Gác Sách yêu tiếng Việt

[conruoinho]

Chị cũng dùng Tuýp, nhưng sao đôi khi đọc lại thấy Mô típ, típ người -> Hoang mang style.

Em dùng mô tuýp, tuýp người, tủ buýp phê, xe buýt... Hết chưa à... Đại loại những từ phiên âm ấy, em nghĩ là mình đọc phiên từ tiếng Pháp là chủ yếu, thời mình bị Pháp thuộc ấy ạ.

Em thì dùng mô típ (phỏng theo từ motive - Anh, hay motif - Pháp), và tuýp người (phỏng theo từ type- Anh/Pháp)... Em nghĩ vậy.

 

[xiaofang]

Vâng, em cũng muốn hỏi là "can/cam tâm" trong "can/cam tâm tình nguyện ấy". Lâu nay em toàn dùng "can tâm tình nguyện" thôi. T_T
Cái Tâm can của tỷ chuẩn là tâm, can, tỳ, phế... đấy ạ.

Theo chị biết thì "cam tâm" mới đúng. "Cam" có nghĩa là ngọt.
"Can" thì chị không rõ

 

[Du Ca]

Cam tâm hay Can tâm:

Ngữ cảnh:
Trong thời cuộc chiến tranh hỗn loạn, tôi bất đắc dĩ trở thành một quân cờ để thư nạn cho dân tộc! Tôi sợ hãi, tôi bất lực, tôi không muốn, càng không cam tâm...​

Theo Từ điển Tiếng Việt (NXB Đà Nẵng - xuất bản năm 2003 - Hoàng Phê chủ biên):

• Can tâm: Không có

• Cam tâm:

Động từ:
(1): Cảm thấy vẫn tự bằng lòng được khi làm điều thừa biết là xấu xa, nhục nhã.

VD: Cam tâm bỏ vợ con trong hoạn nạn.​

(2) : (Cũ) Thỏa lòng, cảm thấy tự bằng lòng làm việc gì hoặc trước việc gì; cam lòng.

=> Cam tâm: CÓ LẼ ĐÚNG & Can tâm: CÓ LẼ SAI
Tag Kem Dâu và vivian.nguyen

 

[Du Ca]

Theo chị biết thì "cam tâm" mới đúng. "Cam" có nghĩa là ngọt.

Cam có nhiều nghĩa lắm em.
Theo Từ điển Tiếng Việt (NXB Đà Nẵng - xuất bản năm 2003 - Hoàng Phê chủ biên):

• Cam[1]:

Danh từ: Cây ăn quả, lá to, hoa màu trắng, quả tròn, bé hơn quả bưởi, vỏ mỏng, khi chín thường có màu vàng đỏ, vị ngọt hoặc chua.

VD: Màu da cam, rượu cam (chế bằng tinh dầu cam)​

• Cam[2]:

Danh từ: Tên gọi chung của một số bệnh dai dẳng ở trẻ em, thường do suy dinh dưỡng sinh ra.

VD: Cam răng/ Cam mắt/ thuốc cam.​

• Cam[3]:

Danh từ: chi tiết máy có thể làm chi tiết máy khác chuyển động qua lại, theo quy luật nhất định, nhờ hình dạng, đặc biệt của mặt tiếp xúc của nó.

VD: Trục cam​

• Cam[4]:

Động từ: Cảm thấy có thể bằng lòng làm hoặc chấp nhận việc gì đó.

VD: Vì nước vì dân thì chết cũng cam./ Có nhiều nhặn gì cho cam.​

 

[vivian.nguyen]

Có bạn nào gặp rắc rối với từ chuếnh choáng và chếnh choáng như mình không nhỉ? Cái nào đúng? Hay cả hai đều đúng? Lúc trước mình tìm hiểu thì cả hai từ có nghĩa như nhau, cách sử dụng tương đương; tuy nhiên gần đây khi nói chuyện với một bác dịch giả (mình xin giấu tên) bác ấy nói chuếnh choáng mới đúng, chếnh choáng là không chuẩn. Thế đâm ra mình "bị" băn khoăn bởi mình là mình hay xài từ này lắm.

 

[Chim Cụt]

Có bạn nào gặp rắc rối với từ chuếnh choáng và chếnh choáng như mình không nhỉ? Cái nào đúng? Hay cả hai đều đúng? Lúc trước mình tìm hiểu thì cả hai từ có nghĩa như nhau, cách sử dụng tương đương; tuy nhiên gần đây khi nói chuyện với một bác dịch giả (mình xin giấu tên) bác ấy nói chuếnh choáng mới đúng, chếnh choáng là không chuẩn. Thế đâm ra mình "bị" băn khoăn bởi mình là mình hay xài từ này lắm.

Bạn quay lên #1, Ctrl+F từ chếnh choáng rồi nhấp chuột vào link đó sẽ có bài thảo luận nhé.

 

[Du Ca]

Hom nay chúng ta cùng thảo luận thử từ nào là đúng nhất trong những cặp từ dưới đây nhé cả nhà:

Mô típ (Mô-típ) hay Mô tuýp
Ngữ cảnh:
Một trong những mô-típ thuộc vào hàng "gạo cội" của phim truyền hình Hàn Quốc chính là cảnh gái nghèo yêu đại công tử nhà giàu, và năm 2013, khán giả cũng đã chứng kiến không ít chuyện tình kiểu này. Trong phim, nàng Lọ Lem luôn được xây dựng với cá tính kiên cường, hài hước, lạc quan, chăm chỉ và chân thành trong tình yêu, trong khi đó, các nam chính kiêm công tử nhà giàu lại điển trai, giàu có, khá ngạo mạn và kiêu căng.

Mình hay dùng từ Mô tuýp, không biết có đúng không nhưng tra trong từ điển Hoàng Phê không thấy.

Theo Từ điển Tiếng Việt (NXB Đà Nẵng - xuất bản năm 2003 - Hoàng Phê chủ biên):

• Mô tuýp: Không có

• Mô típ: xem Môtip

Danh từ: Yếu tố cơ bản trong cấu tạo đề tài của tác phẩm nghệ thuật.
Ngoài lề: Từ này là được phiên âm từ tiếng Pháp: Motif​

=> Hai cặp từ này, thì từ Mô típ hay Môtip đều đúng. Còn từ Mô tuýp có đúng hay không thì mình không chắc nên không dám bảo nó đúng hay sai.
Mô típ (Môtip): CÓ LẼ ĐÚNG & Mô tuýp: CHƯA XÁC ĐỊNH

---
* Nhân tiện đang bàn cặp từ này, mình cũng nói thêm về cặp từ:
Tuýp người hay Típ người
Ngữ cảnh:
Những vị trí lãnh đạo không dành cho típ người rụt rè. Để đến đó bạn phải hành động.
Bạn khởi nghiệp ở vị trí nhân viên văn phòng. Sau mấy năm, bạn vẫn ngồi đó dù có khả năng cao hơn. Phải làm sao?

Theo Từ điển Tiếng Việt (NXB Đà Nẵng - xuất bản năm 2003 - Hoàng Phê chủ biên):

• Típ: (khẩu ngữ; ít dùng):

Danh từ: Loại, hạng người có đặc điểm chung nào đó (hàm ý coi thường - cái này mình thấy không đúng lắm vì hiện nay nhiều trường hợp sử dụng từ này không bao hàm ý coi thường.)

VD: Nó là típ người rất giỏi xu nịnh.​

(Ngoài lề: Từ này là từ được phiên âm từ tiếng Anh: Type)

• Tuýp: (khẩu ngữ)

Danh từ: Ống nhỏ, dài, thường bằng kim loại.
VD: Tuýp thuốc viên/ Tuýp đèn nêon./ Quần ống tuýp (ống hẹp).​

(Ngoài lề: Từ này là từ được phiên âm từ tiếng Anh: Tube)
=> Típ người: CÓ LẼ ĐÚNG & Tuýp người: CHƯA XÁC ĐỊNH

*** Trên đây là hai cặp từ mình tìm hiểu thêm, vì là từ phiên âm vay mượn nên mình không rõ cách thống nhất của Việt Nam mình dùng như thế nào. Chỉ căn cứ trên từ điển để đưa ra cho các bạn cùng tham khảo thêm.

 

[maytrang0196]

Sĩ hay sỹ?
Mình đang băn khoăn cái này, thấy một số nơi ghi ca sỹ, bác sỹ một số nơi là ca sĩ, bác sĩ... Gác giải thích giùm với.

 

[Chim Cụt]

Sĩ hay sỹ?
Mình đang băn khoăn cái này, thấy một số nơi ghi ca sỹ, bác sỹ một số nơi là ca sĩ, bác sĩ... Gác giải thích giùm với.

Bạn cần đưa ngữ cảnh rõ ràng để chúng ta cùng thảo luận nhé. Nhưng mà ý bạn hỏi, bạn có thể tham khảo trước tại Quy định chính tả của Gác ha.

 

[Kem Dâu]

Em thắc mắc hai từ "khoái trí" và "khoái chí".
Ngữ cảnh:

Nghe thấy có người khen, cu cậu khoái trí lắm

Em tra từ điển thì không thấy có từ "khoái trí", trước nay cũng hay dùng "khoái chí" thôi. Cơ mà gần đây thấy trong mục Truyện dài có nhiều tác giả viết từ này nên em muốn đưa lên đây để mọi người cùng bàn luận.