho nước Mỹ rút ra khỏi
Đài Loan cùng với việc tăng nhanh công việc bình thường hóa quan hệ giữa họ và
Bắc Kinh.

“Báo Manila” của Philippin nói:
Cái chết của Tưởng Giới Thạch đã kết thúc một kỷ nguyên trên lịch sử Trung Quốc,
mộng Tưởng của ông trở về đại lục vẫn chỉ là một giấc mộng mà không có cách gì
có thể thực hiện được.

2. Di chúc của Tưởng Giới Thạch
viết những gì?

Phần trên đã nói, ngày 29 tháng 3
năm 1975, Tưởng Giới Thạch dự cảm thấy mình sắp sửa vào quan tài, không ở lâu
trên thế gian được nữa, liền đọc lời di chúc cho Tần Hiếu Nghi ghi chép. Di
chúc của Tưởng Giới Thạch viết những gì? “Tôi tự buộc tóc đến nay, đã đeo đuổi
cuộc cách mạng của Thủ Tướng, không lúc nào không tự cho mình là một tín đồ của
Jêsu Cơ đốc và của ngài Thủ Tướng, không ngày nào là không phấn đấu gian khổ để
tiêu trừ những trở ngại của Chủ nghĩa Tam dân, xây dựng một quốc gia với nền
chính trị dân chủ. Hơn hai chục năm nay, những căn cứ tự do ngày càng lớn mạnh
một cách tinh túy thực chất, hơn thế đã không ngừng triển khai cuộc chiến tranh
chính trị với sự tàn ác của Đảng Cộng sản đại lục. Đại nghiệp chống Cộng phục
Quốc, ngày càng đổi mới, ngày càng Hưng thịnh, quân dân trong toàn quốc, các đồng
chí trong toàn Đảng, quyết không thể vì sự ra đi của tôi mà lo âu nhụt chí khí
! Mọi người cần phải thành tâm đoàn kết nhất trí phục tùng sự lãnh đạo của Đảng
và chính phủ mình, phụng thời chủ nghĩa vì ngài Thủ Tướng vô hình lấy việc phục
quốc làm mục tiêu chung. Còn tinh thần của Trung Chính, tự tất sẽ ở bên cạnh đồng
chí đồng bào mình. Thực hiện Tam dân chủ nghĩa, thu phục hết quốc thổ đại lục,
phục Hưng nền văn hóa dân tộc, kiên trì giữ vững đội hình chiến đấu dân chủ, đó
là sự nghiệp ý chí suốt đời của tôi, thực tế cũng là ý chí cách mạng và quyết
tâm chiến đấu nhất trí của quân dân đồng bào hải nội hải ngoại. Mong muốn người
người ngày càng kiên trì bách nhẫn, phấn đấu tự cường, không hoàn thành được
trách nhiệm của cách mạng quốc dân quyết không dừng lại: thề cần lao, thề dũng
cảm, đừng lời biếng, chớ chểnh mảng.Ngày 29 tháng 3 năm Trung hoa Dân quốcthứ
4.Tưởng Trung Chính”

Sau khi bản di chúc bao gồm hơn
200 chữ này của Tưởng Giới Thạch được phát biểu, lập tức đã gây nên rất nhiều
điều chê trách. Có người nói nó đã loạn dùng điển cố thành ngữ, Văn lý thiếu
thông suốt, đọc lên khiến cho người ta có cảm giác khôi hài, về căn bản không
giống một tờ di chúc. Có người nói nó đã loạn sắp xếp ngôi thứ, đem Jêsu xếp đặt
ở trước Thủ Tướng Tôn Trung Sơn, thực sự đâu có thể như vậy được. Lại có người
nói Tưởng Giới Thạch thực ra cha hề ký tên trên tờ di chúc. Các đại viên như Tống
Mỹ Linh và Tưởng Kinh Quốc v.v... cũng chỉ là ký bổ sung vào sau khi Tưởng Giới
Thạch chết, căn cứ theo “Pháp luật” của nhà đương cục Đài Loan thì đó là bản Di
chúc vô hiệu.

Trong bài viết “Cái chết của Tưởng
Giới Thạch với Tưởng Kinh Quốc” của một người hương Cảng có nói: Bản di chúc của Tưởng, những
văn tự vừa mở đầu đã không thông, chẳng những không phù hợp với sự thực, mà hàm
ý cũng hoang đường vô lý. Câu đầu tiên của bản di chúc nói: “Tôi tự buộc tóc đến
nay, đã đeo đuổi cuộc cách mạng của thủ Tướng, không lúc nào không tự cho mình
là một tín đồ của Jêsu “Cơ đốc” và của ngài thủ Tướng...”. Theo văn pháp Trung
Quốc “Tôi tự buộc tóc đến nay” nên viết là “Từ khi tôi buộc tóc đến nay” mới được
gọi là thông thuận. Đối với “buộc tóc tới nay đã đeo đuổi cuộc cách mạng của thủ
Tướng” thì lại càng là chỗ không thông. “Buộc tóc” chính là “những năm ở tuổi
nhi đồng”. Tưởng Giới Thạch được gặp Tôn Trung Sơn, căn cứ theo “niên biểu” mà
Trần Bố Lôi biên soạn cho Tưởng, là khi 23 tuổi (năm 1909 sau công nguyên,
trong “niên biểu” viết rõ “Lần đầu tiên yết kiến thủ Tướng, đã dốc bầu tâm sự
bàn việc nước”. Trong di chúc của Tưởng Giới Thạch nói “Buộc tóc đến nay đã đeo
đuổi cuộc cách mạng của thủ Tướng, điều này chẳng phải là khoác lác hay sao? Tạm
thời không bàn tới việc đem chúa Jêsu kéo ngang hàng với Tôn Trung Sơn là tầm bậy,
“tự cho mình là một tín đồ”, những chữ này thật đủ nực cời. Hai chữ “Tự c” (tự
cho mình) là để chỉ “ vốn dĩ không phải là sự việc này, nhưng lại cứ cứng nhắc
“mạo xng” “. Ví dụ rõ ràng là một kẻ xấu xa, nhưng lại “tự c” (tự cho mình) là
người tốt. Câu đầu tiên trong bản di chúc của Tưởng thừa nhận tuy bản thân mình
nói là “tín đồ của thủ Tướng”, thế nhưng trên thực tế đâu có phải như vậy, ngụy
trang mà thôi, thực sự đã khiến cho người ta cời rụng cả răng.

Lời nói sau cùng trong số 5 năm
1975 “Tạp chí Trung Hoa” do Hồ Thu Nguyên “ủy viên ủy ban lập pháp” Đài Loan chủ
biên nói, tạp chí này. “đã nhận được mấy bài đoản văn và thông tấn, có bình luận
và phê phán đối với nghi lễ đại điển quốc tang lần này và sự mạch lạc của văn
chương chính thức”. Lời nói sau cùng của ban biên tập viết rằng: “Sự việc xảy
ra vội vàng lật đật, hơn nữa lại ở trong sự đau thương, có chỗ suy nghĩa cha
chu đáo, cũng chẳng có gì là lạ”. Thế nhưng ở trong đó còn có câu “Những chỗ
cha thông suốt... mong các phái hữu quan từ nay về sau hãy nên thận trọng hơn.
Phàm làm việc gì hãy nên hỏi han những người thạo việc trong ngành, mới là cái
đạo an toàn”.

Đường Nhân tiên sinh tác giả “Kim
Lăng Xuân Mộng” đối với hành văn và nội dung bản di chúc của Tưởng Giới Thạch
cũng không cho là như vậy. Ông viết: Buộc tóc, là từ xng hô đối với kiểu tóc thời
Cổ đại, cuối đời Thanh, Tưởng Giới Thạch đã là cái “đầu văn minh”, ở thế giới hỗn
độn thượng Hải, đến Nhật Bản giang hồ
đây đó, càng không thể có cái gọi là “buộc tóc” được, vào trường quân đội cạo đầu
trọc thì làm gì còn tóc để có thể “buộc”. Trước và sau khi chết càng chẳng có
tóc để mà nói, “Cấp bách bàn về kiểu tóc chăng?” Tần Hiếu Nghi cầm bút làm văn
hộ bản di chúc, mở đầu bản di chúc đã viết tới hai chữ “buộc tóc”, bàn việc thì
đầu trâu mõm ngựa, luận nội dung thì cổ hủ rã rời. Tức thì ông cho rằng, bản di
chúc của Tưởng thực ra không phải tự thân lời căn dặn của Tưởng Giới Thạch, mà
là Tống Mỹ Linh dùng Anh ngữ khẩu thuật, sau khi ghi chép bằng bút rồi lại dịch
ra Hán Ngữ, vai trò của Tần Hiếu Nghi chỉ là đem bản thảo dịch ra tiếng Hán của
Tống Mỹ Linh truyền miệng, làm cái việc nhuận sắc, sang sửa mà thôi. Đại để là
dới những tiền đề mà Tống Mỹ Linh đã gật đầu, gọt bỏ đi một số quá Tây hóa, khiến
cho nó tỏ ra một chút phong thái văn hóa Trung Hoa. Do vì bản di chúc của Tưởng
Giới Thạch không phải là tự bản thân Tưởng khởi thảo, sau khi Tần Hiếu Nghi ghi
chép xong, Tưởng Giới Thạch cũng không ký tên chính thức, mà là do Tần Hiếu
Nghi ký thay, cho nên ngài Lý Ngạo, một học giả nổi tiếng ở Đài Loan có rất nhiều
điều nghị luận. Trong bài “Bản di chúc của Tưởng Giới Thạch vô hiệu đối với
pháp luật” ông đã viết: Căn cứ vào điều 1194 “Dân pháp” Đài Loan quy định: viết
thay di chúc, do người di chúc chỉ định từ ba người trở lên làm chứng, do người
di chúc kể miệng, di chúc những mục đích, do một trong những người làm chứng viết
lại, tuyên đọc, giảng giải, sau khi được người di chúc bằng lòng, ghi rõ ngày
tháng năm cùng với tên tuổi người viết thay, được toàn thể những người chứng kiến
cùng với người di chúc đồng thời ký tên. Nếu người di chúc không thể ký tên được
thì phải in dấu ngón tay để thay thế”. Ngày tháng trên bản di chúc của Tưởng Giới
Thạch đề ngày 29 tháng 3, là sự việc trước khi chết 7 ngày, lúc đó tại sao
không “chỉ định ba người trở lên tới chứng kiến”, “Cùng ký tên vào?”. Tại sao
lại chờ sau khi Tưởng Giới Thạch chết rồi mới mạo xuất người chứng kiến tới ký
bổ sung? Đã vừa vi phạm luật pháp lại vừa khó thông. “ Còn đối với bản di chúc
vô hiệu đối với pháp luật này, Quốc dân đảng đã ra lệnh cho thiên hạ “Theo Tưởng
mà ca tụng ông”, điều này chẳng phải là quá lừa dối xỉ nhục dân chúng hay sao?

Đối với sự việc sau khi Tưởng Giới
Thạch chết mới ký bổ sung vào bản di chúc, trong sách của ông Furuya có ghi thuật
như sau: Từ trong hồi ức của ông Điền Quýnh Cảm “Viện trưởng Viện tư pháp Đài
Loan” có thể nhìn thấy được một vết vằn. Điểm Quýnh Cẩm viết: Đúng 1 giờ sớm
ngày mồng 6 tháng 4, bầu trời ma cuồng gió giật sấm chớp đùng đoàng, bỗng nhiên
ông nhận được điện thoại đánh từ dinh thự của Tưởng Giới Thạch tới, buộc ông phải
lập tức đến ngay. Khi ông tới nơi, lập tức được mời lên lầu hai. Ông nhìn thấy
Tưởng Giới Thạch nằm ở trên giường, đắp một tấm chăn đơn, dáng vẻ rất ung dung.
Tưởng Kinh Quốc đớn đau khôn xiết chẳng nói nên lời. Khi Điền Quýnh Cẩm với
Nghê Văn á, Dương Lợng Công, D Tuấn Hiền v.v..cúi mình vái lạy di thể của Tưởng
Giới Thạch. Tưởng Kinh Quốc đã từng qùy xuống đáp lễ. Họ đã nhiều lần ngăn cản,
Tưởng Kinh Quốc vẫn kiên trì không chịu. Tống Mỹ Linh thì ngồi ở trên chiếc ghế
bên cạnh giường, tinh thần đau đớn xót thương, nhưng đã trấn định lạnh lùng,
khuyên giải Tưởng Kinh Quốc không được quá đau đớn xúc động. Khi họ hành lễ
xong, Tống Mỹ Linh gật đầu đưa ý gửi lời
chào hỏi. Điền Quýnh Cẩm trong quá trình cha nói tới việc ký tên trong văn bản,
cũng không bàn tới có sự việc ký tên ngày 29 tháng 3, cho nên ngoại giới nói
chung cho rằng, bản di chúc của Tưởng Giới Thạch là bản ký tên bổ xung sau khi
đã chết.