Gác Sách yêu tiếng Việt

[Du Ca]

Dém chăn hay Giém chăn
Ngữ cảnh: Nếu không có một lần nửa đêm mắc tè tỉnh dậy nhưng chưa kịp đi, bắt gặp mẹ rón rén đi vào phòng giém chăn cho tôi thì chắc tôi cứ tưởng chả ai trong nhà quan tâm tới một đứa tầm thường như tôi.

Theo Từ điển Tiếng Việt (NXB Đà Nẵng - xuất bản năm 2003 - Hoàng Phê chủ biên):

• Giém: Không có

• Dém: (Động từ - Phương ngữ): tém. Dém màn.

=> Dém chăn: CÓ LẼ ĐÚNG & Giém chăn: CÓ LẼ SAI

 

[Du Ca]

Cho em hỏi chút ạ, là "dèm pha" hay "gièm pha" ạ?
Văn cảnh: Đáng lý ta ở ngôi quốc mẫu, Nghi Dân giờ làm vua rồi. Chẳng qua là Thái Tông nghe dèm pha, bỏ mẹ con ta thôi.
Em tìm thử thì ra là "gièm pha" mà sách in vậy.

Từ điển Tiếng Việt Phổ thông (Viện Ngôn ngữ học, 2009):

Dèm pha: không có.
Gièm pha (động từ): đặt điều nói xấu nhằm làm cho không còn được tin yêu, tin cậy nữa (nói khái quát). Những lời gièm pha. ​

Từ điển của em có dèm pha nha:
Dèm: kể xấu người khác. Vd: Dèm pha cho đương sự mất chỗ làm.

Em nghĩ dèm/gièm, dém/giém này là giọng Bắc Nam thôi, cái nào cũng được chứ không sai. Giống như tiếng Anh có colour hoặc color vậy thôi.

Từ này Ca cũng tìm cả trong những từ điển mà mình có thì cũng như Ruồi và Lin, nó ghi thế này:
* Theo Từ điển Tiếng Việt (NXB Đà Nẵng - xuất bản năm 2003 - Hoàng Phê chủ biên):

• Dèm/ Dèm pha: Không có
• Gièm pha: Đặt điều nói xấu thế này thế nọ, nhằm làm cho không còn tin yêu, tin cậy nữa (nói khái quát). Thói gièm pha. Những lời gièm pha.

* Theo Từ điển Từ ngữ Nam Bộ (NXB KH-XH - xuất bản năm 2007 - Huỳnh Công Tín biên soạn):

• Dèm: (vt) gợi ý, nói mở hơi để nhằm muốn đạt được một điều gì đó mà còn e ngại. Nó muốn ăn cho nên nó cứ nói dèm hoài.

• Dèm xiểm: (vt) gièm pha, đặt điều nói xấu thế này thế nọ, nhằm làm cho ai đó không còn được tin yêu, tin cậy. Đôi ta gá ngỡi chung tình, Dầu ai dèm xiểm chúng mình, mặc ai.
• Gièm: (vt)
  • (1). nói quanh co, gợi ý xa xôi, bóng gió, nhưng không nói thẳng. Có muốn thì hỏi xin đại đi, chuyện gì phải nói gièm mắc công.
  • (2). dàn sẵn, chuẩn bị sẵn, nhưng chưa thực hiện. Hai thằng nó gièm đánh nhau từ nãy tới giờ, tui đã can rồi mà vẫn chưa chịu thôi nữa à.

=> Hai cuốn từ điển trên một từ miền Bắc, một từ miền Nam. Vì vậy:
Dèm pha: CÓ LẼ ĐÚNG (miền Nam) & Gièm pha: CÓ LẼ ĐÚNG (miền Bắc)

 

[Du Ca]

Cho em hỏi là "bùm tum" hay "tùm lum" vậy? Hay hai từ này khác nhau?
Ví dụ: "Đó là khoảng bãi rộng, lầy lội, bùm tum toàn giống cỏ nước".

* Theo Từ điển Tiếng Việt (NXB Đà Nẵng - xuất bản năm 2003 - Hoàng Phê chủ biên):

• Bùm tum: (t. - id.) Như um tùm. Cây cối bùm tum như rừng.
• Um tùm: (t.) (Cây cối) rậm rạp, xum xuê. Cây cối um tùm. Cỏ mọc um tùm.
• Tùm lum: (t. - kng.) Ở trạng thái lan rộng ra một cách lộn xộn và tựa như không có giới hạn, chỗ nào cũng thấy nó. Cỏ mọc tùm lum. Bàn tán tùm lum.

=> Bùm tum: CÓ LẼ ĐÚNG & Tùm lum: CÓ LẼ ĐÚNG
(Hai từ này từ nào em dùng cũng được nhé nhỏ. Tùy theo ý tác giả thôi em.)

* Chú ý: Từ nay Ca sẽ ghi từ loại ở dạng viết tắt nhé các bạn. Việc này nhằm mục đích để các bạn quen với các từ viết tắt thường được sử dụng trong từ điển.

 

[Smigel Nguyễn]

Úi hồi giờ chị chưa thấy từ "bùm tum" bao giờ.

Em cũng gặp lần đầu, trong sách của bác Tô Hoài đó chị, em thấy cực nhiều từ lạ luôn ấy.

 

[Du Ca]

Em cũng gặp lần đầu, trong sách của bác Tô Hoài đó chị, em thấy cực nhiều từ lạ luôn ấy.

Vậy à. Nếu từ nào không rõ em cứ quăng lên đây.

 

[timbuondoncoi]

Từ này Ca cũng tìm cả trong những từ điển mà mình có thì cũng như Ruồi và Lin, nó ghi thế này:
* Theo Từ điển Tiếng Việt (NXB Đà Nẵng - xuất bản năm 2003 - Hoàng Phê chủ biên):

• Dèm/ Dèm pha: Không có
• Gièm pha: Đặt điều nói xấu thế này thế nọ, nhằm làm cho không còn tin yêu, tin cậy nữa (nói khái quát). Thói gièm pha. Những lời gièm pha.

* Theo Từ điển Từ ngữ Nam Bộ (NXB KH-XH - xuất bản năm 2007 - Huỳnh Công Tín biên soạn):

• Dèm: (vt) gợi ý, nói mở hơi để nhằm muốn đạt được một điều gì đó mà còn e ngại. Nó muốn ăn cho nên nó cứ nói dèm hoài.

• Dèm xiểm: (vt) gièm pha, đặt điều nói xấu thế này thế nọ, nhằm làm cho ai đó không còn được tin yêu, tin cậy. Đôi ta gá ngỡi chung tình, Dầu ai dèm xiểm chúng mình, mặc ai.
• Gièm: (vt)
  • (1). nói quanh co, gợi ý xa xôi, bóng gió, nhưng không nói thẳng. Có muốn thì hỏi xin đại đi, chuyện gì phải nói gièm mắc công.
  • (2). dàn sẵn, chuẩn bị sẵn, nhưng chưa thực hiện. Hai thằng nó gièm đánh nhau từ nãy tới giờ, tui đã can rồi mà vẫn chưa chịu thôi nữa à.

=> Hai cuốn từ điển trên một từ miền Bắc, một từ miền Nam. Vì vậy:
Dèm pha: CÓ LẼ ĐÚNG (miền Nam) & Gièm pha: CÓ LẼ ĐÚNG (miền Bắc)

Hờ, người miền Nam đúng là văn nói rất hay dùng dèm pha, đơn cử là Tim, nhưng vì Tim không có từ điển sách (tội nghiệp con bé) nên trước giờ văn viết Tim vẫn điều chỉnh gièm pha. Cái việc phát âm d/gi giọng Bắc/Nam này có rất nhiều từ được công nhận, như cặp từ gièm/dèm, dậu/giậu, giong/dong, giang/dang,... Thế quái nào mà từ dùm lại không được công nhận nhỉ?

 

[Smigel Nguyễn]

timbuondoncoi Vậy rốt cuộc nó là "dùm" hay "giùm" vậy chị?
Theo em thấy thì cũng không nhiều từ như vậy lắm, theo em biết thì "dang" là động từ còn "giang" là danh từ mà chị. Giong/dong cũng tương tự mà.

 

[Du Ca]

timbuondoncoi Vậy rốt cuộc nó là "dùm" hay "giùm" vậy chị?
Theo em thấy thì cũng không nhiều từ như vậy lắm, theo em biết thì "dang" là động từ còn "giang" là danh từ mà chị. Giong/dong cũng tương tự mà.

Quay lại #1 tìm từ Dùm để xem đi nhỏ.

 

[yankumi99]

Phong ba bão táp không bằng ngữ pháp Việt Nam.

 

[Trích Tiên]

Rồi, mạ ơi con ra từ Ó đâm rồi mấy má ới:
Theo Từ điển Từ ngữ Nam Bộ, có ghi:

• Ó đâm:

Vị từ:
(1) Chết tiệt, gian ác, có những tính cách và hành động gian xảo. "Cái thằng ó đâm đó, sao xe hổng đụng cho nó chết cha cho rồi."
(2) Xấu xa, tệ hại, không ra gì. "Cái trò ó đâm đó mày lừa ai, chớ lừa tao là hổng được đâu nghen."
Vậy nên, có lẽ đây là từ Nam Bộ hay dùng.
Tag các bà Chim Cụt Linhoang Lam Sa conruoinho . Ai ôm hôn Ca đi nào.

Uầy, thì ra là vậy.
P/s: Ôm hôn hội đồng vậy, Ca không sợ bị đè bẹp sao?