Gác Sách yêu tiếng Việt

[timbuondoncoi]

• Xoay xở hay Xoay sở

Theo từ điển tiếng Việt của Viện ngôn ngữ học, NXB Đà Nẵng, xuất bản năm 2003.

• Xoay xở

Động từ:
Làm hết cách này đến cách khác để giải quyết cho được khó khăn, hoặc để có cho được cái cần có.
VD: Xoay xở đủ nghề./ Xoay xở tiền mua xe.

Trong đó, từ Xở có nghĩa:
Phó từ: gỡ rối
VD: xở tơ rối, xở món nợ.

• Xoay sở: [Không có trong từ điển]

Trong đó, Sở có nghĩa:
Danh từ:
1. Cây nhỡ cùng họ với chè, lá hình trái xoan, có răng, hoa trắng, hạt ép lấy dầu dùng trong công nghiệp và để ăn.
2.a. Cơ quan quản lý ngành chuyên môn của nhà nước ở cấp tỉnh, và thành phố.
VD: Sở Y tế
2.b. Tổ chức kinh doanh của nhà nước
VD: Sở xe lửa./ Sở cao su. (mấy cái tên này mình chưa nghe bao giờ .)
2.c. Công sở hoặc sở tư (nói tắt), trong quan hệ với nhân viên làm việc.
VD: Đến sở làm việc.

=> Xoay xở: CÓ LẼ ĐÚNG & Xoay sở: CÓ LẼ SAI

Bổ sung thêm một tẹo, sẵn tiện có một từ phát sinh
. Xoay xở
Đồng nghĩa: day trở (phương ngữ), xoay trở, xoay xỏa

Hai từ đồng nghĩa đầu tiên thì không có gì phải thắc mắc rồi, nhưng từ thứ ba xoay xỏa chúng ta cần trao đổi nè.
Từ xỏa đứng riêng: không có nghĩa.
Xoay xỏa (khẩu ngữ): như xoay xở

Tim là Tim chưa gặp từ xoay xỏa bao giờ , nhưng nãy giờ search bác Gồ thì trong các từ điển Việt - Pháp, Việt - Anh,... đều có em nó.

 

[Haiiro]

Em có gặp xoay xỏa. Trong văn viết không thấy nhiều nhưng ngôn ngữ đời thường các bà các mẹ vẫn dùng. Từ "xỏa" không có nghĩa thì ta xếp nó vào từ láy.

Lâu nay em đều dùng xoay xở. Nhưng mà giả như là xoay sở thì có vẻ vẫn có cái gì đúng đúng, tại từ "sở" đứng riêng vẫn có nghĩa gần với cả từ. Em hỏi từ xoay xở/xoay sở vì thấy tranh cãi từ này cũng nhiều.

 

[timbuondoncoi]

Em có gặp xoay xỏa. Trong văn viết không thấy nhiều nhưng ngôn ngữ đời thường các bà các mẹ vẫn dùng. Từ "xỏa" không có nghĩa thì ta xếp nó vào từ láy.

Chị có thể hỏi các bà các mẹ của em là người miền nào không cưng? Rõ ràng ở trên từ điển cũng ghi chú nó là khẩu ngữ, nhưng ở vùng miền chị sống, chị chưa được nghe từ này bao giờ.

 

[Haiiro]

Chị có thể hỏi các bà các mẹ của em là người miền nào không cưng? Rõ ràng ở trên từ điển cũng ghi chú nó là khẩu ngữ, nhưng ở vùng miền chị sống, chị chưa được nghe từ này bao giờ.

Em ở miền Trung, Thanh Hóa ạ.

 

[timbuondoncoi]

Lâu nay em đều dùng xoay xở. Nhưng mà giả như là xoay sở thì có vẻ vẫn có cái gì đúng đúng, tại từ "sở" đứng riêng vẫn có nghĩa gần với cả từ. Em hỏi từ xoay xở/xoay sở vì thấy tranh cãi từ này cũng nhiều.

Chị đồng ý với Du hơn, như Du đã phân tích ở trên, khi hai từ đứng chung không có trong từ điển và chúng ta tách từ sở riêng lẻ để phân tích cũng thấy nó không có gần nghĩa hay bổ nghĩa cho từ xoay giống như từ xở.
Cái cảm giác của em chị nghĩ là do chúng ta gặp thường xuyên từ xoay sở nên tạo cho chúng ta thói quen và mơ hồ cảm thấy rằng nó cũng đúng đúng.

 

[Du Ca]

Mình cũng đã từng gặp từ "xoay xỏa" trong văn viết rồi. Nhưng mình nghĩ đây là từ địa phương và ít dùng. Có những tác phẩm, tác giả có thói quen dùng từ địa phương, mà lâu năm thì người sau đã quên mất từ này, thành ra nó hơi khó hiểu cho người đọc, vú dụ từ "lễ mễ" cũng vậy.

 

[conruoinho]

Mình cũng đã từng gặp từ "xoay xỏa" trong văn viết rồi. Nhưng mình nghĩ đây là từ địa phương và ít dùng. Có những tác phẩm, tác giả có thói quen dùng từ địa phương, mà lâu năm thì người sau đã quên mất từ này, thành ra nó hơi khó hiểu cho người đọc, vú dụ từ "lễ mễ" cũng vậy.

Từ lễ mễ thì em chưa gặp, có phải cùng nghĩa với lề mề không ạ? Gặp những từ như vậy thật khó mà xoay xỏa nhỉ?

 

[Du Ca]

Từ lễ mễ thì em chưa gặp, có phải cùng nghĩa với lề mề không ạ? Gặp những từ như vậy thật khó mà xoay xỏa nhỉ?

Nó đồng nghĩa với từ lề mề đó em. Tra từ điển mới biết, hồi ấy chị tưởng tác giả viết sai dấu, hoặc lỗi đánh máy.

 

[Haiiro]

Bổ sung: Có một trường hợp hơi lạ một tí. Nếu căn cứ theo cách lý giải này thì từ Thư giãn mà chúng ta sử dụng xưa giờ là Thư dãn (từ điển có ghi thế ạ). Nhưng hình như mình thấy hiếm người dùng Thư dãn bao giờ. Nên chúng ta thống nhất Thư giãn nhé các bạn.

Ờ chị không đồng ý theo bạn này. Theo chị, những từ sau dùng đúng:
1/ Giãn hay dãn tùy ngữ cảnh: co dãn, thư giãn.

Em nghĩ thế này không biết có đúng không ạ các chị? "Dãn" dùng cho vật chất còn "giãn" dùng cho tinh thần?

 

[Du Ca]

Em nghĩ thế này không biết có đúng không ạ các chị? "Dãn" dùng cho vật chất còn "giãn" dùng cho tinh thần?

Cũng có lý nha, .