Hiện đại Atlas Shrugged - Ayn Rand

Cuốn “Atlas Vươn mình”, được xuất bản năm 1959 và số lượng ấn bản phát hành chỉ đứng thứ hai sau Kinh Thánh, “Atlas Vươn mình” được dùng như một lời mời gọi bạn đọc đến với triết lý của Ayn Rand, Chủ nghĩa Khách quan, dựa trên ý tưởng rằng sự vị kỷ nên là đức tính hướng dẫn cho toàn bộ nhân loại.

 

[sant]

“John Galt là ai?”

Ánh sáng đang mờ dần, Eddie Willers khó có thể nhìn rõ khuôn mặt của người ăn mày. Câu hỏi ngắn gọn, vô cảm của người ăn mày không mang theo bất kỳ biểu cảm nào. Tuy nhiên, ánh hoàng hôn vàng nhạt ở cuối con đường phản chiếu trong đôi mắt anh ta, đôi mắt tràn ngập sự chế giễu và chăm chú nhìn vào Eddie Willers—dường như câu hỏi ấy nhằm thẳng vào sự bồn chồn vô cớ trong lòng anh.

“Tại sao anh hỏi vậy?” Eddie Willers hỏi, giọng căng thẳng.

Người ăn mày tựa vào bức tường của hành lang, phía sau là những mảnh kính vỡ hình nón phản chiếu sắc vàng của bầu trời.

“Tại sao nó làm anh khó chịu vậy?” anh ta hỏi.

“Không có gì cả,” Eddie Willers phản đối.

Anh vội đưa tay vào túi. Sau khi bị người ăn mày ngăn lại, anh ta xin anh một đồng xu, rồi bắt đầu nói lảm nhảm, dường như để giết thời gian và trì hoãn một vấn đề khó khăn khác sắp đến. Dạo gần đây việc xin tiền lẻ trên đường đã trở nên phổ biến, không cần nghe lời giải thích, và Eddie cũng không có ý định nghe về sự tuyệt vọng của người ăn mày.

“Mua ly cà phê đi,” Eddie nói và đưa cho khuôn mặt ẩn trong bóng tối một đồng xu.

“Cảm ơn, ông ạ,” giọng nói trở lại với vẻ không mấy quan tâm. Anh ta cúi về phía trước, khuôn mặt nâu sạm bởi nắng gió, đầy những nếp nhăn mệt mỏi; đôi mắt thì sáng láng.

Eddie Willers tiếp tục bước đi. Anh thắc mắc tại sao mỗi ngày vào thời điểm này anh lại cảm thấy nó—nỗi sợ vô cớ. Không, anh nghĩ, không phải sợ hãi, không có gì đáng sợ cả: chỉ là một nỗi lo lắng bao trùm và lan rộng, không rõ nguyên nhân, không biết điểm dừng. Anh đã quen với cảm giác này, nhưng vẫn không thể giải thích; nhưng khi người ăn mày nói, dường như anh ta biết Eddie cảm thấy nó, dường như anh ta nghĩ rằng con người ta nên cảm thấy nó, và hơn thế nữa, anh ta dường như biết lý do.

Eddie Willers cố gắng tự kiểm soát, giữ cho vai thẳng. Anh nghĩ, mình phải dừng chuyện này lại. Có lẽ anh đang tưởng tượng quá nhiều. Liệu anh có cảm thấy điều này từ lâu rồi không? Năm nay anh ba mươi hai tuổi, anh cố nhớ lại. Không, không hẳn. Nhưng anh không thể nhớ rõ cảm giác này bắt đầu từ khi nào. Nó đến bất chợt, không theo quy luật nào, và giờ xuất hiện thường xuyên hơn trước. Là hoàng hôn, anh nghĩ, mình ghét hoàng hôn.

Những đám mây và những cột tường của tòa nhà chọc trời bên dưới từ từ chuyển sang màu nâu vàng, giống như màu sắc của một bức tranh cổ đã phai nhạt theo thời gian. Vệt bẩn dài chảy từ dưới đỉnh tòa nhà xuống bám vào bức tường mỏng manh bị tro bụi ăn mòn. Ở một bên của tòa nhà cao tầng có một vết nứt dài khoảng mười tầng giống như một tia chớp đứng yên. Một thứ gì đó nổi bật chọc vào bầu trời trên mái nhà, đó là một phần của chóp nhọn vẫn đang hứng lấy ánh sáng mặt trời nhưng nửa kia của nó đã tróc lớp vàng từ lâu. Ánh mặt trời đỏ tĩnh lặng như ánh lửa phản chiếu, không phải ngọn lửa rực rỡ mà là tàn lửa sắp tắt, muộn màng để có thể ngăn chặn.

Không, Eddie Willers nghĩ, thành phố này không có gì đáng lo ngại, nó trông vẫn như mọi khi.

Anh tiếp tục bước đi, nhắc nhở bản thân rằng đã trễ giờ trở lại văn phòng. Anh không thích công việc đang chờ đợi, nhưng phải hoàn thành nó. Vì vậy, anh không cố gắng trì hoãn mà ép mình bước nhanh hơn.

Quẹo qua một góc phố. Giữa khoảng trống đen kịt của hai tòa nhà, anh nhìn thấy một tấm lịch khổng lồ lơ lửng trên không trung, như nhìn qua khe cửa vậy.

Đó là tấm lịch mà thị trưởng New York đã dựng lên trên nóc một tòa nhà vào năm ngoái. Nhờ vậy, dân chúng chỉ cần ngước lên nhìn các tòa nhà công cộng là biết được ngày tháng, giống như phân biệt các giờ trong ngày. Một khối chữ nhật màu trắng treo lơ lửng trên thành phố, thông báo ngày tháng cho người đi đường bên dưới. Trong ánh sáng hoàng hôn rỉ sét, khối chữ nhật hiện lên con số: ngày 2 tháng 9.

Eddie Willers dời mắt đi. Anh chưa bao giờ thích tấm lịch ấy. Nó làm anh cảm thấy không thoải mái một cách khó tả. Cảm giác ấy dường như hòa vào nỗi lo âu của anh, không có gì khác biệt về bản chất.

Bỗng nhiên, anh nhớ ra một câu nói—một câu trích dẫn nào đó, diễn tả điều mà tấm lịch dường như muốn nhắc nhở, nhưng anh không nhớ nổi. Anh vừa đi vừa tìm kiếm câu nói ấy, nó như một khoảng trống trắng trong tâm trí, không thể lấp đầy, cũng không thể bỏ qua. Anh quay lại nhìn tấm chữ nhật trắng đứng sừng sững trên nóc nhà, hiện lên một kết quả không thể thay đổi: ngày 2 tháng 9.

Eddie Willers hạ ánh mắt trở lại con phố, hướng về chiếc xe đẩy rau củ trước bậc thềm của một ngôi nhà bằng đá nâu. Anh nhìn thấy một đống cà rốt vàng tươi và hành xanh non, nhìn thấy tấm rèm trắng sạch sẽ phấp phới trước cửa sổ đang mở; anh thấy một chiếc xe buýt quay một cách điệu nghệ qua góc phố. Anh tự hỏi tại sao mình lại cảm thấy bình yên, rồi lại tự hỏi tại sao có một mong muốn khó tả rằng mong những hình ảnh này không bị bỏ lại trong cái khoảng trống rộng lớn, không được bảo vệ ở trên kia.

 

[sant]

Khi đến Đại lộ số 5, mắt anh không rời những ô cửa sổ trưng bày của các cửa hàng. Anh không cần mua, cũng không muốn mua gì, nhưng anh thích ngắm nhìn những món hàng được bày bán, bất kỳ thứ gì, những thứ con người làm ra và sẽ được con người sử dụng. Anh thích sự nhộn nhịp của cảnh phố xá. Trung bình, cứ bốn cửa hàng thì chưa đến một cửa bị đóng cửa, cửa sổ đen ngòm và trống rỗng.

Anh không hiểu sao mình lại bất ngờ nhớ đến cây sồi, thực sự chẳng có liên quan gì. Nhưng anh đã nhớ về nó, và về những mùa hè anh trải qua tại trang trại của nhà Taggart khi còn nhỏ. Anh đã dành phần lớn thời gian tuổi thơ bên những đứa trẻ nhà Taggart. Giờ đây, anh là nhân viên của họ, cũng như cha và ông anh từng làm việc cho cha ông của họ.

Cây sồi to lớn từng đứng sừng sững trên một ngọn đồi cô độc ở trang trại nhà Taggart, nhìn ra sông Hudson. Khi còn bảy tuổi, Eddie Willers thích đến đó ngắm cây sồi. Nó đã đứng ở đó hàng trăm năm, và anh nghĩ nó sẽ đứng mãi mãi. Những rễ cây bám chặt vào ngọn đồi như những ngón tay cắm sâu vào đất, và anh cảm thấy rằng ngay cả khi một người khổng lồ nắm lấy ngọn cây, họ cũng không thể nhổ bật gốc, chỉ có thể làm rung chuyển ngọn đồi và cả mặt đất, giống như quả bóng được buộc chặt vào đầu dây. Đối diện với cây sồi, anh cảm thấy an toàn, nó là một thứ không thể bị thay đổi hay đe dọa, là biểu tượng lớn nhất cho lòng dũng cảm của anh.

Một đêm, sét đánh trúng cây sồi. Sáng hôm sau, Eddie nhìn thấy nó, đã gục xuống đất, bị chẻ đôi. Anh nhìn vào thân cây, giống như nhìn vào một đường hầm đen tối. Thân cây chỉ là một lớp vỏ rỗng, lõi cây đã mục rữa từ lâu, chẳng còn gì—chỉ là một lớp tro mỏng manh bị cơn gió nhẹ cuốn đi. Không còn sức sống, thân cây không thể đứng vững một mình.

Nhiều năm sau, anh nghe người ta nói rằng cần phải bảo vệ trẻ em khỏi nỗi sợ hãi, cũng như những trải nghiệm đầu tiên về cái chết, đau đớn hoặc sợ hãi. Tuy nhiên, những điều đó chưa bao giờ làm anh sợ. Khi anh đứng llặng yên nhìn vào đường hầm đen tối của thân cây, anh cảm thấy một sự phản bội sâu sắc—điều đáng sợ hơn cả là anh không chắc chắn điều gì đã bị phản bội. Không phải anh , không phải niềm tin của anh , anh biết đó là thứ gì khác. anh đã đứng đó một lúc lâu trước khi trở về nhà, và từ đó về sau, anh không bao giờ kể chuyện này với bất kỳ ai.

Chiếc đèn tín hiệu giao thông gỉ sét phát ra tiếng kêu chói tai, Eddie Willers dừng lại ở lề đường, lắc đầu. Anh có phần tức giận với chính mình. Tối nay, việc nhớ lại cây sồi hoàn toàn là vô nghĩa, nó không còn ý nghĩa gì với anh, chỉ là một chút cảm xúc thoáng qua—ở một nơi nào đó trong cơ thể anh, là một giọt đau đớn lướt qua và biến mất nhanh chóng, giống như một giọt mưa trên cửa kính, để lại dấu vết hình dấu chấm hỏi.

Anh không muốn để tuổi thơ của mình gắn liền với bất kỳ nỗi buồn nào, bởi anh rất thích những ký ức về tuổi thơ. Bất kỳ ngày nào mà anh còn nhớ được bây giờ dường như đều ngập tràn trong ánh nắng sáng rực và rực rỡ. Anh cảm thấy, có vẻ như chỉ một vài tia nắng mỏng manh đã xuyên qua đến hiện tại của anh: không phải là những tia sáng mà là những sợi nhỏ mang đến một khoảnh khắc lấp lánh cho công việc của anh, căn hộ cô đơn của anh, và sự tồn tại lặng lẽ, thận trọng của anh.

Anh nhớ lại một ngày hè khi anh mười tuổi. Ngày đó, trên khoảng đất trống giữa rừng, hai người bạn thuở bé của anh đã nói với anh rằng khi lớn lên họ sẽ làm gì. Những lời ấy vang lên như ánh sáng mặt trời, sáng lấp lánh. Anh nghe họ nói, vừa ngưỡng mộ vừa ngạc nhiên. Khi họ hỏi anh muốn làm gì, anh thốt lên, "Chỉ cần là việc đúng," rồi thêm vào, "Cậu nên làm những việc lớn... Ý mình là, chúng ta nên làm cùng nhau." “Làm gì?” cô ấy hỏi. Anh đáp: “Mình không biết, nên chúng ta phải tìm ra. Không chỉ những gì cậu vừa nói, không chỉ kiếm sống, mà là những thứ như chiến thắng trong một cuộc chiến, cứu người khỏi lửa, hoặc leo núi." “Tại sao phải vậy?” cô ấy hỏi. Anh nói: “Linh mục tuần trước nói rằng chúng ta phải luôn theo đuổi điều tốt nhất mà chúng ta có. Cậu nghĩ điều đó là gì?” “Mình không biết.” “Chúng ta phải tìm ra.” Cô ấy không trả lời, đôi mắt nhìn xa xăm, nhìn về phía đường ray xe lửa.

Eddie Willers bật cười. Hai mươi năm trước, anh từng nói, "Chỉ cần là việc đúng." Từ đó đến nay, anh luôn giữ vững lời nói ấy, và những câu hỏi khác đã phai nhạt trong tâm trí anh, vì anh luôn bận rộn không có thời gian để hỏi. Tuy nhiên, anh luôn tin rằng một người phải làm những việc đúng đắn, và anh không hiểu sao mọi người có thể làm khác đi, chỉ biết rằng họ thực sự đã làm như vậy. Đối với anh, điều đó vẫn rất đơn giản mà không thể hiểu được: đơn giản là, việc làm nên là điều đúng, và điều khó hiểu là, có những việc không phải như vậy. Anh nghĩ về điều đó khi rẽ qua góc phố và bước vào tòa nhà của Công ty Vận tải Toàn quốc Taggart.

 

[sant]

Tòa nhà này là công trình ngạo nghễ nhất trên con phố. Mỗi khi nhìn thấy nó, Eddie Willers lại nở một nụ cười. Dãy kính dài trên thân tòa nhà không bị hư hỏng, tạo ra sự tương phản với những tòa nhà lân cận. Các bức tường cao chót vót không có góc nào bị nứt vỡ hay cạnh nào bị mòn, dường như tòa nhà không bị thời gian bào mòn. Nó sẽ đứng vững mãi ở đó, Eddie Willers nghĩ.

Mỗi khi bước vào tòa nhà Taggart, anh đều cảm thấy nhẹ nhõm và an toàn. Đây là một nơi đầy cạnh tranh và sức mạnh. Hành lang bằng đá cẩm thạch sáng bóng như gương. Hệ thống đèn chiếu sáng là những chiếc đèn pha lê dài được đánh bóng chắc chắn. Hàng dãy nhân viên nữ ngồi sau những tấm kính gõ bàn phím máy đánh chữ, tiếng gõ vang lên như tiếng bánh xe lửa lao đi với tốc độ chóng mặt. Thỉnh thoảng, một rung động nhẹ nhàng như tiếng vọng lại xuyên qua bức tường, đến từ đường hầm dưới tòa nhà. Xe lửa khởi hành từ đây, chạy xuyên qua lục địa và quay trở lại dừng ở đây, không ngừng trong suốt hàng thập kỷ. Taggart Toàn quốc Vận tải, Eddie nghĩ, kết nối đại dương, một khẩu hiệu từ thời thơ ấu của anh, lấp lánh và linh thiêng hơn bất kỳ điều răn nào trong Kinh thánh. Kết nối đại dương, mãi mãi — Eddie Willers khôi phục lại lòng trung thành của mình, bước qua hành lang sáng bóng và đi vào trung tâm của tòa nhà — văn phòng của chủ tịch Taggart Toàn quốc Vận tải, James Taggart.

James Taggart ngồi sau bàn làm việc. Ông trông như thể sắp bước sang tuổi năm mươi, dường như không có sự chuyển tiếp, ông bước thẳng từ thời trẻ vào tuổi già. Ông có một cái miệng nhỏ, dễ tức giận, tóc thưa thớt phủ lên trán hói. Dáng ngồi của ông yếu ớt và mất cân bằng, dường như đối lập với thân hình cao gầy của mình. Cơ thể đó lẽ ra nên mang vẻ tự tin quý phái, nhưng những đường nét thanh lịch giờ đã biến thành sự vụng về của một kẻ ngu ngốc. Khuôn mặt ông tái nhợt và chùng xuống, đôi mắt mờ đục, với ánh nhìn lờ đờ, chậm rãi trôi qua mọi thứ xung quanh với vẻ căm ghét. Ông trông bướng bỉnh nhưng thiếu sức sống. Ông ba mươi chín tuổi.

Nghe tiếng cửa mở, ông cau có ngẩng đầu lên, “Đừng làm phiền tôi, đừng làm phiền tôi, đừng làm phiền tôi,” James Taggart nói.

Eddie Willers bước tới bàn làm việc.

“Đây là việc quan trọng, Jim,” anh nói, không nâng cao giọng.

“Được rồi, được rồi, việc gì?”

Eddie Willers nhìn vào bản đồ trên tường của văn phòng. Bản đồ dưới lớp kính đã phai màu — anh thầm ngạc nhiên không biết đã bao nhiêu năm trôi qua, bao nhiêu đời chủ tịch của gia đình Taggart đã ngồi trước tấm bản đồ này. Từ New York đến San Francisco, mạng lưới đường sắt của Taggart Toàn quốc Vận tải được đánh dấu bằng những vệt đỏ trên tấm bản đồ quốc gia đã bạc màu, giống như hệ thống mạch máu. Dường như từ rất lâu rồi, dòng máu từng chảy qua động mạch này, lan tỏa khắp đất nước do sự mở rộng không kiềm chế được. Một vệt đỏ uốn lượn từ Cheyenne, Wyoming, chạy xuống El Paso, Texas — đây là tuyến đường Rio Norte của Taggart Vận tải Toàn quốc. Gần đây, có thêm một dấu hiệu mới, vệt đỏ này đã kéo dài xuống phía nam của El Paso — nhưng khi ánh mắt Eddie Willers vừa chạm vào điểm đó, anh vội vã quay đi.

Anh nhìn James Taggart và nói: “Việc liên quan đến tuyến đường Rio Norte,” anh nhận thấy ánh mắt của James Taggart đang hạ xuống góc bàn. “Chúng ta lại vừa có một tai nạn.”

“Tai nạn đường sắt xảy ra mỗi ngày. Anh nhất định phải làm phiền tôi vì chuyện này sao?”

“Cậu hiểu ý tôi mà, Jim. Tuyến đường Rio Norte không ổn nữa rồi, đường ray đã hỏng, cả tuyến đường đều như vậy.”

“Chúng ta đang xây dựng một đường ray mới.”

Eddie Willers tiếp tục nói như thể không có lời đáp nào tồn tại. "Đường ray đó hỏng rồi. Chạy tàu ở đó không còn ý nghĩa. Mọi người đang dần từ bỏ việc sử dụng nó."

"Theo tôi thấy, có vài tuyến đường sắt trên cả nước cũng đang gặp thua lỗ. Chúng ta không phải là trường hợp duy nhất. Đây là một tình hình quốc gia tạm thời."

Eddie đứng đó, lặng lẽ nhìn anh ta. Điều mà James Taggart ghét nhất ở Eddie Willers là thói quen nhìn thẳng vào mắt người khác. Đôi mắt của Eddie màu xanh, rộng và đầy nghi hoặc. Anh có mái tóc vàng óng và gương mặt vuông vức, rất bình thường, chỉ có sự chân thành và quan tâm, cùng sự tò mò đầy bối rối là đáng chú ý.

"Anh muốn gì?" Taggart hỏi gắt gỏng.

"Tôi chỉ đến để nói với anh những điều mà anh cần phải biết, vì luôn phải có ai đó nói với anh."

"Về việc chúng ta lại có một vụ tai nạn sao?"

"Về việc chúng ta không thể bỏ rơi tuyến đường Rio Norte."

James Taggart hiếm khi ngẩng đầu lên; khi nhìn người khác, anh ta chỉ khẽ nhấc đôi mí mắt nặng nề, liếc nhìn từ dưới trán hói rộng lên phía trên.

"Ai nói là muốn bỏ tuyến đường Rio Norte?" anh ta hỏi. "Chẳng có chuyện bỏ rơi nó. Tôi ghét việc anh nói thế, cực kỳ ghét."

"Nhưng trong sáu tháng qua, chúng ta chưa hoàn thành được bất kỳ kế hoạch nào. Dù là lớn hay nhỏ, chúng ta chưa có một lần vận hành nào trơn tru. Chúng ta đang mất khách hàng vận chuyển, từng người một. Chúng ta sẽ cầm cự được bao lâu nữa?"

"Anh quá bi quan, Eddie. Anh thiếu niềm tin, và điều đó sẽ làm giảm tinh thần của doanh nghiệp."

"Ý anh là không làm gì với tuyến đường Rio Norte sao?"

"Tôi chưa bao giờ nói thế. Chúng ta sẽ làm ngay khi có đường ray mới."

"Jim, sẽ không có đường ray mới nào cả," Eddie thấy mí mắt của Taggart từ từ nhấc lên. "Tôi vừa từ văn phòng của Tập đoàn Thép Liên Hiệp về. Tôi đã nói chuyện với Warren Boyle."

"Hắn nói gì?"

"Hắn đã nói suốt một tiếng rưỡi mà không đưa ra câu trả lời rõ ràng."

"Anh làm phiền hắn làm gì? Tôi nhớ rằng đơn hàng đường ray đầu tiên phải đến tháng sau mới giao."

"Nhưng đơn hàng trước đó lẽ ra phải giao từ ba tháng trước."

"Đó là những tình huống không thể dự đoán, hoàn toàn ngoài tầm kiểm soát của Warren."

"Trước đó, nó lẽ ra phải được giao từ sáu tháng trước. Jim, chúng ta đã mất 13 tháng để chờ Tập đoàn Thép Liên Hiệp giao lô hàng đường ray đó."

"Anh muốn tôi làm gì? Tôi không thể quản lý công việc của Warren Boyle."

"Tôi muốn anh hiểu rằng chúng ta không thể chờ đợi thêm nữa."

Taggart hỏi với giọng nửa mỉa mai, nửa cẩn trọng: "Em gái tôi nói gì?"

"Cô ấy sẽ về vào ngày mai."

"Vậy thì anh muốn tôi làm gì?"

"Đây là quyết định của anh."

"Được rồi, bất kể anh muốn nói gì nữa, có một điều mà anh không nên đề cập đến — đó là Thép Rearden."

Eddie không trả lời ngay. Sau một lúc, anh bình tĩnh nói: "Được rồi, Jim, tôi sẽ không nhắc đến."

"Warren là bạn của tôi," anh không nghe thấy lời đáp. "Tôi không thích thái độ của anh. Ngay khi có thể, Warren Boyle sẽ giao lô hàng đường ray đó. Nếu anh ta không thể giao hàng, thì không ai có thể trách chúng ta."

"Jim! Anh đang nói gì vậy? Anh không hiểu sao, tuyến đường Rio Norte đang sụp đổ — bất kể có ai trách móc chúng ta hay không!"

"Họ phải chịu đựng thôi — nếu không vì Phoenix Durango — họ sẽ phải chịu đựng." Anh ta thấy khuôn mặt của Eddie cứng lại. "Trước khi Phoenix Durango xuất hiện, không ai phàn nàn về tuyến đường Rio Norte cả."

"Phoenix Durango đang làm rất tốt."

"Thử tưởng tượng xem, một thứ gì đó gọi là Phoenix Durango lại cạnh tranh với Vận tải Toàn quốc Taggart! Mười năm trước, nó chỉ là một tuyến vận chuyển sữa địa phương."

"Bây giờ, nó đã giành được phần lớn các hợp đồng vận chuyển ở Arizona, New Mexico, và Colorado." Taggart im lặng. "Jim, chúng ta không thể mất Colorado, đó là hy vọng cuối cùng của chúng ta, là hy vọng cuối cùng của tất cả mọi người. Nếu chúng ta không tự cải tổ, mọi khách hàng lớn của chúng ta ở bang đó sẽ bị Phoenix Durango cướp mất. Chúng ta đã mất mỏ dầu Wyatt rồi."

"Tôi không hiểu tại sao mọi người lại nói nhiều về mỏ dầu Wyatt."

"Bởi vì Ellis Wyatt là một thiên tài, ông ấy…"

"Quỷ tha ma bắt Ellis Wyatt!"

 

[sant]

Eddie chợt nghĩ đến những mỏ dầu, liệu chúng có điểm gì chung với những mạch máu trên bản đồ không? Có phải cách mà những dòng chảy đỏ của Taggart Transcontinental từng lan tỏa khắp đất nước nhiều năm trước, giờ đây lại là một kỳ tích? Anh nghĩ rằng dòng chảy đen từ các mỏ dầu gần như vận chuyển tàu hỏa của Phoenix Durango khắp lục địa nhanh hơn. Những mỏ dầu đó nằm giữa các dãy núi ở Colorado, từng chỉ là một vùng đất đầy đá vụn bị bỏ hoang. Cha của Ellis Wyatt sống bằng cách khai thác những giếng dầu cạn kiệt đó. Giờ đây, giống như ai đó đã tiêm kích thích vào trái tim của ngọn núi, trái tim đập mạnh và dòng máu đen trào ra từ những tảng đá—tất nhiên, đó chính là máu, Eddie nghĩ, vì máu nuôi dưỡng và mang lại sự sống, và đó chính là điều mà mỏ dầu Wyatt đã làm. Nó đã mang lại sự sống cho những sườn đồi trống trải, mang lại những thị trấn mới, trạm điện mới và nhà máy mới cho những nơi vô danh trên bản đồ. Những nhà máy mới, Eddie nghĩ, trong thời đại mà thu nhập từ ngành công nghiệp dầu mỏ ngày càng giảm; một mỏ dầu mới giàu có trong khi những mỏ dầu nổi tiếng khác dần ngừng hoạt động; một bang công nghiệp mới nổi, nơi mà trước đây người ta chỉ nghĩ đến gia súc và củ cải đường. Có một người đã làm được điều đó, anh ta đã hoàn thành mọi việc trong tám năm. Eddie nghĩ, điều này giống như những câu chuyện trong sách giáo khoa mà anh từng đọc khi còn đi học, những câu chuyện về những con người sống trong thời kỳ đầu phát triển của đất nước mà anh chưa bao giờ thực sự tin tưởng. Anh hy vọng sẽ được gặp Ellis Wyatt. Có rất nhiều lời bàn tán về ông ta, nhưng ít ai từng gặp ông; ông rất ít khi đến New York. Người ta nói rằng ông 33 tuổi và có tính khí nóng nảy. Ông đã tìm ra cách phục hồi những giếng dầu cạn kiệt và sau đó đã biến chúng sống lại.

Spoiler

"Ellis Wyatt chỉ là một tên ác ôn tham lam, chỉ biết đến tiền," James Taggart nói. "Theo tôi, cuộc sống còn có những điều quan trọng hơn tiền bạc."

"Anh đang nói gì vậy, Jim? Điều đó liên quan gì chứ—"

"Hơn nữa, ông ta đã phản bội chúng ta. Chúng ta đã phục vụ mỏ dầu Wyatt nhiều năm, rất tận tâm. Khi ông già Wyatt còn sống, chúng ta đã vận chuyển một đoàn tàu chở dầu mỗi tuần."

"Giờ không còn là thời của ông già Wyatt nữa, Jim. Phoenix Durango vận chuyển hai đoàn tàu chở dầu mỗi ngày—và luôn đúng giờ."

"Giả sử ông ta cho chúng ta thời gian, để phát triển cùng ông ta—"

"Ông ta không có thời gian để lãng phí."

"Ông ta mong đợi gì? Rằng chúng ta sẽ bỏ qua mọi khách hàng khác, hy sinh lợi ích quốc gia, để tất cả đoàn tàu của chúng ta phục vụ riêng ông ta sao?"

"Không, không phải, ông ta không mong đợi điều gì, ông chỉ làm việc với Phoenix Durango."

"Tôi cho rằng ông ta là một kẻ phá hoại, ngang ngược. Tôi nghĩ ông ta là một người được đánh giá quá cao, thiếu trách nhiệm." Giọng của James Taggart đột nhiên trở nên đầy cảm xúc, điều hiếm khi thấy. "Tôi không chắc rằng mỏ dầu của ông ta đã thành công như thế. Theo tôi, ông ta đã phá vỡ toàn bộ nền kinh tế quốc gia, chẳng ai nghĩ rằng Colorado sẽ trở thành một bang công nghiệp. Nếu mọi thứ cứ thay đổi liên tục, làm sao chúng ta có thể an toàn và lập kế hoạch?"

"Trời ơi, Jim! Ông ta là—"

"Đúng, tôi biết, tôi biết, ông ta đang kiếm tiền. Nhưng theo tôi, đó không phải là thước đo giá trị xã hội của một người. Về dầu mỏ của ông ta, nếu không có Phoenix Durango, ông ta sẽ phải quỵ lụy chúng ta, xếp hàng như mọi khách hàng khác, và không được yêu cầu vượt quá mức vận chuyển hợp lý của mình. Nếu chúng ta muốn phản đối sự cạnh tranh phá hoại kiểu đó, thì chẳng còn cách nào khác. Không ai có thể đổ lỗi cho chúng ta."

Eddie Willers nghĩ, anh đã cố gắng đến mức lồng ngực và thái dương của mình không thể chịu nổi áp lực nữa; anh đã cố gắng làm rõ mọi chuyện, và anh cảm thấy rằng, chuyện này không thể rõ ràng hơn, trừ khi cách diễn đạt của anh có vấn đề, nếu không sẽ không có lý do nào khác khiến Taggart không hiểu. Do đó, anh đã nỗ lực rất lớn, nhưng vẫn vô ích, giống như mọi cuộc thảo luận trước đây của họ đều kết thúc trong thất bại của anh; bất kể anh nói gì, dường như họ không bao giờ nói cùng một vấn đề.

"Jim, anh đang nói gì vậy? Khi đường sắt sụp đổ, ngay cả khi không ai đổ lỗi cho chúng ta thì có nghĩa lý gì?"

James Taggart cười nhạt, nhẹ nhàng, với vẻ thỏa mãn và lạnh lùng. "Rất cảm động, Eddie," anh ta nói, "Sự tận tâm của anh với Taggart Transcontinental—thật cảm động. Nếu anh không cẩn thận, anh sẽ thực sự trở thành nô lệ của gia đình đó đấy."

"Tôi chính là như thế, Jim."

"Nhưng, tôi có thể hỏi, công việc của anh là thảo luận những chuyện này với tôi sao?"

"Không."

"Vậy anh không biết chúng ta có các phòng ban quản lý sao? Tại sao anh không báo cáo mọi thứ này cho những người có trách nhiệm? Tại sao anh không đến chỗ cô em gái thân yêu của tôi mà than vãn?"

"Thế này, Jim, tôi biết không phải là việc của tôi để nói chuyện này với anh. Nhưng, tôi không hiểu chuyện gì đang xảy ra, tôi không biết những cố vấn của anh đã nói gì với anh, hoặc tại sao họ không thể làm anh hiểu. Vì vậy, tôi nghĩ mình sẽ cố gắng tự nói cho anh."

"Tôi trân trọng tình bạn thời thơ ấu của chúng ta, Eddie. Nhưng, anh nghĩ điều đó cho phép anh tự ý vào đây mà không báo trước, và cứ muốn là vào sao? Nghĩ về cấp bậc của anh đi, chẳng phải anh nên nhớ rằng tôi là chủ tịch của Taggart Transcontinental sao?"

Lần này mọi chuyện lại vô ích. Eddie Willers vẫn nhìn anh ta như mọi khi, không hề bị tổn thương, chỉ đơn thuần thắc mắc: "Vậy anh không định làm gì với tuyến đường Rio Norte sao?"

"Tôi chưa bao giờ nói thế, tôi hoàn toàn không nói thế." Taggart đang nhìn vào đường kẻ đỏ phía nam El Paso trên bản đồ, "Chỉ cần đợi đến khi mỏ San Sebastian bắt đầu hoạt động, và tuyến đường nhánh của chúng ta ở Mexico trả hết nợ—"

"Đừng nói về chuyện đó nữa, Jim."

Taggart quay lại, bị giọng nói của Eddie, lần đầu tiên đầy phẫn nộ, làm cho kinh ngạc, "Có chuyện gì vậy?"

"Anh biết chuyện gì mà. Chị của anh đã nói—"

"Chị tôi có thể đi gặp quỷ!" James Taggart nói.

Eddie Willers đứng bất động, anh không trả lời, đứng đó nhìn thẳng về phía trước. Nhưng anh không thấy James Taggart hay bất kỳ thứ gì trong văn phòng.

Một lúc sau, anh cúi chào rồi rời khỏi.

 

[sant]

Buổi chiều, nhân viên của James Taggart đang tắt đèn, chuẩn bị kết thúc ngày làm việc. Nhưng quản lý bộ phận phụ tá, Pop Harper, vẫn ngồi ở bàn của mình, vặn xoay một phần của thanh gõ máy chữ đã bị tháo rời. Mọi người trong công ty đều có ấn tượng rằng Pop Harper sinh ra trước chiếc bàn đó và chưa bao giờ muốn rời đi. Từ thời cha của James Taggart, ông đã là quản lý bộ phận phụ tá.

Khi Eddie Willers bước ra khỏi văn phòng của chủ tịch, Pop Harper liếc nhìn anh một cái. Cái nhìn đó chậm rãi, đầy ẩn ý, dường như muốn nói rằng ông ta biết việc Eddie đến góc này của tòa nhà đồng nghĩa với rắc rối, biết rằng chuyến đi này của anh sẽ chẳng đi đến đâu, và ông ta hoàn toàn thờ ơ với điều mình biết. Eddie đã từng thấy sự thờ ơ chế giễu này trong ánh mắt của những kẻ lang thang trên đường phố.

"Này, Eddie, biết chỗ nào bán áo len lông cừu không?" ông ta hỏi, "Tìm khắp thành phố rồi mà chẳng thấy ở đâu cả."

"Tôi không biết," Eddie dừng lại, nói, "Sao lại hỏi tôi?"

"Tôi hỏi tất cả mọi người, có khi ai đó sẽ biết."

Eddie nhìn vào khuôn mặt trống rỗng và già cỗi, cùng với mái tóc bạc trên đầu, cảm thấy hơi bối rối.

"Khớp này bị lạnh," Pop Harper nói, "Mùa đông năm nay sẽ lạnh hơn."

"Ông đang làm gì thế?" Eddie chỉ vào chiếc máy đánh chữ bị tháo rời và hỏi.

"Thứ quái quỷ này lại hỏng rồi. Mang đi sửa cũng chẳng ích gì, lần trước họ mất ba tháng mới sửa xong. Có lẽ tôi có thể tự sửa được, nhưng chắc cũng không dùng được lâu." Ông đặt nắm đấm lên bàn phím, "Bạn già ơi, có lẽ cậu nên vào bãi phế liệu rồi, không còn bao lâu nữa đâu."

Eddie giật mình, đây chính là câu nói mà cậu luôn cố gắng nhớ lại: "Không còn bao lâu nữa." Nhưng cậu đã quên mất tại sao mình lại cần nhớ câu này từ đầu.

"Không còn tác dụng nữa, Eddie," Pop Harper nói.

"Cái gì không còn tác dụng?"

"Chẳng có gì, bất kỳ điều gì."

"Có chuyện gì vậy, Pop?"

"Tôi sẽ không đi xin một cái máy đánh chữ mới nữa đâu, loại mới làm bằng thiếc. Khi cái máy cũ này hỏng rồi thì sẽ chẳng còn cái máy đánh chữ nào nữa. Sáng nay có một vụ tai nạn trên tàu điện ngầm, phanh hỏng. Cậu nên về nhà đi, Eddie, mở đài lên và nghe nhạc khiêu vũ đi. Quên hết đi, nhóc ạ, vấn đề của cậu là cậu chẳng có sở thích gì. Lại có người ăn trộm bóng đèn, ngay dưới cầu thang chỗ tôi ở. Tôi bị đau ngực, sáng nay không thể mua được loại thuốc ho nào, hiệu thuốc trên phố tôi đã đóng cửa tuần trước rồi. Đường sắt phía Tây Texas phá sản từ tháng trước. Họ vừa đóng cầu Fort Queens hôm qua để sửa đường. Ài, có ích gì đâu? John Galt là ai chứ?"