(2) Đi học
Tôi thích đi học.
Thế nên là khi được đi học ở lớp 1A của cô Dịu chủ nhiệm thì tôi phấn khởi lắm. Hồi chưa đi học, tôi đã suốt ngày dẫn cái Ngọc, có khi cả cái Anh và thằng Hùng min bạn nó, lên trường chơi. Tôi lấy những mẩu phấn thừa viết chữ lên bảng. Tôi biết được mấy chữ cái thôi, nhưng so với mấy đứa kia thì thế là oách lắm rồi. Nhưng tôi thích nhất là vẽ. Chú Lâm ngày trước thi thoảng có dẫn tôi lên trường. Chú lấy phấn vẽ lên bảng cho tôi xem. Chú vẽ rất đẹp. Con chó, con gà, con mèo, nhưng khó nhất vẫn là con khỉ. Về nhà, tôi cũng hì hụi lấy than củi vạch ra sân bắt chước chú vẽ, nhưng vẽ mãi mà chỉ vẽ được con chó với con gà trống. Sau này thì tôi biết vẽ người nữa. Nhưng vẽ người thì không phải là chú Lâm dạy mà là mẹ tôi dạy. Một hôm lúc tôi đang lăn lê bò càng ra sân vẽ người thì mẹ đi qua. Chắc trông hình vẽ của tôi tức cười quá nên mẹ bảo:
- Để mẹ bảo cách vẽ cho này.
Mẹ cầm lấy viên than vẽ. Dưới nét vẽ của mẹ, hình một cô gái rất xinh hiện ra. Mắt còn có cả lông mi, tóc thì phi dê như cô Mơ ở xóm ngoài. Tôi thích chí vẽ theo cách mẹ dạy. Hai mắt vẽ trước, rồi đến mũi, miệng, đến khuôn mặt, rồi mới đến tóc, tai. Đúng là trông cân đối hơn thật. Sau này tôi vẽ người riết, hết người này đến người khác. Mẹ tôi thì tóc búi sau gáy, có lúc lại cặp lại bằng cặp ba lá, cô Huyền thì để xõa tóc ngang vai, mặc áo tay bồng, cái Ngọc thì tóc cụt ngủn đến tai, lại còn thò lò mũi xanh... Mọi người khen tôi vẽ đẹp. Tôi oai lắm. Nhất là trước bọn cái Ngọc thằng Hùng min thì càng oai. Tôi hay lấy quả mùng tơi bóp ra lấy nước rồi ngâm những mẩu phấn vào đó và phơi khô. Đến những lúc giả làm cô giáo trên trường, tôi mới lôi mẩu phấn màu tim tím đó ra vẽ. Cái Ngọc mê những hình vẽ tim tím đó của tôi đến mức nó cũng bò ra tập vẽ, những nét vẽ nguệch ngoạc, xấu hoắc.
Nhưng ở lớp thì tôi không oai như thế. Bởi vì ở lớp tôi có thằng Đức. Thằng Đức là lớp trưởng, lại rất xinh trai. Nhà nó chỉ cách qua sân trường có một đoạn cũng bằng từ nhà tôi đến. Thi thoảng tôi cũng gặp nó khi ra sân trường nhặt quặng. Nhưng quan trọng nhất là thằng Đức vẽ giỏi. Nó biết vẽ rất nhiều thứ. Nào là bình hoa có hoa đồng tiền, hoa hồng, hoa huệ. Nào là con mèo vồ chuột, nào là ông tướng đang cưỡi ngựa. Cô Dịu rất thích những bức tranh của nó và thường khen nó “có năng khiếu”.
Thằng Đức không chỉ vẽ giỏi. Môn toán của nó cũng không kém tôi một điểm mười nào. Chỉ có môn tập đọc là nó dốt hơn tôi. Đấy là vì nó nói ngọng. Lần đầu tiên nó đứng lên hô: “Các bạn chuẩn bị đứng nghiêm. Chúng em “cứn” chào cô giáo ạ!” làm cả lớp lăn đùng ra cười. Ngược lại, tôi đọc rất sõi. Khi bắt đầu học sang quyển học vần thì vừa mới học bài đầu tiên là “a nờ an” thì tôi đã giở ra những bài sau và tự biết được là “á nờ ăn”, “ớ nờ ân”, “a nhờ anh”… Tôi giở từ đầu đến cuối cuốn sách thơm thơm mùi giấy để xem những bài học, xem những hình con ngan, em bé, ngôi nhà… một cách say sưa, thích thú.
Nhưng có một môn tôi không giỏi. Đấy là môn tập viết. Ở nhà, cô Hậu thường xem tay tôi mà xuýt xoa: “Ôi trời, cái Thái có chín cái hoa tay. Thế này thì viết đẹp lắm đây!” Tôi hứng chí lắm. Thực tình mà nói thì tôi cũng thấy tôi viết đẹp. Nhưng không phải ai cũng nghĩ vậy. Có lần kiểm tra, tôi nắn nót từng nét bút chì. Khi viết xong, tôi ngắm nghía lại bài của mình, trong dạ hài lòng lắm. Thế mà chỉ được điểm sáu! Còn thằng Nghĩa ngồi cạnh tôi là được điểm mười. Thằng Nghĩa học hành rất lẹt đẹt. Nó chỉ toàn được điểm bốn với năm. Nó lại chỉ có mỗi cái hoa tay ở ngón tay cái. Tôi ngó vở thằng Nghĩa, lòng hoang mang không biết chữ thằng Nghĩa đẹp hơn chữ tôi ở chỗ nào mà hơn tôi tận đến bốn điểm. Nhưng cô Dịu đã chấm thế, chắc chắn không sai được. Chắc là chữ tôi xấu hơn chữ nó thật!
Về nhà, cái Ngọc xem vở của tôi, le lưỡi, nói ngọng líu ngọng lô: “Chị vết đẹp đế này mà được đểm sáu. Đế đì em được mấy đểm?” Tôi nhìn vào cái điểm sáu đỏ chót, lòng buồn hiu hắt. Đêm đó, trong giấc mơ của tôi, những điểm mười chập chờn nhảy múa trong khi tôi đang bò ra nhà tập viết.
Tôi thích đi học.
Thế nên là khi được đi học ở lớp 1A của cô Dịu chủ nhiệm thì tôi phấn khởi lắm. Hồi chưa đi học, tôi đã suốt ngày dẫn cái Ngọc, có khi cả cái Anh và thằng Hùng min bạn nó, lên trường chơi. Tôi lấy những mẩu phấn thừa viết chữ lên bảng. Tôi biết được mấy chữ cái thôi, nhưng so với mấy đứa kia thì thế là oách lắm rồi. Nhưng tôi thích nhất là vẽ. Chú Lâm ngày trước thi thoảng có dẫn tôi lên trường. Chú lấy phấn vẽ lên bảng cho tôi xem. Chú vẽ rất đẹp. Con chó, con gà, con mèo, nhưng khó nhất vẫn là con khỉ. Về nhà, tôi cũng hì hụi lấy than củi vạch ra sân bắt chước chú vẽ, nhưng vẽ mãi mà chỉ vẽ được con chó với con gà trống. Sau này thì tôi biết vẽ người nữa. Nhưng vẽ người thì không phải là chú Lâm dạy mà là mẹ tôi dạy. Một hôm lúc tôi đang lăn lê bò càng ra sân vẽ người thì mẹ đi qua. Chắc trông hình vẽ của tôi tức cười quá nên mẹ bảo:
- Để mẹ bảo cách vẽ cho này.
Mẹ cầm lấy viên than vẽ. Dưới nét vẽ của mẹ, hình một cô gái rất xinh hiện ra. Mắt còn có cả lông mi, tóc thì phi dê như cô Mơ ở xóm ngoài. Tôi thích chí vẽ theo cách mẹ dạy. Hai mắt vẽ trước, rồi đến mũi, miệng, đến khuôn mặt, rồi mới đến tóc, tai. Đúng là trông cân đối hơn thật. Sau này tôi vẽ người riết, hết người này đến người khác. Mẹ tôi thì tóc búi sau gáy, có lúc lại cặp lại bằng cặp ba lá, cô Huyền thì để xõa tóc ngang vai, mặc áo tay bồng, cái Ngọc thì tóc cụt ngủn đến tai, lại còn thò lò mũi xanh... Mọi người khen tôi vẽ đẹp. Tôi oai lắm. Nhất là trước bọn cái Ngọc thằng Hùng min thì càng oai. Tôi hay lấy quả mùng tơi bóp ra lấy nước rồi ngâm những mẩu phấn vào đó và phơi khô. Đến những lúc giả làm cô giáo trên trường, tôi mới lôi mẩu phấn màu tim tím đó ra vẽ. Cái Ngọc mê những hình vẽ tim tím đó của tôi đến mức nó cũng bò ra tập vẽ, những nét vẽ nguệch ngoạc, xấu hoắc.
Nhưng ở lớp thì tôi không oai như thế. Bởi vì ở lớp tôi có thằng Đức. Thằng Đức là lớp trưởng, lại rất xinh trai. Nhà nó chỉ cách qua sân trường có một đoạn cũng bằng từ nhà tôi đến. Thi thoảng tôi cũng gặp nó khi ra sân trường nhặt quặng. Nhưng quan trọng nhất là thằng Đức vẽ giỏi. Nó biết vẽ rất nhiều thứ. Nào là bình hoa có hoa đồng tiền, hoa hồng, hoa huệ. Nào là con mèo vồ chuột, nào là ông tướng đang cưỡi ngựa. Cô Dịu rất thích những bức tranh của nó và thường khen nó “có năng khiếu”.
Thằng Đức không chỉ vẽ giỏi. Môn toán của nó cũng không kém tôi một điểm mười nào. Chỉ có môn tập đọc là nó dốt hơn tôi. Đấy là vì nó nói ngọng. Lần đầu tiên nó đứng lên hô: “Các bạn chuẩn bị đứng nghiêm. Chúng em “cứn” chào cô giáo ạ!” làm cả lớp lăn đùng ra cười. Ngược lại, tôi đọc rất sõi. Khi bắt đầu học sang quyển học vần thì vừa mới học bài đầu tiên là “a nờ an” thì tôi đã giở ra những bài sau và tự biết được là “á nờ ăn”, “ớ nờ ân”, “a nhờ anh”… Tôi giở từ đầu đến cuối cuốn sách thơm thơm mùi giấy để xem những bài học, xem những hình con ngan, em bé, ngôi nhà… một cách say sưa, thích thú.
Nhưng có một môn tôi không giỏi. Đấy là môn tập viết. Ở nhà, cô Hậu thường xem tay tôi mà xuýt xoa: “Ôi trời, cái Thái có chín cái hoa tay. Thế này thì viết đẹp lắm đây!” Tôi hứng chí lắm. Thực tình mà nói thì tôi cũng thấy tôi viết đẹp. Nhưng không phải ai cũng nghĩ vậy. Có lần kiểm tra, tôi nắn nót từng nét bút chì. Khi viết xong, tôi ngắm nghía lại bài của mình, trong dạ hài lòng lắm. Thế mà chỉ được điểm sáu! Còn thằng Nghĩa ngồi cạnh tôi là được điểm mười. Thằng Nghĩa học hành rất lẹt đẹt. Nó chỉ toàn được điểm bốn với năm. Nó lại chỉ có mỗi cái hoa tay ở ngón tay cái. Tôi ngó vở thằng Nghĩa, lòng hoang mang không biết chữ thằng Nghĩa đẹp hơn chữ tôi ở chỗ nào mà hơn tôi tận đến bốn điểm. Nhưng cô Dịu đã chấm thế, chắc chắn không sai được. Chắc là chữ tôi xấu hơn chữ nó thật!
Về nhà, cái Ngọc xem vở của tôi, le lưỡi, nói ngọng líu ngọng lô: “Chị vết đẹp đế này mà được đểm sáu. Đế đì em được mấy đểm?” Tôi nhìn vào cái điểm sáu đỏ chót, lòng buồn hiu hắt. Đêm đó, trong giấc mơ của tôi, những điểm mười chập chờn nhảy múa trong khi tôi đang bò ra nhà tập viết.
Chỉnh sửa lần cuối:
Cái tên "Nhà tôi, trường tôi đều ở trên đồi" nghe không như một cái tiêu đề, một cái nhãn mà giống như một câu nói, một câu thơ, một câu hát...